مگر قرار نبود فناوری اطلاعات تحریم نباشد؟

متاسفانه نخستین اقدام دولت در برخورد با هر اتفاقی، قطع ‌ کردن اینترنت است که بیشترین آسیب این اقدام هم شامل حال صاحبان کسب ‌ وکارهای فضای مجازی می ‌ شود. پلتفرم غالب در کشور ما، اینستاگرام است. معیشت و اقتصاد، ۱۱ میلیون نفر به اینستاگرام گره خورده که عدد کوچکی نیست؛ روندی که پاندمی کرونا و توسعه تکنولوژی آن را در ایران سرعت داد و با کاهش موج شیوع کرونا، بسیاری از کسب ‌ وکارهای آفلاین نیز وارد اینستاگرام شدند؛ در نتیجه هرگونه اختلال و قطعی در اینترنت، تاثیر مستقیم بر این کسب ‌ وکارها دارد. ضرر و زیان بسیاری در این چند روز که اینترنت قطع است به کسب ‌ وکار پلتفرم ‌ های فعال در فضای مجازی وارد شده و از بد حادثه، این زیان بیشتر شامل افرادی شده که درگیر معیشت هستند. در حال حاضر، شاغلان در فضای مجازی، نسبت به آینده و تصمیمات اتخاذشده نگران هستند و به ‌ نظر می ‌ رسد امنیت اقتصادی بخش آسیب ‌ پذیر جامعه در صورت ادامه این روند دچار اختلال شود. موضوع نگران ‌ کننده این است که برخی در تلاشند مسئولان را متقاعد کنند تا پس از عبور از این بحران نیز اینستاگرام و واتس ‌ اپ باز نشود. طی سال ‌ های اخیر، شبکه ‌ های اجتماعی گوناگونی در ایران فعال و فیلتر شدند، اما اینستاگرام مدت زیادی است با ۴۰ میلیون عضو فعال است و مردم به این شبکه اجتماعی اعتماد دارند. این نکته مهمی است که بسیاری در اینستاگرام به ‌ دنبال درآمد هستند و از هر صفحه کاری حداقل یک تا ۵ نفر امرارمعاش می ‌ کنند. بیشتر فعالیت این افراد در حوزه خوراک، پوشاک و صنایع ‌ دستی است. این افراد دارای کسب ‌ وکارهای بزرگ نیستند و از این طریق زندگی روزمره خود را می ‌ گذرانند. امیدوارم با عبور از این شرایط، به روال گذشته بازگردیم. مسئولان باید بیشتر درباره تصمیمات خود فکر کنند، زیرا با هر تصمیم، تعداد بسیاری از قشر آسیب ‌ پذیر تحت ‌ تاثیر قرار می ‌ گیرند. هیچ ‌ کس مخالف استفاده از شبکه ‌ های اجتماعی داخلی نیست. در کشور ما نخبه ‌ هایی هستند که ساختن پلتفرم ‌ هایی شبیه به اینستاگرام برای آنها کار ساده ‌ ای است، اما شرایط برای راه ‌ اندازی شبکه اجتماعی مشابه به ‌ دلیل مشکلات زیرساختی و بحث ‌ های حقوقی مهیا نیست و از سوی دیگر، تجمعی که در اینستاگرام است در هیچ ‌ کدام از شبکه ‌ های اجتماعی داخلی نیست. البته می ‌ توان از اپلیکیشن ‌ های داخلی در کنار اینستاگرام استفاده کرد. ساخت یک پلتفرم که قابلیت انجام فعالیت ‌ های اقتصادی داشته باشد، در کوتاه ‌ مدت امکان ‌ پذیر نیست و این تصور که با بستن یک شبکه اجتماعی غالب می ‌ توانیم یک شبکه اجتماعی داخلی ایجاد کنیم، اشتباه است. باید دولت بررسی کند که چرا مردم تا کنون از اپلیکشن ‌ های داخلی استفاده نکرده ‌ اند. به ‌ هیچ ‌ عنوان نباید برنامه ‌ های مشابه خارجی بسته شود، بلکه به جای آن برای استفاده از شبکه ‌ های اجتماعی داخلی امتیازهایی داده شود تا این دو برنامه در کنارهم رقابت کنند. راهکارهایی برای ایجاد یک پلتفرم داخلی و مورداعتماد وجود دارد، اما در این زمینه باید در طول این سال ‌ ها از سوی دولت مذاکراتی انجام می ‌ شد. مگر قرار نبود فناوری اطلاعات تحریم نباشد، پس چه شد؟ دولت باید در این راستا تدبیری بیندیشد و بداند مردم وارد شبکه اجتماعی می ‌ شوند که به آن اعتماد داشته باشند. به ‌ عنوان مثال، تاکسی ‌ های اینترنتی که توسط بخش خصوصی ایجاد شدند و مردم به آنها اطمینان دارند. در ابتدا لازم است پس از عبور از وضعیت فعلی، شرایط به روال قبل بازگردد و بستر را برای سرمایه ‌ گذاری بخش خصوصی واقعی که وابستگی نهادی نداشته باشد، مهیا کنند. همچنین می ‌ توان با کشورهای فارسی ‌ زبان در راستای استفاده از این شبکه ‌ های اجتماعی مذاکره و از سوی دیگر، امتیازهایی برای برنامه ‌ های داخلی ایجاد کرد. به ‌ عنوان مثال، یک برنامه داخلی با ترافیک کم ایجاد شود و مشتریانی که از این بستر برای خرید استفاده می ‌ کنند، از مالیات بر ارزش ‌ افزوده معاف شوند. دولت باید برای جلب اعتماد مردم و فعالان حوزه کسب ‌ وکار در بستر شبکه ‌ های اجتماعی داخلی هزینه کند.