توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک یکی از گام‌های مهم وزارت نیرو و دولت سیزدهم برای فاصله‌گرفتن از سوخت‌های فسیلی است. بر همین اساس علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو توسعه ۳۰ هزار مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر را از جمله مهم‌ترین برنامه‌های خود دانسته است. وزارت نیرو در دولت سیزدهم برنامه‌هایی را برای ساخت نیروگاه تجدیدپذیر ارائه داد که یکی از آنها برنامه احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر بود که 4 هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی، 3 ‌هزار مگاوات نیروگاه بادی و 3 ‌هزار مگاوات برای احداث نیروگاه خودتامین صنایع است. در روزهای اخیر نیز ساخت ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در مدت 5 سال در جلسه شورای‌عالی انرژی به تصویب رسید که نوید آینده‌ای روشن در زمینه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور را می‌دهد. بر این‌ اساس، صندوق توسعه ملی 5 میلیارد دلار برای ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر اختصاص داد. سال گذشته هم وزارت نیرو با هدف تسهیل توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، تابلوی سبز بورس انرژی را راه‌اندازی کرد. این تابلو با هدف برطرف کردن نیاز صنایع و بخش اداری به احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر راه‌اندازی شده است.

تکمیل نیروگاه‌های صنایع انرژی‌بر

سخنگوی صنعت برق از ورود بخش صنعت به حوزه تجدیدپذیرها خبر داد و گفت: طبق آخرین آیین‌نامه فرآیند صدور مجوزهای لازم برای احداث این نیروگاه‌ها توسط صنایع انرژی‌بر کشور تسریع شده و صنایع کشور می‌توانند با سرعت بیشتری نسبت به تکمیل نیروگاه‌های خود اقدام کنند. مصطفی رجبی مشهدی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به لزوم توسعه تجدیدپذیرها باتوجه به ناترازی صنعت برق، اظهار کرد: آیین‌نامه اجرایی ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق در زمینه احداث نیروگاه توسط صنایع انرژی‌بر کشور به تصویب هیات دولت رسید. به‌گفته وی براساس ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق کشور، صنایع انرژی‌بر که شامل صنایع بزرگ فلزی، معدنی، پتروپالایشی و شیمیایی است، موظف به احداث حداقل ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تا پایان سال ۱۴۰۴ هستند. سخنگوی صنعت برق با بیان اینکه در تابستان امسال ۶۷۵ مگاوات از ظرفیت این نیروگاه‌ها وارد مدار شد و انتظار می‌رود تا سال آینده این مقدار به ۱۷۱۲ مگاوات افزایش یابد، گفت: براساس آیین‌نامه اجرایی ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق که در روز گذشته به تصویب هیات وزیران رسید، وظایفی برای تسهیل صدور مجوزهای لازم اعم از مجوز محیط‌زیست، تخصیص سوخت و تخصیص آب و اتصال به شبکه، توسط نهادهای مربوطه تعیین شده که امید است با انجام به‌موقع این وظایف، نیروگاه‌های صنایع در اسرع وقت به شبکه سراسری برق کشور متصل شوند و در نتیجه مصرف برق آنها از روی شبکه سراسری برق برداشته شود.  رجبی مشهدی با بیان اینکه مصوبه دیگری برای تامین منابع خرید برق تولیدی نیروگاه‌های تجدیدپذیر، تعریف شد تا از محل صرفه‌جویی همین نیروگاه، منابعی در اختیار آنها قرار بگیرد، گفت: با تصویب آیین‌نامه اجرایی توسعه صنعت برق شرایطی را برای صنایع بزرگ و انرژی‌بر فراهم کردیم تا در احداث نیروگاه‌های حرارتی مشارکت داشته باشند.

مشوق‌های ساخت نیروگاه

وی با تاکید بر اینکه مشوق‌ها و توجیه اقتصادی لازم برای ساخت این نیروگاه‌ها پیش‌بینی شده، اظهار کرد: صنایع بزرگ و انرژی‌بر موظف شدند تا ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی و تجدیدپذیر ایجاد کنند.به گفته سخنگوی صنعت برق با اجرای این طرح نه تنها به شبکه سراسری برق کشور کمک خواهد شد، بلکه صنایع نیز برق مطمئن برای تولید خواهند داشت و اتفاقات خوبی در حوزه تجدیدپذیرها رقم می‌خورد.

رجبی مشهدی با اشاره به ظرفیت‌های ایران در حوزه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، گفت: توسعه تجدیدپذیرها در ایران نیازمند سرمایه بود که با ورود بخش صنعت به این حوزه می‌توان به توسعه انرژی پاک امیدوار بود.

معامله در تابلوی سبز بورس

سخنگوی صنعت برق گفت: با رونق معاملات برق در تابلوی سبز بورس انرژی، شاهد توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر خواهیم بود.براساس اعلام شرکت مدیریت شبکه برق ایران، مصطفی رجبی مشهدی افزود: براساس ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، صنایع با مصرف برق بالای یک مگاوات موظفند دست‌کم یک درصد از برق مصرفی خود را از نیروگاه‌های تجدیدپذیر تامین کنند و سالانه این سهم را به مقدار یک درصد افزایش دهند و در 5 سال به 5 درصد برسانند.

الزام به خرید از تجدیدپذیرها

وی با اشاره به مصوبه‌های هیات دولت، ادامه ‌داد: دستگاه‌های دولتی و اجرایی کشور نیز موظفند ۲۰ درصد برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تامین یا خریداری کنند.

به‌گفته سخنگوی صنعت برق، به‌منظور تسهیل تامین برق صنایع و مصرف‌کنندگان مذکور از انرژی‌های پاک، وزارت نیرو با همکاری بورس انرژی اقدام به راه‌اندازی تابلوی معاملات برق سبز کرد. رجبی مشهدی با تاکید بر اینکه صنایع مذکور می‌توانند نسبت به ساخت نیروگاه تجدیدپذیر نیز اقدام کنند، گفت: با راه‌اندازی تابلوی معاملات سبز در بورس انرژی، از ابتدای خرداد تا پایان مهر امسال در مجموع بیش از ۱۴۹ میلیون کیلووات ساعت انرژی تولیدی برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر به ارزش بیش از ۳۶۶ میلیارد تومان در این تابلوی مبادله شده است.

مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران افزود: تا پایان مهر ۲۰ نیروگاه خورشیدی، ۴ نیروگاه بادی و یک نیروگاه برق‌آبی کوچک با مجموع ظرفیت منصوبه نزدیک ۱۹۵ مگاوات که متقاضی حضور در بورس بودند، برای حضور در معاملات تابلوی سبز به شرکت بورس انرژی معرفی شدند و مجوز حضور آنها در بورس صادر شده است.

وی خاطرنشان کرد: وزارت نیرو نه فقط تحویل برق معامله شده در تابلوی سبز را تضمین می‌کند، بلکه خریداران برق تجدیدپذیر را به‌میزان برق خریداری‌شده از تابلوی سبز از شمول برنامه‌های مدیریت مصرف نیز خارج می‌کند.

ناترازی برق تابستان

رجبی مشهدی درباره ناترازی بی‌سابقه برق در ایام تابستان سال ۱۴۰۲، گفت: برق مبادله‌شده در تابلوی سبز در ماه‌های گرم به خریداران تحویل شد و براساس آمار بورس انرژی، بیشترین میزان برق مبادله شده در تابلوی سبز مربوط به تحویل تیر ۱۴۰۲ به میزان ۷۵ مگاوات در هر ساعت بود که به‌طور کامل به مصرف‌کنندگان تحویل شد.

این مسئول افزود: از ابتدای راه‌اندازی تابلوی معاملات برق سبز بورس انرژی، ۶۳ مشترک در ۷ شرکت برق منطقه‌ای و ۱۱ شرکت توزیع نیروی برق اقدام به خرید برق از تابلوی برق سبز کرده‌اند.

سخنگوی صنعت برق گفت: صنایع دارای مصرف برق بالای یک مگاوات می‌توانند با حضور در بورس انرژی علاوه بر انجام تعهدات قانونی خود برای تامین برق سبز، به‌منظور بهره‌برداری از مزایای نیروگاه‌های تجدیدپذیر نسبت به سرمایه‌گذاری و ساخت نیروگاه خورشیدی یا بادی اقدام کنند.

اکنون ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور به هزار و ۱۰۱ مگاوات افزایش‌یافته که سالانه با تولید برق بیش از ۲ هزار و ۱۵۴ میلیون کیلووات‌ساعت، ناترازی برق را به‌ویژه در زمان‌های پیک (اوج بار) کاهش می‌دهد.

سخن پایانی

ناترازی تولید و مصرف برق از سال‌های گذشته به‌دلیل سرمایه‌گذاری نشدن در توسعه نیروگاهی و بی‌توجهی به انرژی‌های تجدیدپذیر سال ۱۴۰۰ خاموشی‌های گسترده‌ای را رقم زد؛ برهمین اساس دولت سیزدهم با پرداختن به مسئله ناترازی برق در کشور، عزم خود را جزم کرده تا با سرمایه‌گذاری مناسب و توجه ویژه‌تر به موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر به‌مرور از میزان ناترازی‌ها بکاهد.