فروش محصولات تولیدشده در یک صنعت در بازار بین ‌ المللی از اهمیت ویژه ‌ ای برخوردار است. تکیه بر درآمدهای صادراتی بخش معدن و صنایع معدنی، با توسعه ظرفیت ‌ های صادراتی ممکن می ‌ شود. برای شتاب بخشیدن به صادرات غیرنفتی باید به ماهیت ساختار موجود و سپس ایجاد تحول ساختاری در حوزه صادرات توجه کرد. از آنجا که ایران از ظرفیت ویژه ‌ ای برای فعالیت در بخش فولادسازی برخوردار است، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در این زنجیره هدف ‌ گذاری شده و بر همین اساس نیز انتظار می ‌ رود توسعه صادرات فولاد بیش ‌ ازپیش در دستور کار سیاست ‌ گذاران قرار گیرد.

افت ‌ وخیز صادرات فولاد

نگاه کلی به صادرات فولادسازان حکایت از آن دارد که روند فروش صادراتی فولاد ایران در طول یک سال گذشته مشابه سال قبل بوده، البته این در شرایطی است که میزان تولید فولاد کشور در یک سال گذشته رو به رشد بوده است. بنابراین نباید و نمی ‌ توان از عملکرد صادراتی فولاد کشور رضایت داشت. بنا به تازه ‌ ترین گزارش آماری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، مجموع صادرات فولاد ایران (فولاد میانی و محصولات فولادی) در ۱۱ ماهه امسال برابر ۹ میلیون و ۵۵۰ هزار تن بوده است. در ۱۱ ماهه امسال، صادرات فولاد میانی کشور، ۶ میلیون و ۶۵۱ هزار تن بوده که کاهش یک ‌ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می ‌ دهد. از صادرات فولاد میانی، سهم صادرات بیلت و بلوم در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۱ ، ۴ میلیون و ۹۰۶ هزار تن و سهم صادرات اسلب، یک میلیون و ۷۴۵ هزار تن بوده است. در ۱۱ ماهه امسال، صادرات اسلب کاهش ۱۳ درصدی را تجربه کرده و صادرات بیلت و بلوم نیز ۶ درصد افزایش ‌ یافته است. مجموع صادرات محصولات فولادی کشور در ۱۱ ماهه سال ۱۴۰۱ ، برابر ۲ میلیون و ۸۹۹ هزار تن بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افت ۴ درصدی را نشان می ‌ دهد.از میان محصولات فولادی، سهم صادرات مقاطع طویل فولادی، ۲ میلیون و ۴۸۲ هزار تن بوده و صادرات این مقاطع در ۱۱ ماهه امسال، حدود ۰ . ۲ درصد کاهش ‌ یافته است. صادرات میلگرد، در ۱۱ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، یک درصد افزایش ‌ یافته و به ۲ میلیون و ۱۹۷ هزار تن و صادرات مقاطع تخت ‌ فولادی نیز با کاهش ۲۰ درصدی به ۴۱۷ هزار تن رسیده است. گفتنی است، در ۱۱ ماهه امسال صادرات آهن ‌ اسفنجی ۷۶۹ هزار تن بوده است که کاهش ۲۲ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می ‌ دهد.

تداوم تولید و توسعه

مجید سعیدیان، فعال صنعت فولاد در گفت ‌ وگو با صمت اظهار کرد: صادرات راهکاری برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها است؛ بر همین اساس تسهیل صادرات راهکاری برای بهبود عملکرد صنایع و به ‌ دنبال آن ارتقای وضعیت اقتصاد ایران است. صادرات راهکاری برای تداوم تولید و توسعه در صنایع مختلف کشور است. میزان تولید در بیشتر حلقه ‌ های زنجیره فولاد کشور به ‌ مراتب بالاتر از نیاز بازار داخلی برآورد می ‌ شود. برهمین ‌ اساس نیز، صادرات امکان توسعه عملکردی در زنجیره فولاد کشور را مهیا می ‌ کند. وی افزود: فولادسازان کشور تلاش خود را به کار بسته ‌ اند تا حضوری موفق در این بازارها داشته باشند و سهمی از بازارهای بین ‌ المللی فولاد دنیا را از آن خود کنند. باوجود مسائل یادشده، دولت نه ‌ تنها اقدام مثبتی را برای حمایت از صنایع و صادرات فولاد ترتیب نداده که با تصویب و وضع عوارض صادراتی، فروش محصولات تولیدشده در این زنجیره را با چالش ‌ های جدی روبه ‌ رو کرده است. این فعال صنعت فولاد گفت: این در حالی است که از سیاست ‌ گذاران انتظار می ‌ رود به شرایط دشوار پیش ‌ روی صنعتگران توجه و مسیر توسعه صادرات را تسهیل کنند. از جمله این تسهیلات، می ‌ توان به اعطای معافیت مالیاتی صادرات، تسهیل قوانین و مقررات و بهبود عملکرد صنایع اشاره کرد.

وی افزود: بااین ‌ وجود، نه ‌ تنها خواسته ‌ های یادشده محقق نمی ‌ شوند، بلکه هر روز چالش جدیدی در مسیر فعالیت صنعتگران حاصل می ‌ شود که امنیت تولید و سرمایه ‌ گذاری را تحت ‌ تاثیر منفی قرار می ‌ دهد. سعیدیان گفت: در روند سیاست ‌ گذاری ‌ ها، نظرات فعالان بخش خصوصی در مقایسه با تولیدکنندگان وابسته به دولت، در حاشیه قرار دارد. به ‌ این ‌ ترتیب، باید اقرار کرد که تولید برای فعالان بخش خصوصی به ‌ مراتب دشوارتر است.وی در پایان گفت: باتوجه به اهداف توسعه ‌ ای در صنعت فولاد کشور، اصلاح این مسیر ضروری به ‌ نظر می ‌ رسد.

سخن پایانی

صادرات راهکاری برای تداوم تولید در زنجیره فولاد کشور است، چرا که میزان تولید در برخی از حلقه ‌ های این زنجیره به ‌ ویژه محصولات طویل فولادی، به ‌ مراتب بالاتر از نیاز بازار داخلی برآورد می ‌ شود. بااین ‌ وجود، محدودیت ‌ های متعددی در مسیر صادرات فولادسازان کشور وجود دارد که روند فروش خارجی این محصولات را دشوار و هزینه ‌ بر می ‌ کند. از صادرات باید به ‌ عنوان راهکاری برای ارزآوری حداکثری برای کشور نام ‌ برده شود.