برای کنترل یک همه گیری نظیر آن چه کووید-19 به سر جهان آورده است، مقامات کشورها معمولاً درجات مختلفی از قرنطینه را اعمال می کنند. اما در پژوهشی که اخیراً توسط دانشمند ایرانی، دکتر رامین گلستانیان و همکارانش در دانشگاه آکسفورد با استفاده از علم ریاضیات و شبیه سازی های رایانه ای انجام شده است، مشخص گردیده که تقسیم یک جمعیت بزرگ به چندین زیرمجموعه که با هم اختلاط پیدا نمی کنند، می تواند باعث کنترل شیوع بیماری بدون ایجاد محدودیت تماس در جوامع محلی شود.

به گفته دکتر گلستانیان، «ایده اصلی در این پژوهش آن است که در تعداد آلودگی کم، نوسانات می تواند روند همه گیری را به میزان قابل توجهی تغییر دهد، حتی اگر ما به طور متوسط انتظار افزایش نمایی تعداد عفونت ها را داشته باشیم».

بر اساس این تحقیق، وقتی تعداد عفونت زیاد باشد، می توان اثرات تصادفی را نادیده گرفت. اما تقسیم یک جمعیت بزرگ، می تواند جوامعی را با حجمی چنان کوچک ایجاد کند که تأثیرات تصادفی در آن ها مهم باشد.

به گفته محققان مجری این پژوهش، «وقتی جمعیت بزرگ به جوامع کوچکتر تقسیم می شود، تأثیرات تصادفی، پویایی کل جمعیت را تغییر می دهند. این اثرات تصادفی باعث می شوند که تعداد پیک یا اوج عفونت در کل پایین بیاید».

برای این پژوهش، جمعیتی بالغ بر 8 میلیون نفر با 500 مورد ابتلای اولیه به کووید-19 مورد مطالعه قرار گرفت. با استفاده از این پارامترها، بیماری هر 12 روز دو برابر گسترش می یافت.

محققان به استفاده از مدل های ریاضی متوجه شدند اگر اجازه داده شود این جمعیت به صورت همگن مخلوط شود، با اوج یا پیک حدود 5 درصد افراد آلوده، پویایی تکامل می یابد. ولی اگر جمعیت به 100 زیر جمعیت 80 هزارنفری تقسیم شود، اوج درصد افراد آلوده به 3 کاهش می یابد. همچنین اگر جامعه مزبور به 500 زیر گروه 16 هزارنفری تقسیم شود، عفونت فقط به یک درصد از جمعیت اولیه می رسد.

به گفته گلستانیان و همکارانش، «دلیل اصلی آن که تقسیم جمعیت به خوبی در خصوص کاهش شیوع بیماری مؤثر است، آن است که اپیدمی در بخش قابل توجهی از زیر گروه ها کاملاً خاموش می شود. این اثر زمانی اتفاق می افتد که زنجیره های عفونت به طور خود به خودی خاتمه می یابند».

خبرجنجالی : جزئیات تصادف ماشین نمایندگان مجلس با یک کامیون!+وضعیت حال نمایندگان

مورد دیگری که باعث موثربودن روش تقسیم جمعیت می شود، آن است که حتی اگر شیوع در جوامع کوچک تر هم اتفاق بیفتد، پیک ها احتمالاً در زمان های مختلفی ظاهر شوند و اثر تجمعی نخواهند داشت.

این یافته های جالب که می توانند موجب توسعه روش های جدیدی برای کنترل بیماری همه گیر کووید-19 یا بیماری های مشابه شوند، طی مقاله ای در نشریه Chaos منتشر شده اند.

مترجم: محمدرضا دلفیه

منبع: سیناپرس