آقای وزیر، راهکار کاهش قیمت خودرو را شروع مجدد واردات، افزایش عرضه و تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه دانسته است. حالا این پرسش مطرح است که آیا این وعده محقق می‌شود و اصولا در شرایطی که بازار خودرو با کوچک‌ترین خبری تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، چنین اظهارنظرهایی درست است؟ یا اینکه صرفا تاثیر روانی این گفته‌ها اهمیت دارد؟ اگر چنین است باتوجه به اینکه در چند سال اخیر، مردم از این‌گونه وعده‌ها زیاد شنیده‌اند، باز هم به آن اعتنایی خواهد کرد؟ قضاوت نمی‌کنیم، اما واقعیت این است که دیگر نمی‌توان با نطق پیش از دستور، آرامش را به بازار برگرداند؛ چه‌بسا گاهی لازم است در سکوت راهگشا باشیم تا مردم آن را در واقعیت لمس کنند. صمت وضعیت بازار خودرو و امکان تحقق وعده‌هایی خودرویی وزیر را از صاحب‌نظران این حوزه جویا شده است. با صمت همراه باشید.

بازار با واقعیت‌های اقتصادی سروکار دارد، نه دستور

آیا وعده وزیر برای نجات بازار خودرو از آشفتگی و کاهش قیمت‌ها تحقق می‌یابد؟ باتوجه به اینکه در شرایط کنونی بازار خودرو، بازار حساسی است و با کوچک‌ترین خبری تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، چرا این‌گونه اظهارنظرهایی ازسوی مسئولان مطرح می‌شود.

بابک صدرایی، کارشناس بازار خودرو درباره این موضوع در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: مانند این وعده‌ها در این مدت که بازار دچار بی‌ثباتی شده، بسیار شنیده‌ایم.

در تابستان گذشته هم وعده کاهش ۱۵ درصدی قیمت خودرو و ازسرگیری واردات با هدف اینکه قشر متوسط جامعه توان خرید داشته باشند و اینکه خودروهای وارداتی سریع‌تر وارد بازار شوند تا قیمت‌ها ریزش پیدا کند، داده شد که عملا چنین اتفاقی نیفتاد و نه‌تنها قیمت‌ها کاهش پیدا نکرد، که حتی در برخی خودروها شاهد افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت بوده‌ایم.

این کارشناس بازار خودرو ادامه داد: کاهش قیمت خودرو تنها با دستور محقق نمی‌شود، چراکه تاثیرگذاری بر یک بازار، صرفا براساس سنجش شاخص‌ها و پارامترهای اقتصادی و تغییر در آنها امکان‌پذیر است.

وی افزود: در این زمینه این سوال مطرح می‌شود که آیا در شرایط اقتصادی هستیم که به این سمت حرکت کنیم و قیمت خودرو کاهش یابد؟ واقعیت این است که ما با اقتصادی روبه‌رو هستیم که علاوه بر تورم، دولت برای جبران کسری بودجه‌‌ای که دارد، پول بدون پشتوانه چاپ می‌کند و قیمت دلار هم در روزهای اخیر به محدوده ۳۹ هزار تومان رسید و همچنان میل به صعود دارد. این عوامل در کنار هم به این معنی است که هزینه‌ها در کشور در حال بالا رفتن است؛ پس هزینه تولید و قطعه‌ساز هم بالا می‌رود.

اگر با یک فرمول ساده اقتصادی همین اخبار حقیقی و واقعیتی که از دل صنعت و جامعه بیرون می‌آید را کنار هم بگذاریم، چگونه می‌خواهیم از این مولفه‌ها این‌گونه نتیجه‌گیری کنیم که می‌توانیم خودرو ارزان تولید و عرضه کنیم؟ با کدام مکانیسم می‌خواهیم این وعده را محقق کنیم؟ اگر واقعا بتوان این کار را کرد، پس متولیان امر باید بابت ۳، ۴ سالی که قیمت خودرو لجام‌گسیخته بالا رفته، مؤاخذه شوند، چراکه هزینه‌های بسیار زیادی را به مردم تحمیل کرده و حالا یک‌شبه به فرمولی رسیده‌اند که می‌تواند خودرو را در شرایطی که قیمت همه چیز در روندی صعودی قرار دارد، ارزان کند!

این کارشناس بازار خودرو خاطرنشان کرد: به‌نظر من، این وعده‌ها بیشتر جنبه گفتاردرمانی و تسکین روانی دارد؛ البته جنبه تسکینی آن هم همیشه عمل نمی‌کند و وقتی این‌گونه وعده‌های بی‌پایه و اساس بارها و بارها مطرح شده و مردم در عمل نتیجه عکس گرفته‌اند، دیگر اعتمادی به این حرف‌ها نخواهند کرد.

صدرایی درباره وضعیت بازار خودرو و تاثیر وعده اخیر وزیر بر این بازار، اظهار کرد: قیمت‌ها همچنان نوسان دارد و صعودی است. اگر انتظار این بوده که با این سخنان شاهد ریزش قیمت‌ها در بازار باشیم، چنین وضعیتی را در بازار خودرو شاهد نیستیم.

وی ادامه داد: در شرایطی قیمت‌ها ریزش می‌کند که دلار از تب‌وتاب بیفتد و با تزریق نقدینگی (دلار) ازسوی دولت، قیمت این ارز شاخص اندکی کاهش یابد. در کشور ما نه‌تنها خودرو، بلکه هر کالایی، از قیمت ارز متاثر می‌شود و می‌توان گفت همه گرانی‌ها ریشه در افزایش قیمت ارز دارد؛ بنابراین صرفا با دستور دادن، بازار به ثبات و آرامش نمی‌رسد. اقتصاد با واقعیت‌ها سروکار دارد و اتفاق‌هایی که در دل آن می‌افتد، منجر به نتیجه می‌شود، نه دستور دادن.

بازار خودرو جدا از اقتصاد نیست

صدرایی درباره وضعیت روزهای آینده بازار خودرو اظهار کرد: وضعیت قیمتی بازار خودرو، بستگی به قیمت ارز دارد و هر قدر قیمت ارز بالاتر برود، مردم به این نتیجه می‌رسند که پول ملی در حال بی‌ارزش‌تر شدن است و پولی که در اختیار دارند را با سرعت بیشتری به کالا تبدیل می‌کنند. در این روند، تقاضای کاذب برای کالا پیش می‌آید و علاوه بر اینکه پول بی‌ارزش می‌شود، قیمت‌ها افزایش می‌یابد که خودرو نیز به‌عنوان کالایی که سرمایه‌ای شده از این قاعده مستثنا نیست.

 این کارشناس بازار خودرو ادامه داد: وضعیت بازار خودرو بستگی به برنامه‌ها و عملکرد چند ماه آینده دارد و اینکه دولت موفق شود صعود قیمت خودرو را تا حدی کنترل کند یا خیر. اگر دولت موفق به این کار شود، بازار یک ثبات نسبی پیدا می‌کند. البته این ثبات بلندمدت نخواهد بود و ماندگاری آن هم منوط به قیمت ارز و نوسانات این بازار است.

اگر قیمت ارز کانال ۳۹ هزار تومان را رد کند، بازار هم ملتهب‌تر می‌شود، اما اگر برای یک تا ۲ ماه قیمت دلار ثابت بماند، قطعا بازار هم کمی آرام می‌گیرد.

این کارشناس در بیان راهکار کاهش التهاب بازار خودرو، گفت: وقتی از بازار خودرو صحبت می‌کنیم نمی‌توانیم آن را از مسائل کلان سیاسی و اقتصادی کشور جدا کنیم. در کشور تورم بالاست، اسکناس بدون پشتوانه چاپ می‌شود، ارزش پول کاهش پیدا کرده و...؛ بازار خودرو هم در این اقتصاد است و تحت‌ تاثیر قرار می‌گیرد و نمی‌تواند راه دیگری برود. مسائل اقتصادی مانند یک زنجیره به‌هم متصل هستند؛ در نتیجه نمی‌توان برای کاهش آشفتگی بازار خودرو راهکاری خارج از مسائل کلان اقتصادی کشور ارائه داد.

وی در پایان اظهار کرد: سازکار عرضه خودرو در بورس را بدون توجه به شاخص‌های مهم اقتصادی و بررسی تمام جوانب برای کنترل بازار خودرو راه انداختند، اما بورس در این مدت فقط التهاب ایجاد کرد. خودرو یک میلیارد تومانی، در بورس ۲.۵ میلیارد تومان قیمت می‌خورد. آیا اجرای این راهکار در جهت ثبات بازار بوده یا التهاب بیشتر.

معتقدم تنها راه نجات بازار خودرو از آشفتگی فراهم کردن شرایطی است که در آن عرضه و تقاضا واقعی باشد.

درباره اظهارنظرها شفاف‌سازی کنید

سعید مدنی، کارشناس بازار خودرو درباره وعده وزیر مبنی بر کاهش آشفتگی بازار خودرو به صمت گفت: وعده کاهش آشفتگی بازار خودرو در شرایطی که تورم بالایی داریم، قیمت دلار دائم بالا می‌رود و واردات خودرو نداریم، در واقع یک توهم است. در این شرایط، نه‌تنها کاهش قیمت نخواهیم داشت، بلکه افزایش قیمت هم داریم. البته این افزایش قیمت، کاملا غیرمعقول و غیرمنطقی و گاهی هم متاثر از همین اظهارنظرهاست. مردم را در انتظار نگه می‌دارند و نتیجه نهایی این وعده این می‌شود که تقاضا انباشته می‌شود و در مقابل تولید خودرو در کشور نیازها را پوشش نمی‌دهد و شاهد جهش دوباره قیمت‌ها خواهیم بود.

مدنی در ادامه گفت: اینکه وعده داده می‌شود بازار خودرو به ثبات می‌رسد و سال آینده ۱۵ درصد کاهش نرخ خواهیم داشت، در حالی که شاخص‌های اقتصادی این امر را بعید می‌داند، باید دلیل این اظهارنظرها را شفاف بیان کنند.

این کارشناس بازار خودرو اظهار کرد: درباره اینکه اصولا چرا در شرایط نامطمئن این‌گونه اظهارنظرها مطرح می‌شود، اظهار کرد: واقعیت این است که کوچک‌ترین خبری بازار ملتهب را ملتهب‌تر خواهد کرد، زیرا نوعی چسبندگی در اقتصاد ما وجود دارد و قیمت تمام کالاها در بازار به نرخ دلار وابسته است که البته ریشه عقلانی و اقتصادی هم ندارد.

مدنی افزود: آقای وزیر از شرایط بازار، ظرفیت خودروسازی‌ها و نوسانات نرخ دلار و تورم بالا مطلع است و گلوگاه‌های واردات و صادرات را می‌داند، اما باز هم این‌گونه اظهارنظر می‌کند که قیمت خودرو کاهش خواهد یافت، اما واقعیت این است که با تورم بالایی که در کشور شاهد آن هستیم و مواردی که اشاره شد، قیمت خودروها روزبه‌روز بالاتر خواهد رفت. وقتی قیمت خودرو برای مدتی به‌صورت دستوری ثابت می‌ماند، باید منتظر افزایش انفجاری قیمت‌ها در بازار بود. درست این است که قیمت در حاشیه بازار تعیین شود تا تقاضای کاذب از بین برود و عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت و شرایط بازار باشد. با وضعیت مولفه‌هایی مانند تورم که به‌وضوح مشخص است و همگان تا حدودی با آنها آشنایی دارند، شاید بتوان بخشی از این اظهارنظرها به بی‌تجربگی یا شاید نداشتن مشاوران متخصص نسبت داد.

مدنی درباره وضعیت بازار خودرو در روزهای آینده، اظهار کرد: واقعیت این است که قیمت‌ها بالاست و روزبه‌روز هم بالاتر می‌رود، اما متاثر از تورم بالا و تمایلات صعودی نرخ دلار، مردم به این بازار هجوم آورده‌اند، در حالی که این امر خود باعث افزایش بیشتر قیمت‌ها خواهد شد. این روند تا زمانی که به هر دلیلی امکان خرید برای متقاضی وجود نداشته باشد، ادامه‌دار خواهد بود و سپس بازار وارد مرحله رکود می‌شود.

سخن پایانی

واقعیت این است که کار از دستور گذشته، این حرف‌ها در هیچ بازاری خریدار ندارد و دیگر نمی‌توان با حرف زدن دلخوشی برای مردم ایجاد کرد. حتی برخی از کارشناسان معتقدند در شرایطی که به‌نظر می‌رسد دولت راهکاری برای برقراری ثبات در بازار ندارد، بهتر است مسئولان سکوت کنند تا بازار در تقابل عرضه و تقاضا راه خود را پیدا کند.