معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت با حضور در برنامه «صف اول» شبکه خبر پنجشنبه ۳۱ فروردین ۱۴۰۲ درباره مواردی از بخش معدن ازجمله عرضه در بورس کالا، توسعه اکتشافات، حرکت به سمت فرآوری ذخایر لیتیوم و ... توضیح داد.
رضا محتشمی‌پور، معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت گفت: در کشور یک زیرساخت شفاف برای عرضه محصولات پایه به نام بورس کالا در اختیار داریم. بورس کالا ظرفیت خوبی است تا هم قیمت کالا‌ها رصد شود و هم نظام توزیع را به سطح قابل قبولی برسانیم. در برخی کالا‌ها مانند کالا‌های معدنی به دلیل تقاضای بالا همیشه با التهابی در بازار مواجه هستیم. به عنوان مثال در حوزه ورق فولادی به دلیل آنکه تولید کمتر از نیاز است همیشه این التهاب وجود دارد. البته اینکه تمام مشکلات را می‌توان در بورس کالا حل کرد ادعای بزرگی است، اما زیرساختی است که به ما کمک می‌کند.
به گزارش صمت، وی ادامه داد: بحث عرضه محصولات پایه در بورس کالا به دلیل همین کمبود‌ها با رقابت سنگینی مواجه می‌شود که قابل قبول نیست. اما در تولید واقعیت‌هایی وجود دارد که نمی‌توان چشم‌پوشی کرد، به عنوان مثال در زمستان سال گذشته با کمبود گاز مواجه بودیم که باعث افزایش قیمت فولاد در کشور شد و مساله‌ای طبیعی در اقتصاد بود.
به گفته وی، این که گفته می‌شود برخی شرکت‌های عرضه‌کننده با قیمت بالایی این کار را انجام می‌دهند موضوع درستی نیست و مقررات در بورس کالا این اجازه را نمی‌دهد که کالا را خارج از قیمت‌های مشخص در بورس کالا عرضه کنند. اساسا قیمت پایه ارتباطی به نرخ ارز ندارد و امروز بخش عمده‌ای از کالا‌های فولادی ما بر اساس قیمت ارزی قیمت گذاری نمی‌شود بلکه بر پایه قیمت کشف شده در بورس کالا است.
معاون وزیر صمت ادامه داد: ما امکان استفاده از ارز‌های غیررسمی را در بورس کالا نداریم و نداشتیم. هیچ شرکتی این کار را نمی‌کند.
در بخش عرضه‌های صادراتی دلیلی ندارد کنترل‌هایی مشابه عرضه‌های داخلی صورت بگیرد. ممکن است شرکتی از منطق دیگری استفاده کند و عدد دیگری ارائه دهد، هرچه بالاتر به نفع منافع ملی است و ما ورودی به این موضوع نداریم.
محتشمی‌پور تصریح کرد: با توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی بخش صنعت و تجارت ظرفیت‌های خوبی وجود دارد که امروز از یک تولیدکننده یا تاجر در خواست تبدیل کالای خریداری شده به محصول نهایی را ارایه داد و در اصل از دپوی مواد اولیه و کالا جلوگیری شود. در یک بازار یک ماهه اگر کالای خریداری شده به میزان ۸۰ درصد فاکتور نشود قابل قبول نیست. بر اساس تنظیمات سامانه تجارت شرکت‌هایی که این نسبت برای آن‌ها کمتر باشد امکان خرید از بورس را از دست می‌دهند. این موضوع از هفته اول اردیبهشت اعمال می‌شود.
وی همچنین درباره آزادسازی یارانه پنهان محصولات پایه نیز، گفت: این موضوع بیشتر بخش انرژی را درگیر کرده است. در همین ۲ سال اخیر قیمت گاز و برق به سمت واقعی شدن در بودجه حرکت کرده است، البته سیاست گذاری این بخش بیشتر در حوزه انرژی است و صنایع مصرف‌کننده انرژی هستند. امروز قیمت حامل‌های انرژی تفاوت معناداری با دو سال قبل پیدا کرده و در برخی موارد نزدیک به قیمت‌های جهانی است. شاید دیگر رانتی که پیش‌تر در این صنایع بود دیگر وجود ندارد. این موضوع باعث می‌شود افرادی که می‌خواهند به این حوزه وارد شوند تجدید نظری داشته باشند. باید بیشتر به سمت انتهای زنجیره برای سرمایه گذاری پیش برویم.
محتشمی‌پور در ادامه با اشاره به حوزه گوهرسنگ‌ها و ممنوعیت واردات آن‌ها گفت: با توجه به حساسیتی که روی کالای‌های لوکس وجود دارد، فرآیند کنار گذاشتن یک کالا از کالا‌های لوکس زمان بر خواهد بود. البته این حساسیت قابل درک است و نتوانستیم این کالا را از لیست خارج کنیم. سنگ‌های نیمه‌قیمتی به صورت خام و نیمه خام نباید در این لیست قرار بگیرند، در اصل ورود این سنگ‌ها به بازار رسمی نقش مهمی در فرآوری و صادرات دارد و اقدامات حل این موضوع در حال انجام است.
معاون وزیر صمت با اشاره به کشف ذخایر لیتیوم بیان کرد: ذخایر خوبی کشف شده است. کار اکتشافی در ذخیره همدان همچنان در حال انجام است، اما در بخش شورابه‌ای نیز ذخایر دیگری موجود است که متاسفانه تا کنون به تولید صنعتی در این حوزه دست پیدا نکرده‌ایم و تولیدات در اندازه آزمایشگاهی است. امیدواریم امسال کار‌های جدی در حوزه تولید لیتیوم انجام شود. این موضوع یکی از بخش‌های عقب مانده در حوزه فرآوری بوده و امیدواریم در سال‌های آینده در این بخش حرفی برای گفتن داشته باشیم.
محتشمی‌پور در پایان با اشاره به اکتشافات معدنی اظهار کرد: یکی از بیشترین نیاز‌های ما برای توسعه در بخش اکتشافات است و فاصله معناداری با آن چیزی که باید باشیم داریم. بخشی از این فاصله به دلیل محدودیت‌هایی ایجاد شده که مانع از ورود تجهیزات و تکنولوژی به کشور است. بخشی نیز به دلیل مقرراتی است که براساس آن محدوده‌های کوچک به افرادی واگذار شد و امکان عمیق کردن اکتشافات وجود نداشت. در نتیجه عمده اکتشافات ما سطحی است و برای حل این موضوع نیازمند سرمایه‌گذاری و توسعه اکتشافات هستیم. اجرای این برنامه‌ها نیز آغاز شده و طرح تحول اکتشاف در3 استان درحال اجراست. با اینهمه  نیازمند کار جدی در بخش دولتی و بخش مقررات برای توسعه اکتشافات هستیم.