در قدم اول معدنکاری و زمانی که بهره‌بردار تصمیم می‌گیرد مجوزهای لازم را برای آغاز عملیات اخذ کند، باید برنامه مدیریت محیطی فعالیت خود را تنظیم کند و ارائه دهد. یکی از آیتم‌های مهم برنامه مدیریت محیطی mine closure یا برنامه بستن معدن است. باتوجه به اینکه قرار است معدنکاری به‌صورت روباز یا زیرزمینی انجام گیرد، معدنکار و بهره‌بردار باید در برنامه اولیه، راهکارهای احیای آسیب‌ها را کاملا پیش‌بینی کرده باشد. برای مثال، اگر معدنکاری به‌صورت زیرزمینی است، باید مشخص شود که قرار است بعد از پایان بهره‌برداری، چه اتفاقی برای حفره‌ها و تونل‌ها بیفتد و چگونه قرار است پر شوند یا چگونه باید از ریزش احتمالی معدن جلوگیری کرد. اگر معدن روباز است، باتوجه به مقیاس آن، معدنکار چه برنامه‌ای برای احیای آن در نظر گرفته است یا به‌عنوان‌مثال، بعد از دوره بهره‌برداری چگونه پایداری شیب‌ها تثبیت می‌شود، (در دوره بهره‌برداری چون تردد وجود دارد و حمل‌ونقل تولیدات صورت می‌گیرد، معمولا پایش، به‌ویژه پایش شیب با دقت زیادی انجام می‌شود) و بعد از مرحله بهره‌برداری قرار است، چگونه خطرات آن مهار شود؟ آیا می‌توان محدوده را به منطقه گردشگری تبدیل کرد یا خیر، چه برنامه‌ای برای رواناب‌های جمع‌شده در گودال‌های عظیم یا پیت‌های معدنی پیش‌بینی شده است؟ خلاصه اینکه بهره‌بردار باتوجه به نوع کار خود، باید درباره تغییرات محیط‌زیستی که فعالیت وی در منطقه ایجاد می‌کند، چاره‌ای اندیشیده باشد و برای آن، برنامه‌ای تدوین کند و پیش از آغاز به کار، آن را ارائه دهد.همان‌طور که گفته شد، این روش درست و اصولی برنامه‌ریزی برای آغاز به کار بهره‌برداری از معدن است و زمانی که معدنکار می‌خواهد مجوز بهره‌برداری بگیرد، باید برنامه محیط‌زیستی خود را ارائه دهد.

اما اگر به هر دلیلی این طرح اولیه ارائه نشده باشد، باز مسئولیت از گردن معدنکار ساقط نمی‌شود و باید در هنگام پایان کار، برنامه‌ای برای بستن معدن ارائه دهد و به اجرا درآورد. قاعده این است که بعد از بهره‌برداری از هر منطقه یا زون معدنی، معدنکار باید عملیات ترمیم و احیای قابل‌قبولی انجام دهد و در حد امکان، برای رفع آسیب‌های وارده به منابع‌طبیعی و محیط‌زیست تلاش کند. این موضوع از آنجا اهمیت دارد که وقتی پوشش گیاهی صدمه می‌بیند و خاک مستعد فرسایش می‌شود، به‌تبع آن، ریزگردها و انواع آلودگی‌ها منتشر خواهند شد. با فرسایش خاک، ظرفیت زمین برای ذخیره آب از بین می‌رود و آسیب‌های دامنه‌داری به منابع آب و خاک و حیات وحش گیاهی و حیوانی وارد می‌شود. پس یکی از وظایف مهم بهره‌بردار این است که به‌محض پایان عملیات معدنکاری در هر زون معدنی، برای احیا و ترمیم پوشش گیاهی اقدام کند.اما مسئله ترمیم و احیای محیط‌زیست منطقه معدنکاری از جمله موضوعاتی است که ضرورتا باید به آن هم نگاه مهندسی داشت و هم نگاه محیط‌زیستی. در بعضی موارد می‌شود همزمان با انجام عملیات معدنکاری، برای احیای بافت آسیب‌دیده هم اقدام کرد، اما در برخی موارد تا زمان بسته شدن معدن نمی‌توان هیچ کاری انجام داد، زیرا از نظر مهندسی امکان‌پذیر نیست.گاهی برنامه استخراج به‌گونه‌ای است که در چند زون همزمان انجام می‌شود و وقتی کار در یکی از این زون‌ها به‌پایان می‌رسد، رها می‌شود و بهره‌بردار دیگر با آن کاری ندارد. در این موارد، می‌توان بعد از پایان استخراج در یکی از زون‌ها برای احیا و بازسازی محدوده آسیب‌دیده، اقدام کرد و دیگر منتظر نماند تا دوره بهره‌برداری از کل محدوده تمام شود. همین‌طور زمانی که در کنار معدن کارخانه و سد باطله وجود دارد، معدنکار می‌تواند همزمان با دوره بهره‌برداری نسبت به رعایت الزامات محیط‌زیستی سد باطله اقدام کند.

البته باید به این نکته اشاره کرد که موارد ذکرشده استثنائاتی هم دارند. برای مثال، وقتی بر اثر معدنکاری گودال یا پیت بزرگی ایجاد می‌شود، دیگر در عمل نمی‌توان تا پایان کار، اقدامی برای احیای آن انجام داد و به‌ناچار باید منتظر بمانیم تا کار تمام شود.یکی از نکته‌های مهمی که باید درباره معدنکاری مد نظر داشت، این است که معدن و کارخانه نباید در مجاورت شهرها و مراکز جمعیتی باشند، زیرا تکنولوژی‌های موجود نمی‌تواند جلوی انتشار انواع آلاینده‌ها و ریزگردها به مناطق مسکونی و شهرها را بگیرد و خواه‌ناخواه آلودگی‌هایی از این دست، مراکز جمعیتی مجاور را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین، در مواردی که مطمئن هستیم معدنکاری منجر به انتشار ریزگرد تا شعاع چند کیلومتری می‌شود، نباید مجوز صادر شود، زیرا مزارع، باغات، مراتع و به‌طورکلی تمام محدوده اطراف خود را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. درباره معادنی که از قدیم در مجاورت شهرها یا مناطق مسکونی وجود داشته‌اند، ۲ کار می‌توان انجام داد؛ اگر استخراج آنها تمام شده است، می‌توان نسبت به احیای منطقه یا احداث فضای سبز جدید و ترمیم بافت آسیب‌دیده اقدام کرد، اما اگر این کار به هر دلیلی شدنی نباشد، می‌توان در ناحیه دیگری، فضای سبز جدیدی ایجاد کرد تا چشم‌انداز و مناظر تا حد امکان جایگزین شوند.