پنج‌شنبه 13 اردیبهشت 1403 - 02 May 2024
کد خبر: 38266
نویسنده: علی ‌اکبری‌زاده
تاریخ انتشار: 1402/01/13 09:07

سهم پول از نقدینگی

علی ‌اکبری‌زاده-کارشناس امور بانکی
سهم پول از نقدینگی

همزمان با تصمیم سازمان امور مالیاتی مبنی بر مالیاتستانی از تراکنشهای بانکی، بسیاری از صاحبان مشاغل خدماتی و همچنین شغلهای خاص و پردرآمد نظیر پزشکان ارائه خدمات خود را منوط به دریافت پول نقد کردند که همین موضوع باعث کاهش پول نقد در چرخه مالی کشور شده است.

از سوی دیگر بهعلت نقدینگی سرگردان بیش از ۵۰۰۰ هزار میلیارد تومانی در اقتصاد کشور بانک مرکزی سعی دارد با کنترل انتشار پول جدید از افزایش نقدینگی در گردش جلوگیری و مردم را به استفاده از فناوریهای نوین در انجام تبادلات مالی تشویق کند.اینکه دولت از انتشار پول جدید دست نگه داشته به دو عامل مربوط میشود؛ نخست اینکه دولت به این واقعیت رسیده که پول ملی دچار افت شدید ارزش شده و چاپ اسکناسهای جدید بهصرفه نیست. دوم اینکه با کاهش استفاده از پول نقد در مراودات مالی افراد میخواهد جلوی فرارهای مالیاتی را بگیرد، زیرا در شرایط وفور پول نقد مشاغل خاص همچنان اصرار بر نقدستانی هزینه خدمات خود خواهند داشت.اما دولت برای جبران کاهش پول نقد در گردش اقدام به چاپ اسکناس ایرانچک ۲۰۰ هزار تومانی کرده که چاپ این پول درشت بیانگر افت قابلتوجه ارزش پول ملی است.

حال سوال این است که آیا با کم کردن پول نقد موجود در اقتصاد کوچک خانوار، از میزان بزرگی نقدینگی کل کاسته میشود. طبق آمار بانک مرکزی در شهریور ۱۴۰۱ رشد نقدینگی به ۳.۶ درصد رسیده که حدود ۰.۸ درصد بیشتر از میانگین تاریخی خود بوده است. همچنین تغییرات پول با افزایش ۰.۹ درصدی نسبت به میانگین دوساله و افزایش ۱.۹ درصدی نسبت به ماه قبل همراه بوده است.در روی دیگر سکه باتوجه به گسترش ظرفیت و امکانات سیستمهای پرداخت الکترونیک، افراد عمدتا پول نقد نگهداری نمیکنند که این امر سبب کاهش اسکناس و مسکوک در دست مردم شده است. در علم اقتصاد مصارف نقدینگی به دو دسته کلی پول و شبهپول تقسیم میشود. طبق دستهبندیهای اقتصادی، آن سمت از مصارف نقدینگی که سریعتر نقد میشود در دسته پول قرار میگیرد. این دسته شامل اسکناس و مسکوک در دست مردم و سپردههای دیداری است. در سمت مقابل هم شبهپول قرار دارد که سرعت نقدشوندگی در آن پایینتر است و دلالت بر سپردههای غیردیداری دارد. آمارها حاکی از آن است که کف ترازوی اقتصاد در بخش شبهپول بسیار سنگینتر از بخش پول واقعی است.بنابراین میزان «پول دیداری» در اقتصاد کل کشور بسیار کمتر از «شبهپول» است؛ در نتیجه حجم بالای نقدینگی کشور بهعلت وجود شبهپول در اقتصاد است.

از آنجا که قدرت نقدشوندگی «پول» از «شبهپول» بالاتر است، تورمزایی پول در اقتصاد یک کشور هم به همان میزان بیشتر است. مطابق گزارش مرکز آمار در دی امسال سهم پول از نقدینگی برابر با ۱۳۹۰ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به آذر سال گذشته ۵۸.۴ درصد بیشتر شده است. در یک ماه آذر تا دی امسال نیز میزان پول از نقدینگی ۳ درصد رشد کرده است. سهم پول از نقدینگی نیز بالا رفته و اکنون در مرز ۲۳.۵۵ درصد قرار گرفته است؛ عددی که در 10 سال گذشته سابقه نداشته است.درست است که سهم پول در یک سال گذشته رشد چشمگیری داشته، اما هنوز نسبت به رشد شبهپول بسیار عقب است؛ بنابراین در نگاه کلان میتوان از حجم پول دیداری چشم پوشید.در چنین شرایطی بهتر است دولت بهجای آنکه بهدنبال افزایش هر چه بیشتر نرخ بهره برای جذب نقدینگی در بانکها باشد، یا سهم پول از نقدینگی را افزایش دهد یا با کاهش نرخ بهره، جلوی افزایش سهم پول را بگیرد.


نویسنده:
کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/2rbyww