شرکت‌های بزرگ فولادی کشور در حالی موفق به ثبت این رکورد شده‌اند که تابستان سختی را به‌دلیل محدودیت تامین برق گذرانده‌اند و باتوجه به نزدیک شدن به روزهای سرد سال، از هم‌اکنون به‌نظر می‌رسد چالش قطعی گاز نیز در انتظار فولادسازان کشور باشد. علاوه‌براین، تولیدکنندگان فولاد با معضل مهمی به نام تامین پایدار مواد اولیه مواجهند و افزایش نرخ حامل‌های انرژی، قیمت‌گذاری دستوری در زنجیره فولاد و وضع عوارض صادراتی و مالیاتی نیز عملکرد آنها را بیش از پیش تحت‌تاثیر قرار داده است. در همین راستا، صمت با امین ابراهیمی، مدیرعامل فولاد خوزستان به گفت‌وگو پرداخته است.

عملکرد شرکت فولاد خوزستان در نیمه نخست سال ۱۴۰۲ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شرکت فولاد خوزستان در حالی نیمه ابتدایی امسال را به‌پایان رساند که به‌دنبال محدودیت برق صنایع، تولید ۵۴۰ هزار تن شمش فولادی را از دست داد. با این وجود، ما موفق به تولید ۳ میلیون و ۲۳۲ هزار و ۵۲۹ تن گندله، یک میلیون و ۷۳۸ هزار و ۵۴۲ تن آهن‌اسفنجی، ۹۷۴ هزار و ۷۵۱ تن بلوم و بلیت و ۴۹۶ هزار و ۵۵۰ تن اسلب در شش‌ماهه ابتدایی امسال شدیم و به درآمد ۲۴۲ هزار و ۶۹ میلیارد و ۸۳۵ میلیون ریالی از فروش محصولات خود در بازار داخلی دست پیدا کردیم که این میزان با افزایش ۷۳.۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بود؛ ضمن اینکه در این مدت، ۴۹۳ هزار و ۳۱۴ تن از تولیدات شرکت شامل اسلب، بلوم و بیلت و آهن‌اسفنجی را روانه بازارهای صادراتی کردیم و موفق به کسب درآمد ۹۵ هزار و ۴۹۲ میلیارد و ۵۶۱ میلیون ریالی از فروش صادراتی خود شدیم.نقطه عطف عملکرد شرکت فولاد خوزستان در نیمه نخست امسال، افزایش ۴۲ درصدی مجموع درآمد شرکت از ۲۳۷ هزار و ۸۵۵ میلیارد و ۳۰۳ میلیون ریال در سال ۱۴۰۱، به ۳۳۷ هزار و ۵۶۲ میلیارد و ۳۹۶ میلیون ریال در امسال بود و امیدواریم روند روبه‌رشد خود را در نیمه دوم امسال نیز حفظ کنیم. لازم به ذکر است که در نیمه نخست ۱۴۰۲، حجم معاملات شمش فولادی «فخوز» به عنوان بزرگ‌ترین عرضه‌کننده این محصول در کشور در رینگ داخلی بورس کالای ایران، با رشد ۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال پیش، به حدود ۶۱۳ هزار تن رسید.در نیمه ابتدایی امسال، در مجموع ۳ میلیون و ۳۷۸ هزار و ۲۰۰ تن شمش فولادی در رینگ داخلی این تالار صنعتی معامله شد و سهم ما از کل معاملات این محصول باوجود محدودیت‌های شدید برق در استان خوزستان، ۱۸.۱ درصد بود. همچنین، از ابتدای فروردین تا انتهای شهریور امسال، درآمد شرکت از محل فروش شمش فولادی در رینگ داخلی بورس با رشد ۵۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل، به ۱۲ هزار و ۸۴۵ میلیارد تومان رسید که حاکی از حضور پررنگ و موثر فولاد خوزستان در تامین نیاز بازار به این محصول است.

اقدامات اخیر فولاد خوزستان در راستای حفظ محیط‌زیست و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی چه بوده است؟

توسعه پایدار همگام با حفظ محیط‌زیست، یکی از مهم‌ترین رویکردهای گروه فولاد خوزستان به‌شمار می‌آید و طی یک سال اخیر برای پروژه‌های زیست‌محیطی شرکت، هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام گرفته است. درحال‌حاضر ۳۰ دستگاه غبارگیر در شرکت فولاد خوزستان برای کنترل آلاینده‌ها، فعال و ۱۷ غبارگیر نیز در مرحله راه‌اندازی است. در همین راستا، پروژه توری بادی (Wind Fencing) را در دست اقدام داریم که برای نخستین‌بار توسط شرکت فولاد خوزستان در کشور اجرا خواهد شد و کاهش ۸۵ درصدی آلودگی ناشی از تولید فولاد را در پی خواهد داشت. بهره‌برداری از پروژه زیست‌محیطی کنترل غبار تاور ۱۷ فولاد خوزستان به روش (EPC)، از جمله اقدامات اخیر شرکت در این زمینه بوده که منجر به کاهش شدید انتشار غبار در محیط‌زیست اطراف شده است. بهره‌برداری از پروژه بازچرخانی پساب صنعتی فولاد خوزستان، یکی دیگر از پروژه‌های شاخص و برجسته شرکت در این حوزه طی سالیان اخیر است.

این پروژه با هدف بازیافت پساب صنعتی، کاهش برداشت آب خام از کارون، بهینه‌سازی مصرف آب با ظرفیت تولید ۷۵۰ مترمکعب آب (RO) با راندمان ۸۵ درصد و مواد اولیه مصرفی پساب خروجی از تصفیه‌خانه فاضلاب صنعتی به‌میزان ۹۰۰ مترمکعب در زمینی به مساحت حدود ۱۵ هزار مترمربع و زیربنای ۸ هزار مترمربع، احداث و توسط نیروهای بومی با تکیه بر دانش و تکنولوژی داخلی اجرایی شده است. ایجاد و نگهداشت ۵۲۵ هکتار فضای سبز به‌همراه توسعه شبکه آبیاری قطره‌ای با هدف پوشش ۸۰ درصد فضای سبز شرکت، همچنین احداث انبار پسماندهای ویژه و جابه‌جایی سایت فرآوری سرباره، از دیگر اقداماتی است که در راستای حفظ محیط‌زیست خود انجام داده‌ایم. در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی نیز همواره در سطح استان و کشور پیشرو بوده و اقدامات فراوانی در این حوزه طی سالیان اخیر انجام داده‌ایم. بودجه درنظرگرفته‌شده شرکت در این بخش، صرف اجرای پروژه‌های عمرانی در حوزه خدمات شهری مناطق محروم و کم‌برخوردار در سطح شهر اهواز و استان خوزستان (زیربنایی)، محرومیت‌زدایی مناطق محروم به‌ویژه روستاهای همجوار، تامین جهیزیه ازدواج خانواده‌های نیازمند، مشارکت در آزادی زندانیان، ارائه خدمات حمل‌ونقل غیرصنعتی به سازمان‌ها و نهادها (اجتماعی)، مشارکت در خدمات بهداشت و درمان استان با رویکرد مقابله با ویروس کرونا (بهداشتی)، توسعه ورزش همگانی، مشارکت در مناسبت‌های مذهبی و انتخابات (فرهنگی)، مشارکت در مدیریت و مقابله با حوادث و بلایای طبیعی (سلامتی)، تامین خدمات درمانی و سرپناه خانواده‌های محروم (اقتصادی) و مشارکت در تامین تجهیزات آموزشی مدارس و دانش‌آموزان مناطق محروم (معیشتی) می‌شود. به‌دنبال اقدامات روزافزون شرکت در این حوزه و توجه ویژه به حفظ سلامت شهروندان خوزستانی، به‌تازگی موفق به دریافت تندیس زرین ششمین اجلاس سراسری مسئولیت‌پذیری اجتماعی و فرهنگ سازمانی در کشور شده‌ایم.

شرکت فولاد خوزستان چه اقداماتی در راستای مقابله با معضل قطعی برق در روزهای گرم سال انجام داده است؟

محدودیت‌های انرژی در روزهای مختلف سال، یکی از مهم‌ترین چالش‌های کنونی صنعت فولاد کشور به‌شمار می‌آید. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، معضل قطعی برق در تابستان امسال، منجر به از دست رفتن تولید ۵۴۰ هزار تن شمش فولادی در شرکت فولاد خوزستان شد.این اتفاق در حالی افتاد که قیمت‌گذاری شمش در بورس کالای ایران، برمبنای نرخ تمام‌شده شمش «فخوز» انجام می‌شود و فولاد خوزستان از نقش بسیار مهمی در تولید و قیمت‌گذاری این محصول در زنجیره فولاد کشور برخوردار است. به‌همین‌دلیل، احداث نیروگاه سیکل ترکیبی با ظرفیت ۵۲۰ مگاوات برای تامین پایدار برق در دستور کار شرکت قرار گرفته است و به‌تازگی نیز توانستیم نظر مثبت صندوق توسعه ملی برای مشارکت و سرمایه‌گذاری در ساخت این نیروگاه را جلب کنیم. سیاست مسئولان صندوق توسعه ملی بر این است که در شرکت‌ها و صنایعی سرمایه‌گذاری کنند که در راستای پایداری روند تولید، ارزآوری و همچنین رفع تعهدات ارزی، اطمینان لازم حاصل شده باشد. از طرفی، باتوجه به معوقات سنگین مالی نیروگاهی ایجادشده برای صندوق توسعه ملی، مسئولان این صندوق به‌راحتی شرایط مشارکت و سرمایه‌گذاری‌های جدید را نمی‌پذیرند، اما از آنجایی که مدیران شرکت فولاد خوزستان در سال‌های اخیر توانسته‌اند با مدیریت مناسب، منابع و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل موجود و تثبیت حضور پررنگ در بازار رقابت فولاد، روند پایدار و باثباتی را بر شرکت حاکم کنند، پس از رایزنی و گفت‌وگو با رئیس صندوق توسعه ملی و امضای تفاهمنامه همکاری، قرار بر این شد که ۱۸۰ میلیون یورو از کل حجم سرمایه‌گذاری موردنیاز این نیروگاه که ۲۹۸ میلیون یورو است، توسط صندوق توسعه ملی در قالب اعطای تسهیلات و سهم از درآمد به پروژه تزریق شود.

علاوه‌براین، بهینه‌سازی مصرف برق در نواحی مختلف تولید نیز از جمله رویکردهای مهم شرکت فولاد خوزستان بوده و اقدامات فراوانی در این زمینه انجام شده است که از جمله می‌توان به بهره‌برداری از پروژه احداث پست برق ۱-۱۰ مواد اولیه (گندله) با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۱۳۱ میلیارد تومان به روش (EPC) اشاره کرد. این پروژه مهم که پس از ۴۸ ماه تلاش و پیگیری همکاران ما به نتیجه رسید، افزایش ظرفیت و پایداری برق‌رسانی به واحدهای گندله‌سازی، جداسازی سیستم تغذیه گندله‌سازی یک و ۲، امکان انجام تعمیرات روی ترانس‌های قدرت پست ۱۰ و ۱-10بدون نیاز به توقف گندله‌سازی، سیستم (DCS) برای امور کنترلی و ثبت وقایع به‌منظور پایش تغذیه واحدهای گندله‌سازی، نوسازی سوئیچ‌گیرهای ۶.۶ و ۳۳ کیلوولت واحدهای گندله‌سازی و استفاده بالغ بر ۷۴ درصد از ظرفیت و توان تولید داخلی را برای شرکت به‌همراه داشته است. لازم به ذکر است که ما پروژه احداث نیروگاه ۳۶۰ مگاواتی شرکت صنعت فولاد شادگان را هم در قالب طرح توسعه‌ای در دست اقدام داریم که این نیروگاه به‌صورت (BOT) در ۲ فاز ۱۸۰ مگاواتی به‌ترتیب برای واحدهای فولادسازی و اسلب عریض فولاد شادگان به‌بهره‌برداری خواهد رسید.

باتوجه به افزایش ۲۱ درصدی تولید گندله «فخوز» در نیمه نخست امسال، چه اقداماتی در حوزه معدن و بالادست صنعت فولاد انجام داده‌اید؟

درحال‌حاضر تامین پایدار خوراک (سنگ‌آهن)، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شرکت‌های بزرگ فولادی کشور به‌شمار می‌آید و بنابر پیش‌بینی‌های انجام‌شده، میزان کسری ظرفیت تولید سنگ‌آهن کشور در افق ۱۴۰۴، به ۲۲ میلیون تن در سال خواهد رسید. بر همین اساس، شرکت فولاد خوزستان با هدف تامین پایدار خوراک موردنیاز خود، اقدام به تملک معادن و ورود به بازار سنگ‌آهن کشور کرده و در سال ۱۳۹۷، ۲ کارخانه تولید کنسانتره و گندله هر یک با ظرفیت تولید ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن در منطقه خواف در اختیار فولاد خوزستان قرار گرفته است. همچنین، در مرداد امسال، موفق به بهره‌برداری از معدن سنگ‌آهن گوزل‌دره در استان زنجان با ذخیره‌ای بالغ بر ۳۰ میلیون تن با مالکیت ۱۰۰ درصدی فولاد خوزستان شدیم و به‌دنبال خرید و بهره‌برداری یک یا ۲ معدن دیگر در آینده نزدیک هستیم. استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه اکتشافات، شناسایی و ثبت محدوده‌های معدنی و تست و راستی‌آزمایی در استان‌های دارای ظرفیت، تملک معادن سنگ‌آهن با ذخیره تقریبی ۵۰ میلیون تن، تملک معدن آهک و دولومیت با ذخیره تقریبی ۹۰ میلیون تن و توسعه و افزایش تولید کنسانتره و گندله در منطقه سنگان، از دیگر اقدامات ما در این زمینه است که امیدواریم با تحقق آن، به تولید ۱۳.۶ میلیون تن فولاد که در افق ۱۴۱۰ سازمان برنامه‌ریزی شده است، دست پیدا کنیم.

علاوه بر معضل قطعی برق و کمبود مواد اولیه، تولیدکنندگان فولاد کشور با چه چالش‌های دیگری روبه‌رو هستند؟

قطعی گاز در روزهای سرد سال، یکی دیگر از معضلات مهمی به‌شمار می‌آید که از هم‌اکنون، نگرانی‌هایی برای شرکت‌های بزرگ فولادی کشور به‌ویژه تولیدکنندگان آهن‌اسفنجی ایجاد کرده است. گاز در واحدهای تولید آهن‌اسفنجی، نه‌تنها به‌عنوان سوخت بلکه به‌عنوان خوراک و ماده اولیه اصلی مورداستفاده قرار می‌گیرد و بر همین اساس، از اهمیت بالایی در صنعت فولاد کشور برخوردار است؛ چراکه بالغ بر ۷۰ درصد فولاد ایران به روش قوس‌الکتریکی و با استفاده از آهن‌اسفنجی تولید می‌شود. بنابراین باتوجه به اهمیت صنعت فولاد و از آنجایی که این صنعت به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی کشورها محسوب می‌شود، دولت و وزارتخانه‌های صمت و نیرو باید تمهیدات لازم در راستای تامین پایدار گاز موردنیاز فعالان این صنعت در فصل زمستان را فراهم کنند. با این وجود، کماکان شاهد افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و قطعی گاز شرکت‌های فولادی باوجود سهم ۵ درصدی آنها از مصرف گاز در روزهای پیک مصرف هستیم. از طرفی، گاز به‌عنوان نقطه قوت و عامل رقابت‌پذیری شرکت‌های فولادی ایران در بازارهای بین‌المللی به‌حساب می‌آید که باید با نرخ مناسب در اختیار تولیدکنندگان قرار بگیرد، اما متاسفانه رشد ۱۰۰ درصدی نرخ گاز، شرایط ادامه فعالیت شرکت‌های فولادی را دشوار ساخته است و اگر نرخ گاز بیش از نرخ‌های کنونی افزایش یابد، تولید فولاد در ایران توجیه اقتصادی نخواهد داشت و منجر به تعطیلی گسترده واحدهای فولادی به‌ویژه کارخانجات کوچک‌مقیاس خواهد شد. قیمت‌گذاری دستوری در زنجیره فولاد و همچنین وضع عوارض صادراتی بر محصولاتی همچون شمش، از دیگر چالش‌های موجود در صنعت فولاد کشور محسوب می‌شوند که اگر اقدامات لازم برای رفع آنها انجام نپذیرد، آینده این صنعت مهم و استراتژیک به‌خطر خواهد افتاد و ممکن است منجر به خروج ایران از جمع ۱۰ تولیدکننده برتر فولاد جهان شود.

درحال‌حاضر طرح‌های توسعه‌ای شرکت فولاد خوزستان به‌ویژه زمزم ۳ در چه مرحله‌ای قرار دارند؟

طرح زمزم ۳ به‌عنوان بزرگ‌ترین مگامدول آهن‌اسفنجی کشور با ظرفیت تولید یک میلیون و ۷۶۰ هزار تن در سال و سرمایه‌گذاری ۴۴ هزار و ۷۱۰ میلیارد ریال طی روزهای پیش‌رو به‌بهره‌برداری خواهد رسید. این طرح، علاوه بر اشتغالزایی مستقیم برای ۲۰۰ نفر، سود قابل‌ملاحظه‌ای برای گروه فولاد خوزستان و سهامداران محترم به‌همراه خواهد داشت. از دیگر پروژه‌های توسعه‌ای شرکت می‌توان به طرح ماشین ریخته‌گری اسلب عریض، احداث کارخانه اکسیژن ۴‌ و احداث پکیج کوره شماره ۷ اشاره کرد؛ ضمن اینکه کارخانه فولادسازی شرکت صنعت فولاد شادگان با ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن اسلب در سال و سرمایه‌گذاری ۱۲۰ هزار میلیارد ریال نیز تا پایان امسال به‌بهره‌برداری خواهد رسید و مسیر تحقق تولید ۱۳.۶ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۱۰ شرکت فولاد خوزستان بیش از پیش هموار خواهد شد. مجموع سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای «فخوز»، بالغ بر ۴۰ هزار و ۸۹۱ میلیارد تومان برآورد می‌شود که نشان‌دهنده تحولی شگرف در شرکت فولاد خوزستان و به‌دنبال آن، صنعت فولاد کشور است.