در این مقاله، به بررسی انواع وکالت‌های تا‌م‌ الاختیار، همچنین مدارک و شرایط وکالت تام می‌پردازیم. سپس در انتهای مطلب نیز شرایط باطل شدن وکالت تام الاختیار را توضیح داده‌ایم. لطفاً تا پایان این مقاله کوتاه ما را همراهی بفرمایید.

وکالت تام الاختیار چیست؟

طبق تعریف وکالت در ماده 656 قانون مدنی، «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری به‌عنوان نایب و نماینده مشخص می‌کند» در واقع قرارداد وکالت نیز عقدی است که براساس آن شخص وکیل نماینده قانونی موکل خود است و اعمال حقوقی وی را انجام می‌دهد. زمانی که به این مفهوم قید تام‌ الاختیار اضافه می‌شود، وکیل برای هرکدام از امور مشخص شده به اجازه موکل خود نیاز ندارد و حدود اختیارات به‌طور مطلق و کامل به او واگذار می‌شود.

به‌عبارتی دیگر وکیل تام الاختیار، وکیلی است که تمامی اختیارات یک پرونده را به دست می‌گیرد و برای انجام کارها به اجازه از سوی موکل خود نیاز ندارد؛ بنابراین نیازی به وکالت جدید برای هر کار جدیدی و حتی جداگانه‌ای نسبت به برخی از امور نخواهد بود. البته اختیارات وکیل در وکالتنامه تنظیمی فی‌مابین وکیل و موکل که باید در دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد، تعیین و تنفیذ می‌شود.

اختیارات وکیل تام‌الاختیار

هرچند که از نام وکالتنامه تام‌الاختیار اینطور بر می‌آید که اختیارات موکل به طور مطلق و کامل به وکیل یا شخص نماینده قانونی او واگذار می‌شود؛ اما این اختیارات فقط در محدوده قرارداد، مطلق است؛ به این معنی که حتی در این نوع وکالت نیز باید مجموعه اختیارات وکیل به طور کامل و شفاف مشخص شده باشد. این اختیارات شامل انجام امور مالی، اداری، حقوقی و ... است. همچنین باید مراجعی که وکیل در آن‌ها حق اقدام دارد، در متن وکالتنامه مشخص شده باشد.

موارد کاربرد وکیل تام‌الاختیار

وکیل تام‌الاختیار را برای مواردی از قبیل فروش، طلاق و ارث می‌توان به کار برد. وکیل تام‌الاختیار فروش به این شکل است که موکل، اختیارات فروش مانند فروش ملک، خودرو و ... را به وکیل تام‌الاختیار خود می‌سپارد. در مورد وکیل تام‌الاختیار طلاق، با توجه به اینکه در قانون کشور ما حق طلاق به مرد داده شده است، زوج می‌تواند وکالت طلاق را به زوجه بدهد. در این صورت طلاق طبق شرایط مندرج در وکالتنامه بدون حضور زوج و از طریق دادگاه صورت خواهد گرفت.

انواع وکالت تام‌ الاختیار

به‌طور کلی دو نوع وکالت تام‌الاختیار تحت عناوین وکالت ساده و وکالت بلاعزل وجود دارد. در وکالت ساده، موکل هر زمان که بخواهد، می‌تواند وکیل خود را عزل کند. در وکالت بلاعزل امکان عزل وکیل وجود ندارد. در واقع وکالتنامه تام‌الاختیار بلاعزل تنها با فوت موکل قابل ابطال است. این نوع وکالت غالباً برای موضوعاتی همچون خرید و فروش ملک، خودرو و موارد مشابه به کار برده می‌شود.

شرایط وکیل تام‌الاختیار

در قانون مدنی، انجام تمامی عقود طی شرایط و قواعد مخصوص و معینی انجام می‌گیرد. وکالت نیز یکی از عقود معین است و از قوانین مدنی، جدا نیست. به موجب همین قانون، شرایط وکالت تام برای موکل و وکیل به شرح زیر است.

• اهلیت وکیل و موکل : برای اعطای وکالتنامه تام به شخص دیگری، موکل باید عاقل و بالغ باشد و به عبارتی محجور نباشد. وکیل نیز باید دارای اهلیت بوده و با برخورداری از عقل و بلوغ، مورد وکالت را قبول کند.

• قابل انجام بودن موضوع و امور وکالت توسط موکل : امر یا اموری که موکل، انجام آن را به وکیل واگذار می‌کند، باید توسط شخص خود او نیز قابل انجام باشد.

• قصد و رضا : در اعطای وکالت و قبول آن باید طرفین با میل قلبی و نیت مشخص، نسبت به ایجاد عقد وکالتنامه و امضای آن اقدام کرده باشند.

• مشروعیت موضوع وکالت : موضوعی که وکالتنامه تام برای آن منعقد شده، نباید مغایر با قانون و شرع باشند.

مدارک لازم برای وکالت تام الاختیار

قرارداد یا همان وکالتنامه تام باید به صورت رسمی تنظیم شود و در دفتر اسناد رسمی نیز به ثبت برسد. بدیهی است که مدارک شناسایی وکیل و موکل از جمله کارت ملی و شناسنامه برای نوشتن وکالتنامه الزامی است. در مواردی که موضوع وکالتنامه تام، خرید و فروش ملک یا خودرو باشد، نشان دادن سندی مبنی بر مالک بودن موکل، ضروری خواهد بود یا مثلاً اگر موضوع وکالت در خصوص حساب بانکی است، موکل باید مدارک حساب بانکی را نیز به همراه داشته باشد.

وکالت تام الاختیار چگونه باطل می‌شود؟

وکالتنامه‌های تام‌الاختیار نیز مانند هر وکالتنامه دیگری، طبق شرایط خاصی عزل و باطل می‌شوند. بر همین اساس برای عزل و ابطال آن‌ها باید شرایط معین مهیا باشد. شرایط باطل شدن وکالت تام الاختیار عبارت‌اند از:

• وکیل یا موکل دچار جنون باشد.

• موضوع وکالت تمام شده یا از بین رفته باشد.

• انجام اموری که با کار وکیل مغایرت داشته باشد.

• فوت موکل

وکالت یا وکالتنامه تام‌ تا چه زمانی اعتبار دارد؟

معمولا چنین سوالاتی مبنی بر زمان پایان اعتبار وکالتنامه تام برای افراد پیش می‌آید. ماده 10 قانون مدنی در پاسخ به این سوال اینگونه بیان می‌کند که قراردادهای خصوصی تا جایی که مغایر با قانون نباشند، اعتبار داشته و نافذ هستند. با توجه به اینکه عقد وکالت نیز جزء قراردادهای خصوصی است، در صورتی که مغایرتی با قوائد آمره و قانونی نداشته باشید، دارای اعتبار است.

کلام پایانی

وکیل تام الاختیار به شخص یا وکیلی گفته می‌شود که به درخواست موکل و براساس وکالتنامه رسمی، اختیارات انجام امور مشخصی را که در متن وکالتنامه درج شده بر عهده می‌گیرد. وکیل برای انجام این امور به اجازه موکل نیاز ندارد. شرایط وکالت تام برای وکیل و موکل داشتن اهلیت، مشروعیت امور، قصد و رضای قلبی طرفین و قابل انجام بودن امور توسط خود موکل است. این وکالتنامه طبق شرایط خاصی، بسته به نوع وکالت بالاعزل یا ساده بودن، قابل ابطال است. امیدواریم مطالب ذکر شده در این مقاله برایتان مفید باشد.