اولویت تامین منابع مالی در فعالسازی معادن
سیدرضا عظیمی-مجری طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک سازمان ایمیدرو
یکی از مواردی که همواره عامل اصلی رکود معادن نام برده میشود، مسائل مالی است. بنا بر بررسیهای انجامشده بسیاری از معادن به دلیل نبود منابع مالی مناسب تعطیل شدهاند. از این رو، باید به روند تامین سرمایه بخش معدن برای تداوم فعالیت توجه ویژه داشت.
ماهیت طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک به صورت برقراری ارتباط بین معادن دارای مشکل تامین منابع مالی و سرمایهگذاران متقاضی است؛ به عبارتی سازمان ایمیدرو نقش واصل و واسط را میان معدنکاران و سرمایهگذاران بازی میکند؛ بنابراین این سازمان خود بهطور مستقیم وارد مباحث سرمایهگذاری بر بخش معدن نشده و رویکردهای حمایتی دیگری برای تامین مسائل مالی معدنکاران در نظر میگیرد. دارا بودن امکانات مالی مناسب را از مهمترین ویژگی سرمایهگذاران متقاضی برای ورود به فعالیتهای بخش معدن است. ایمیدرو فرآیندی مشابه دستورالعملهای موجود در قانون که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای انتخاب فعالان معدنی تدوین شده، در نظر گرفته است. براساس این فرآیند، صلاحیتهای فنی و مالی متقاضیان سرمایهگذاری بر معادن بررسی شده و درباره آنها تصمیمگیری میشود. باید بر این نکته تاکید کرد که صلاحیت مالی متقاضیان بیش از صلاحیت فنی مورد توجه سازمان نوسازی و توسعه معادن است. در این مدت چندین فراخوان عمومی برای جذب سرمایهگذاران واجد شرایط در بخش معدن از سوی سازمان ایمیدرو اعلام شد. میتوان گفت مسیر ورود به سرمایهگذاریهای بخش معدن برای تمامی افراد باز بوده و مانعی در این راه وجود ندارد. همانطور که در ابتدا گفته شد، براساس آمارهای به دست آمده از بررسی وضعیت معادن غیرفعال، اغلب معادن کوچک و متوسطمقیاس به دلیل نداشتن منابع مالی مناسب راکد شدهاند. این یکی از مهمترین دلایلی است که ایمیدرو تمرکز و توجه بر صلاحیت مناسب مال افراد متقاضی فعالیت در معادن دارد.
اما ایمیدرو تنها واصل نبوده و با بودجههای در دست خود برای تامین زیرساختّهای ضروری فعالیت معادن تلاش میکند. تاکنون بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان برای تامین زیرساخت معادن از سوی سازمان نوسازی و توسعه معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در نظر گرفته شده که این مبلغ در آینده متناسب با نتایج بهدست آمده از شرایط معادن کشور، تغییر خواهد داشت. زیرساختهای مورد نیاز فعالیت معدنی شامل برقکشی و مهیاسازی بسترهای حملونقل مانند جادهسازی برای معادن است. ایمیدرو برای تامین این نوع زیرساختها به معادن کمک مالی کرده و بخشی از آن را برای معادنی که به دلیل مشکل مالی قادر به ادامه فعالیت نیستند یا متروکه شدهاند، به دلیل فعالسازی مجدد فراهم خواهد کرد. اما باید توجه کرد پیش از در نظر گرفتن زیرساختها از سوی ایمیدرو برای معادن غیرفعال، بررسیهای کارشناسی مبنیبر کسب اطلاعات از وضعیت هر معدن صورت میگیرد. به عبارت دیگر، زیرساختهای یادشده برای تمامی معادن اجرایی نشده و براساس موقعیت و شرایط هر معدن، این زیرساختها از نظر کمیت و زمان اختصاص متفاوت خواهند بود. از این رو، در ابتدا سازمانهای صنعت، معدن و تجارت استانها و دیگر نهادهایی که از وضعیت معادن هر منطقه اطلاع دارند، اطلاعات معادن غیرفعال را اعلام میکنند و سپس ایمیدرو وارد فاز مطالعاتی کار میشود. در این فاز ایمیدرو مطالعات و بررسیهایی در زمینه وضعیت معادن معرفی شده انجام میدهد تا ابعاد و جزئیات شرایط و نیاز هر معدن مشخص شود. در این بررسی مواردی از جمله شرایط کاری معادن، استفاده از بودجه استانی معدن مورد نظر برای فعالیت و توانایی مالی متولی آن در نظر گرفته میشود. پس از آن برحسب ویژگیهای بهدست آمده، معادن برای تخصیص تسهیلات اولویتبندی میشوند چراکه وضعیت و شرایط هر معدن تعیینکننده ابعاد هزینههای فعالسازی و نیازهای زیرساختی است و بنا برا اطلاعات بهدست آمده میتوان برای تامین مایحتاج مالی معادن برنامهریزی مناسب داشت؛ بنابراین این بررسیها از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردار است.