وجیه‌الله جعفری ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: ایمیدرو تا پایان امسال، طرح‌هایی را در زمینه مس، فولاد، سرب و روی، فروکروم، زیرساختی، زغال‌سنگ، آهک هیدراته و فسفات به بهره‌برداری می‌رساند. وی ادامه داد: میزان سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده برای طرح‌های مذکور، یک میلیارد و ۴۰۳ میلیون دلار است و برای ۲۸۷۷ نفر، اشتغال مستقیم و برای بیش از ۷۵۰۰ نفر، اشتغال غیرمستقیم ایجاد می‌شود.

جزئیات طرح‌های قابل راه‌اندازی ۱۴۰۱

رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به جزئیات طرح‌های قابل راه‌اندازی در سال ۱۴۰۱ تصریح کرد: طرح‌هایی در زنجیره مس شامل «تجهیز و بهره‌برداری از معدن دره‌آلو به ظرفیت ۷ میلیون تن خاک سولفوری با عیار ۰.۳۹ درصد و تولید ۱۱۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار سالانه ۲۵ درصد» و «احداث کارخانه لیچینگ به ظرفیت سالانه ۳ هزار تن مس کاتدی» بخشی از طرح‌های قابل راه‌اندازی امسال است. وی ادامه داد: «کارخانه فلوتاسیون مس سرچشمه با تولید ۷۰ هزار تن کنسانتره مس و عیار ۲۴ درصد» و «تجهیز و بهره‌برداری از معدن دره‌زار به ظرفیت ۱۱ میلیون تن خاک سولفوری با عیار ۰.۳۸ درصد و تولید ۱۵۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار ۲۶ درصد» از دیگر طرح‌های قابل راه‌اندازی در حوزه مس است.

جعفری با بیان اینکه امسال ۲ طرح در زنجیره فولاد تکمیل می‌شود، گفت: این طرح‌ها شامل «واحد فولادسازی استانی سفیددشت با ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن اسلب» و «پرعیارسازی باطله چهاربوق چادرملو با ظرفیت ۵۰۰ هزار تن سنگ‌آهن فرآوری‌شده و عیار آهن حداقل ۴۵ درصد» است.

وی ادامه داد: «فاز یک تجهیز معدن و احداث کارخانه سرب و روی مهدی‌آباد با ظرفیت ۲۰۰ هزار تن» و «احداث کارخانه تولید آهک هیدراته کوه لار با تولید ۳۰ هزار تن» ازدیگر طرح‌های قابل راه‌اندازی امسال است.

رئیس هیات عامل ایمیدرو خاطرنشان کرد: طرح‌های دیگر قابل بهره‌برداری تا پایان اسفند امسال، مشتمل بر «احداث یک پست اسکله بندر پارسیان» و «طرح احداث کارخانجات تولید کود فسفاته با ظرفیت ۶۰۰۰ و ۲۰۰۰۰ تن» است.

وی افزود: «طرح تولید سیلیکومتال مجتمع فروکروم جغتای»، «نیروگاه برق ۳۶۰ مگاواتی در استان سمنان» و نیز تعدادی طرح‌ احداث راه دسترسی و تامین برق معادن در مناطق مختلف، در برنامه راه‌اندازی امسال ایمیدرو قرار دارد.

همچنین ۳ طرح شامل «واحد احیای فولاد استانی قائنات» و «احداث کارخانه طلای هیرد» و «دو پست اسکله بندر پارسیان» با مجموع رقم سرمایه‌گذاری ۲۰۸.۳ میلیون دلار و اشتغال مستقیم ۶۰۰ و غیرمستقیم ۴۰۵۰ نفر نیز در سال ۱۴۰۰ تکمیل شده که در سال جاری آماده افتتاح هستند.

وضعیت طرح‌های نیمه‌تمام صنعتی

در همین حال گزارش‌های منتشرشده ازسوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد تا پایان دی ۱۴۰۰ کمتر از ۳ درصد طرح‌های نیمه‌تمام صنعتی بیشتر از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند. براساس این آمار از بین ۶۱ هزار و ۷۲۹ طرح در دست اجرا تا پایان دی سال قبل، حدود ۵۲ هزار و ۱۴۰ طرح، معادل ۷۴.۵ درصد کل طرح‌ها کمتر از ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی، ۷۸۱۴ طرح معادل ۱۲.۷ درصد بین ۲۰ تا ۸۰ درصد و ۱۷۷۵ طرح معادل ۲.۹ درصد کل طرح‌ها بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند. سال گذشته مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، مسائل مربوط به تحریم و تامین نقدینگی را در بالا بودن تعداد طرح‌های با پیشرفت فیزیکی کمتر از ۲۰ درصد موثر دانسته و گفته بود برخی هم اهلیت نداشتند و فقط می‌خواستند زمین را نگه دارند تا گران شود که در این زمینه سختگیری‌ها و مشوق‌هایی در نظر گرفته شده است. همچنین بیشترین طرح‌های در دست اجرا، طرح‌هایی با اشتغال ۱۰ تا ۵۰ نفر بوده که ۳۸ هزار و ۸۷۴ طرح معادل بیشتر از نیمی از کل طرح‌ها را شامل می‌شود. ۱۶ هزار و ۹۶۵ طرح در دست اجرا نیز کمتر از ۱۰ کارکن دارند و تعداد طرح‌های با ۵۰ تا ۱۰۰ کارکن و بیش از ۱۰۰ کارکن نیز به ترتیب ۳۶۰۷ و ۲۲۸۳ طرح بوده است. مجموع اشتغال پیش‌بینی شده در طرح‌های در دست اجرا نیز بیش از یک میلیون و ۷۲۱ هزار نفر است که بیش از ۷۰۴ هزار نفر از آنها در طرح‌هایی با ۱۰ تا ۵۰ کارکن و ۶۷۰ هزار و ۶۶۷ نفر از آنها در طرح‌هایی با بیش از ۱۰۰ کارکن مشغول خواهند شد. مجموع سرمایه‌گذاری در طرح‌های در دست اجرا تا پایان دی بیش از ۲۲۱۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

بیشترین طرح‌ها در گروه کانی‌های غیرفلزی

تا پایان دی سال قبل ۸۴۶۱ طرح در بخش «سایر محصولات کانی‌های غیرفلزی»، ۶۳۹۸ طرح در بخش ساخت مواد و محصولات شیمیایی و ۶۱۱۸ طرح در بخش محصولات غذایی و آشامیدنی‌ها در دست اجرا بوده و این 3 بخش بیشترین تعداد طرح‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین طرح‌ها نیز به بخش‌های جمع‌آوری، تصفیه و توزیع آب، تولید انرژی و فاضلاب، دفع زباله، بهداشت محیط و سایر فعالیت‌های مشابه اختصاص دارد که به ترتیب یک، 8 و ۱۶ طرح در این حوزه‌ها در دست اجراست.

وضعیت مناطق آزاد و ویژه اقتصادی

از مجموع طرح‌ها، ۷۸۱ طرح صنعتی معادل ۱.۳ درصد در 8 منطقه آزاد و ویژه اقتصادی در دست اجراست که برای آنها بیش از ۵۱ هزار نفر اشتغال و ۲۵۴ هزار میلیارد تومان سرمایه پیش‌بینی شده است. از بین مناطق آزاد نیز منطقه آزاد چابهار با ۲۴، اروند با ۳۴ و کیش با ۳۵ کمترین تعداد طرح‌ها را در دست اجرا دارند، اما سایر مناطق آزاد یعنی منطقه آزاد انزلی، قشم، ماکو و ارس ۴۷، ۶۵، ۶۲ و ۱۰۴ طرح در دست اجرا دارند و ۴۱۰ طرح در منطقه ویژه اقتصادی در دست اجرا است.

در زمینه حوزه فعالیت نیز سایر محصولات کانی‌های غیرفلزی با ۱۲۳ طرح پرطرفدارترین حوزه و استخراج سایر معادن با یک طرح، کم‌طرفدارترین حوزه‌ها در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هستند.

سخن پایانی

آمارهای منتشرشده حاکی از آن است که استان‌های محروم میزبان کمترین طرح‌های صنعتی هستند. از ۶۱ هزار و ۷۲۹ طرح در دست اجرا، ۴۸۴۹ طرح در یزد، ۴۲۲۱ طرح در خراسان رضوی و ۳۸۳۸ طرح در سمنان در دست اجراست و در مقابل کمترین تعداد طرح‌ها به کهگیلویه و بویراحمد، ایلام و گیلان با ۳۵۲، ۴۳۴ و ۵۶۸ طرح اختصاص دارد. نکته مهم در این بحث تعداد اندک طرح‌های در دست اجرا در مناطق آزاد است، این در حالی است که مناطق آزاد و ویژه تجاری با قوانین محدودتر و تشریفات گمرکی ساده‌تر نسبت به سرزمین اصلی با اهدافی از جمله حمایت از صنعت داخلی، جذب فناوری‌های نوین در بخش تولید، گسترش تولیدات صادرات‌محور و اشتغالزایی راه‌اندازی شده‌اند.