در این گزارش شما را با قسمتی از آداب دینی ماه مبارک رمضان در شهرهای مختلف کشورمان آشنا می‌کنیم.

کلوخ‌اندازون

شیرازی‌ها آخرین جمعه ماه شعبان را کلوخ‌اندازون می‌گویند. در این روز رسم است که مردم دسته دسته به گردشگاه‌های اطراف شهر می‌روند و آن روز را با خوشی به شام می‌رسانند. حکمت این تفریح خانوادگی در آخرین جمعه ماه شعبان این است که ماه مبارک رمضان، ماه عبادت است و در این ماه فقط باید عبادت کرد. پس خوب است قبل از شروع ماه رمضان به تفریح و خوشگذرانی پرداخت.

کلیدزنی

مردم کرمان در ماه مبارک رمضان، آداب و رسوم ویژه‌ای را دنبال می‌کنند و در تزکیه نفس و انجام عبادات و فرائض مقدس این ماه مقید هستند. مردم کرمان سعی می‌کنند هرگونه جشن و مراسمی را که تدارک دیده‌اند قبل از حلول ماه مبارک رمضان در ماه شعبان برگزار کنند.

در کرمان بزرگ‌ترها با دادن سرروزه‌ای به دختران و پسران که نوعی هدیه و کادوی مناسب است، بچه‌هایی را که به سن تکلیف می‌رسند، به انجام فریضه روزه‌داری ترغیب می‌کنند. یکی دیگر از رسوم ماه رمضان در برخی مناطق استان کرمان، خواندن «الله‌رمضونی» پسران و «کلیدزنی» دختران در شب‌های قدر است. از دیگر رسومات متداول در کرمان تهیه قوتو با فرا رسیدن ماه رمضان است؛ افرادی که نذر دارند آن را در میان نیازمندان خیرات می‌کنند.

کاکولی‌پزون و حنای مراد

این آیین در ۲۷ ماه رمضان و شب‌های قدر در تمامی نقاط استان چهارمحال‌وبختیاری برپا می‌شود. در این رسم، افراد مشغول پخت کاکولی (نان محلی استان چهارمحال‌وبختیاری) می‌شوند و در اماکن مذهبی مانند مسجد و امامزاده میان روزه‌داران پخش می‌کنند. زنان بختیاری به‌منظور رسیدن به حاجت‌شان در روز ۲۷ رمضان با سینی‌های حنا که بر سر دارند، به مساجد شهر می‌روند و با قاشق، مقداری از حنای یکدیگر را داخل سینی خود می‌ریزند، سپس در روز عید سعید فطر با گلاب مخلوط می‌کنند و بر ‌دست و پای خود می‌گذارند.

رسم آرک و برک

یکی از رسوم پسندیده در سیستان آرَک و بَرَک نام دارد. این واژه که به‌معنی آوردن و بردن است، یکی از رسم‌های قدیمی سیستان و روستاهای نزدیک آن است. اگر از هر خانه‌ای هنگام افطار دود اجاق بلند می‌شد، اهالی آن خانه باید برای خانه‌هایی که دود به آنها می‌رسید، از غذایی که پخته بودند، می‌بردند. با این رسم بیشتر افراد هنگام افطار مهمان یکدیگر بودند و فقرا نیز بی‌بهره نمی‌ماندند. این رسم هنوز هم در این منطقه رواج دارد و مردم در ماه رمضان برای همسایه‌های خود شیربرنج، نان برک یا شله‌زرد می‌فرستند.

رسم یارمضان

ترکمن‌ها نیز رسم بسیار جالبی دارند؛ به این صورت که در افطار روز پانزدهم ماه رمضان بعد از شکرگزاری به‌مناسبت به نیمه رسیدن ماه، اهالی محل به رهبری امام جماعت مسجد به خانه‌ها می‌روند و نوجوانان در این مهمانی‌ها شعر و سرود می‌خوانند. صاحبخانه هم به نوجوانان شیرینی و پول هدیه می‌دهد. این مراسم زیبا «یارمضان» نام دارد و هدف آن تشویق روزه‌داران برای ادامه روزه‌داری در ۱۵روز باقیمانده است.

دوختن کیسه برکت

یکی از سنت‌های قدیمی این ماه در همدان، مراسم دوختن کیسه برکت در روز ۲۷ رمضان است. در این روز، زنان روزه‌دار هنگام رفتن به مسجد و اقامه نماز ظهر به همراه خود پارچه و نخ و سوزن می‌برند و در بین دو نماز ظهر و عصر با استفاده از این وسیله‌ها به کار دوختن یک یا چند کیسه برکت مشغول می‌شوند. به‌اعتقاد مردم همدان، هر فردی که داخل این کیسه پول بریزد، خداوند به وی مال و دارایی زیاد می‌بخشد. از دیگر آداب مخصوص این ماه در همدان، آیین توزیع آجیل مشکل‌گشا هنگام افطار به قصد نیت و طلب حاجت است. یکی دیگر از رسوم مردم همدان در ماه مبارک رمضان جمع‌آوری خرده‌های نان سفره افطاری است.

رسم نوای شو‌خوانی

نوای شوخوانی یکی از رسم‌های استان خراسان‌جنوبی بود که هنوز هم در بعضی از روستاهای این استان برگزار می‌شود. در روستاهای این استان هنگام سحر ۳ مرتبه بر طبل می‌کوبند؛ دفعه اول برای بیدار شدن و آماده کردن سحری، دفعه دوم برای خوردن آن و دفعه سوم برای خواندن نماز صبح. همراه با هر بار طبل زدن، یکی از مردها که صدای خوبی دارد دعا و مناجات سحرگاهی می‌خواند و مردم را به بیدار شدن و سحری خوردن دعوت می‌کند.

رسم آشتی‌کنان و مرحبا

یکی از رسومات پسندیده مردم کردستان در ماه رمضان، آیین آشتی‌کنان است که ریش‌سفیدان هر منطقه برای آشتی دادن افرادی که با یکدیگر دچار مشکل یا کدورت شده‌اند، اقدام می‌کنند،؛ زیرا بر این باورند که اگر کسی با کدورت وارد ماه رمضان شود، عبادتش مورد قبول نیست.

همزمان با فرا رسیدن ماه رمضان در استان کردستان، نوای «مرحبا، مرحبا» با وزنی خاص و دلنشین به گوش می‌رسد که خبر از شروع ماه پربرکت رمضان می‌دهد و تا نیمه اول ماه رمضان همچنان بانگ «مرحبا مرحبا یا شهرالرمضان» از مساجد به گوش می‌رسد و در نیمه دوم ماه رمضان کلمه «مرحبا» جای خود را به کلمه «الوداع» می‌دهد که به‌معنای خداحافظی مومنان با این ماه پربرکت است.