پسماند، مشکل دیرینه مازندران است که سال‌های سال روی میز دولت‌ها قرار داشت و سرانجام با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان در سالی که «تولید، اشتغال ، دانش‌بنیان» نام‌گذاری شد، گرهی از معضل سالیان سال این استان باز شد. نیروگاه زباله‌سوز نوشهر اگرچه در دولت قبل افتتاح شد، اما اینک با حمایت دولت و صندوق نوآوری و شکوفایی و ورود دانش‌بنیان‌ها به مرحله جدیدی از فعالیت رسید و هدف تولید برق 3 مگاواتی آن محقق شد.

این نیروگاه ظرفیت ۲۰۰ تنی دارد و با تکمیل پازل‌های آن پیش‌بینی می‌شود، زباله و پسماند مازندران را که در دل جنگل‌ها و حاشیه دریا دپو و دفن می‌شود، به طلا مبدل کند و کوه‌های زباله را برچیند.

خط خشک‌کن زباله‌های تر

با همت شرکت دانش‌بنیان، نیروگاه ملی زباله‌سوز نوشهر به «خط خشک‌کن زباله‌های تر» که طرحی نوآورانه است، مجهز شد و این خط، نمونه خارجی ندارد و برای نخستین‌‎بار در کشور در مجاورت خط تفکیک نیروگاه زباله‌سوز نوشهر نصب شده است. این طرح فرآیند تست و ارزیابی اثرات مثبت خود را انجام داده و هیچ‌گونه بو و آثار منفی زیست‌محیطی ندارد و موجب شده رطوبت زباله‌های تر که دارای ۷۵ درصد محتوای آبی است، به ۲۵ درصد برسد.

این فناوری به‌طورکامل بومی و ایرانی است و کل تجهیزات در داخل کشور ساخته شده و سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته در آن، ۱۶۰ میلیارد ریال است که مبلغ ۱۰۶ میلیارد ریال آن از طریق طرح استصناع صندوق نوآوری و شکوفایی و مابقی توسط شرکت دانش‌بنیان تامین شده است. کاهش حجم و شیرابه زباله به‌میزان قابل‌توجه، کاهش اثرات سوء بهداشتی و زیست‌محیطی، افزایش ارزش حرارتی زباله، امکان استفاده از خروجی سیستم به‌عنوان سوخت RDF ۵ و امکان استفاده در شهرها به‌منظور کاستن از حجم زباله ورودی به دفنگاه‌ها و حجم شیرابه تولیدی و کاهش آثار منفی زیست‌محیطی شیرابه زباله از جمله مزایای آن است. داوود مددی، رئیس هیات‌مدیره شرکت دانش‌بنیان بااشاره به اینکه از سال ۸۸ فعالیت خود را آغاز و به‌تدریج روند توسعه را طی کردیم، افزود: باتوجه به معضل عظیم زیست‌محیطی که در مازندران وجود دارد، فعالیت خود را در استان کلید زدیم.

زباله‌های مازندران نسبت به سایر زباله‌های کشور از رطوبت و محتوای آبی بیشتری برخوردار است و ارزش رطوبتی کمتری دارد. وی در گفت‌وگو با مهر، بااشاره به ساخت پروژه نیروگاه زباله‌سوز نوشهر گفت: زباله‌های مازندران نسبت به سایر زباله‌های کشور از رطوبت و محتوای آبی بیشتری برخوردار است و ارزش رطوبتی کمتری دارد، از این‌رو یک شرکت دانش‌بنیان توسط صندوق نوآوری و شکوفایی رئیس‌جمهوری به ما معرفی شد و آن را تحت‌پوشش حمایتی قرار دادیم.

وی افزود: در این مجموعه، نیروهای جوان و اندیشمند کشور قرار دارند و وظیفه خود می‌دانیم در امسال نقش خود را در زمینه تولید، اشتغال و دانش‌بنیان ایفا کنیم و این نقش را در زمینه توسعه زیست‌محیطی استان به‌عمل آوریم. مددی با اظهار اینکه از شرکت دانش‌بنیان حمایت مالی کردیم، گفت: بخشی از حمایت مالی در قالب وام توسط صندوق نوآوری و شکوفایی عرضه شد و با اجرای این پروژه ۷۰ درصد از رطوبت زباله‌های تر را کاهش دهیم و پس از آن RDF تولید می‌شود که قابل سوزاندن در نیروگاه زباله‌سوز است و می‌توان از آن در کارخانه‌های دیگر از جمله سیمان بهره گرفت.

نیروگاه زباله‌سوز نوشهر ظرفیت امحای ۲۰۰ تن زباله این شهر و شهرستان‌های اطراف را دارد و بین 2 تا 3 مگاوات برق تولید می‌کند. نصیری، مدیرعامل یکی دیگر از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز گفت: در حاشیه این نیروگاه، کوهی از زباله وجود دارد که شیرابه زیادی دارد، اما با بهره‌گیری از دانش شرکت دانش‌بنیان، تجهیزات بکارگیری‌شده در نیروگاه، استانداردهای ایران را دریافت کرد و آلودگی آن نزدیک به صفر است. وی اظهار کرد: با تلاش این شرکت دانش‌بنیان، سیستم تبدیل زباله سرندی به خشک‌کن و با حمایت صندوق نوآوری به‌سرانجام رسید تا انرژی بیشتری تولید و تبعات زیست‌محیطی قبل از سوزاندن زباله کاهش یابد.

قابلیت سوختن در نیروگاه‌های زباله‌سوز

سعید نجفی زنگنه، عضو هیات‌مدیره این شرکت دانش‌بنیان نیز با بیان اینکه این شرکت در زمینه تبدیل زباله‌های تر و زیرسرندی و سوخت مشتق از زباله که قابلیت سوختن در نیروگاه‌های زباله‌سوز دارد، فعالیت می‌کند، افزود: از سال گذشته با همت معاونت علمی ریاست‌جمهوری و حمایت مسئولان دولتی و بخش خصوصی فرآیند تبدیل زباله زیرسرندی را به آر دی اف در نیروگاه زباله‌سوز آغاز کردیم که بهره‌برداری و تکمیل شده است.

در مازندران، روزانه بیش از 3 هزار تن زباله تولید می‌شود که به‌صورت غیربهداشتی در ۲۸ منطقه اعم از جنگل و حاشیه دریا و کوه‌ها دفن و دپو می‌شود و با تکمیل نیروگاه‌های زباله‌سوز نوشهر و ساری، قرار است این زباله‌ها به طلای کثیف تبدیل شود.

پیگیری جدی مسئله پسماند

وزیری، مشاور وزیر کشور بااشاره به ظرفیت موجود در نیروگاه زباله‌سوز نوشهر گفت: وزیر کشور در یک‌سال گذشته به‌طور مرتب مسئله پسماند را پیگیری و دنبال کرده است.

 مشاور وزیر کشور با اظهار اینکه دولت برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان عزم خود را جزم کرده است، گفت: استان مازندران و شمالی برای مدیریت پسماند در کشور پیشگام بوده‌اند. وی با بیان اینکه در استان‌های شمالی مسئله پسماند در گیلان، آمل و ... وجود دارد، گفت: امیدواریم با همت شرکت‌های دانش‌بنیان و همکاری آنها با دولت بتوان این معضل را رفع کرد.

حمایت صندوق نوآوری

صمتورود صندوق نوآوری و شکوفایی معاونت علمی ریاست‌جمهوری برای حمایت، انگیزه شرکت‌های دانش‌بنیان را در مازندران بالا برد تا با بهره‌گیری از دانش فنی متخصصان این مرز و بوم برای گره‌گشایی از استان تلاش مضاعفی داشته باشند، حمیدرضا شاهوردی، مشاور رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در گفت‌وگو با مهر اظهار کرد: این صندوق برای کمک به معضلات کشور، سیاست حمایت از مجموعه پروژه‌هایی را در پی گرفته که به حل معضلات کشور منجر می‌شود. وی افزود: صندوق نوآوری با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، فضا را برای تولیدات دانش‌بنیان مهیا کرده است.

محمودیان، مدیر نظارت صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری نیز، بااشاره به اینکه با ابتکار شرکت دانش‌بنیان و حمایت مالی صندوق، تسهیلات برای سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیارد ریالی قرار داده و این تسهیلات سبب سرعت‌بخشی به راه‌اندازی کارخانه زباله‌سوز شده است.

مدیر نظارت صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری گفت: این شرکت دانش‌بنیان موفق شد، کمک کند ۵۰ درصد راندمان زباله‌سوز بالا رود و در کنار آن شرکت‌های دانش‌بنیان دیگری نیز فعالیت دارند و آمادگی حمایت از آنها را داریم.

سخن پایانی

دانش‌بنیان‌ها در ابرپروژه نیروگاه زباله‌سوز نوشهر ثابت کردند که زباله دیگر تهدید نیست، بلکه فرصتی است برای تولید و انرژی برق در نگین ایران زمین، از این‌رو همکاری بیشتر متولیان استانی و شهرستانی برای رفع موانع و پشتیبانی از این دستاورد بومی و ملی، بیش از پیش ضرورت دارد، چرا که هم‌اکنون هزینه‌های سنگینی برای رفت و روب و انتقال و دفن زباله از شهرها می‌شود و منابع مالی شهرداری‌ها و استان را هدر می‌دهد و با تولید برق و فروش آن به دولت، سبب ایجاد درآمد پایدار برای شهرها خواهد شد.