داستان خودروهای برقی ایرانی از سال ۱۳۸۱ شروع شد. از آن زمان تاکنون شرکت‌های خصوصی و دولتی ایرانی نمونه‌های اولیه و آزمایشی مختلفی از خودرو برقی تولید کرده‌اند، اما به دلیل ضعف دانش فنی و همین‌طور نبود زیرساخت‌ها امکان تولید انبوه و فروش تجاری آنها فراهم نشد. اما با آزادسازی واردات خودرو از سال ۱۴۰۱ و افزایش مصرف بنزین، دولت به این فکر افتاده تا تولید و عرضه خودروهای برقی ایرانی را به صورت جدی‌تر اجرا کند، هرچند کاهش مصرف بنزین یکی از مزایای استفاده از ماشین‌های برقی است، اما تامین نیروی الکتریسیته مورد نیاز و احداث ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی به صورت گسترده، یکی از چالش‌هایی است که پیش‌روی صنعت خودرو ایران قرار دارد. با اینهمه دولت و وزارت صمت برنامه‌های دقیقی برای تحقق این هدف‌گذاری دارند.چندی است تولید پلتفرم‌‌های برقی و تعمیق داخلی‌سازی قطعات این خودروها در فهرست راهبردهای اصلی  وزارت صمت قرار گرفته است.  برهمین اساس رئیس مرکز مدیریت طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی از انعقاد یک توافقنامه برای طراحی یک پلتفرم بومی خودرو الکتریکی با کمک خودروسازان و قطعه‌سازان خبر داد.به گزارش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، در بازدیدی که رئیس مرکز مدیریت طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی از یک شرکت خودرویی داشت، توافقنامه همکاری برای ایجاد دفتر طراحی خودرو برقی فی‌مابین این مرکز و شرکت ایران خودرو منعقد شد.

میثم فرج‌الهی، رئیس مرکز مدیریت طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی در خصوص این توافقنامه عنوان کرد: هدف توافقنامه مذکور این است که درحال‌حاضر با کمک این شرکت خودرویی و در آینده با کمک خودروسازان و قطعه سازان، یک پلتفرم بومی خودرو الکتریکی طراحی کنیم. این پلتفرم ماژولار بوده و می‌تواند برای خودرو تمام الکتریکی و همچنین خودرو هیبریدی مورد استفاده قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: در حال‌حاضر برای طراحی پلتفرم بومی با این شرکت خودرویی توافق کردیم که در حال حاضر دفتر طراحی خودرو برقی را راه‌اندازی کنیم. همچنین در خصوص محل این دفتر توافقی به عمل آمده و قرار بر تجهیز محل با حمایت معاونت علمی است و نیز در نظر داریم از نخبگان کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان برای طراحی پلتفرم بومی استفاده حداکثری شود.

رئیس مرکز مدیریت طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی ادامه داد: این یک پروژه چند میلیون دلاری برای رسیدن به یک پروتوتایپ خودروی پلتفرم داخلی است، سپس این پلتفرم در اختیار خودروسازان قرار خواهد گرفت تا بتوانند در تولید خودروی برقی از آن استفاده کنند.

فرج‌اللهی در خصوص مشارکت سایر واحدهای بخش خصوصی عنوان کرد: در تلاش هستیم در آینده از مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند، قطعه‌سازان و خودروسازان بخش خصوصی نیز به نحو احسن استفاده خواهد شد.

توسعه حمل‌ونقل درون شهری با خودروهای برقی

در بازدید معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل ایدرو از مجتمع صنعتی اسفراین نیز رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ضمن اشاره به تنوع محصولات ایران خودرو خراسان، زنجیره تامین صنعت خودروسازی استان را توانمند ارزیابی کرد و افزود: با توافقاتی که با قطعه‌سازان در جهت افزایش عمق داخلی‌سازی قطعات خودروهای برقی داشتیم، امیدواریم به‌زودی شاهد توسعه حمل‌ونقل درون شهری با استفاده از خودروهای برقی باشیم و این ماموریت جدید ایران خودرو خراسان و سایر خودروسازهاست.

به گزارش ایدرو نیوز، در این بازدید مدیرعامل مجتمع صنعتی اسفراین ضمن ارائه گزارشی از دستاورد‌های مجتمع صنعتی در ماه‌‌های اخیر و موفقیت‌های جدید مجتمع در حوزه ایجاد ظرفیت‌های نوین تولید محصولات و کشف بازارهای جدید تجاری برای فروش محصولات جدید، از استراتژی توسعه محور مجتمع نیز رونمایی کرد که با طراحی صورت گرفته، مجتمع با تکیه بر توان و دانش بومی خود فصل جدیدی از رشد و شکوفایی را برای صنایع زیر بنایی کشور رقم خواهد زد.

بابک احمدی، رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز ضمن تشکر از اقدامات صورت گرفته در مجتمع صنعتی اسفراین و گزارش‌های ارائه شده، بر ادامه تلاش برای حرکت مجموعه بر مدار توسعه و ارتقای کیفی محصولات و معیشت کارکنان و خانواده بزرگ‌ مجتمع صنعتی تاکید کرد.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در سفری به استان خراسان رضوی از صنایع این استان بازدید کرد و نیازها و الزامات گسترش صنایع استان به‌ویژه خودروسازی را مورد بررسی قرار داد.

بابک احمدی با اشاره به سیاست‌های دولت و وزارت صمت، هدف از این بازدید را بررسی زیرساخت‌های موجود استان در راستای تولید خودروهای برقی عنوان کرد و افزود: راهبردی که ما در صنعت خودرو دنبال می‌کنیم تولید پلتفرم‌‌های برقی و تعمیق داخلی‌سازی قطعات این خودرو‌هاست.

برنامه ایران‌خودرو برای تجاری‌سازی خودرو برقی

مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو نیز با اشاره به راهبردهای ابلاغی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: ایران خودرو نخستین خودروساز داخلی است که توانسته نمونه اولیه خودرو برقی را تولید کند و امیدواریم سال آینده خودرو برقی ایران خودرو تجاری‌سازی و وارد بازار شود.

علیمردان عظیمی گام بعدی ایران خودرو را تولید خودروهای هیبریدی عنوان و اظهار کرد: در این پروژه پیشرفت ۴۰ درصدی داشته‌ایم و امیدواریم هرچه زودتر با تولید انبوه این محصولات شاهد کاهش مصرف سوخت و آلایندگی هوای شهرها باشیم.

آینده و بازار خودروهای برقی ایرانی

خودروهای برقی ایرانی سابقه‌ای ۲۰ ساله دارند. نخستین ماشین الکتریکی که توسط ایرانی‌ها تولید شد، آریانا نام داشت. بعد از آن خودروهای برقی ایرانی دیگر در مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و همچنین توسط شرکت‌های خصوصی ساخته شد. این خودروها با استفاده از ماشین‌های بنزینی تولید شدند و از نظر ظاهری شباهت زیادی به مدل‌های احتراقی دارند. تارا EV و جک J۴ برقی جدیدترین ماشین‌های الکتریکی ایرانی محسوب می‌شوند که توسط خودروسازان داخلی معرفی شده‌اند. بیش از 20 سال از معرفی اولین خودرو برقی ایرانی می‌گذرد و به گفته مسئولان باید در سال‌های آینده منتظر تجاری‌سازی تولید و فروش خودروهای برقی داخلی در کشور باشیم. کارشناسان یکی از دلایل تاخیر در تجاری‌سازی این خودروها را پیچیدگی سیستم خودروهای برقی دانسته که تحریم‌های خارجی و عدم همکاری با خودروسازان جهانی مزید بر علت شده است.دومین دلیل که مانع استفاده از خودروهای برقی در خیابان‌ها و جاده‌های ایران شده نیز نبود زیرساخت مناسب و ایستگاه‌های شارژ است. البته شرکت مپنا ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی را در نقاطی از شهر تهران و کرج راه‌اندازی کرده و در توسعه تجاری‌سازی خودروهای برقی، این ایستگاه‌ها باید بیشتر شوند. علاوه بر این، شبکه تولید و توزیع برق کشور نیز فرسوده است، به طوری که در ماه‌های گرم تابستان، کارخانجات و شرکت‌های دولتی ملزم به کاهش مصرف سیستم سرمایشی می‌شوند و حتی در مواردی برق مناطق مختلف به صورت دوره‌ای قطع می‌شود. با این همه اگر بنا باشد میزان مصرف بنزین خودروها در ایران کاهش پیدا کند و تنوع ماشین‌ها بیشتر شود، بهتر است همان مسیری را که دیگر کشورها پیموده‌اند، اجرایی کنیم. یعنی مسئولان و مدیران در ابتدا به سراغ اتومبیل‌های هیبرید و پلاگین‌هیبرید بروند که فقط متکی به انرژی الکتریسیته نیستند و در کنار آن با گسترش هرچه سریع‌تر زیرساخت‌های لازم، زمینه را برای تولید و فروش خودروهای برقی ایرانی آماده کنند.

سخن پایانی

اگرچه تولید انبوه و فروش تجاری خودروهای برقی در سراسر جهان چند سالی است که آغاز شده و تا سال ۲۰۳۵ همه ظرفیت خودروسازان اروپایی و امریکایی به این نوع ماشین‌ها اختصاص خواهد یافت.تولید خودروهای برقی ایرانی هم آغاز شده و مدیرعامل ایران‌خودرو از تجاری‌سازی این خودروها برای سال آینده خبر می‌دهد. به نظر می‌رسد در سال‌های نه چندان دور، خریداران ایرانی می‌توانند در خیابان‌ها و جاده‌های کشور پشت فرمان ماشین‌های الکتریکی ملی بنشینند و آنها را در ایستگاه‌های مخصوص شارژ کنند.