به‌بهانه سفر رئیس‌جمهوری ایران به کشور عمان و همچنین باتوجه به سفر وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران به این کشور با همراهی یک هیات سرمایه‌گذار بخش خصوصی و همچنین تدوین متن توافقنامه نوزدهمین کمیسیون مشترک ایران و عمان، در این گزارش به برخی نکات در زمینه اقتصاد و تجارت اشاره می‌شود. سفر رئیس‌مهوری به عمان از این باب اهمیت دارد که عمان می‌تواند دروازه صادرات مجدد ایران به دنیا باشد. از این مسیر ایران حتی می‌تواند به‌طور غیرمستقیم از موافقتنامه‌های تجارت آزاد عمان نیز بهره‌مند شود.

عمان باسابقه درخشان در روابط سیاسی و فرهنگی با کشورهای جهان از جمله ایران، همواره مستعد تبدیل شدن به یکی از شرکای مهم اقتصادی ایران است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس کل سازمان توسعه تجارت در دیدار با وزیر صنایع، بازرگانی و سرمایه‌گذاری سلطنت عمان از آمادگی این سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت جمهوری اسلامی ایران برای تجهیز زیرساخت‌های تجارت بین دو کشور خبر داد. به گزارش ایلنا، علیرضا پیمان‌پاک در این دیدار با اشاره به سفر یک هیات تجاری از شرکت‌های توانمند ایرانی به عمان و برگزاری نشست تجاری در اتاق بازرگانی مسقط و همچنین برگزاری پاویون جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه بین‌المللی دکوراسیون، روشنایی و لوازم خانه و خانه‌داری عمان، پیشنهاد کرد کمیته مشترک توسعه روابط اقتصادی و تجاری به ریاست معاونان وزرای دو کشور تشکیل شود.

معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران همچنین پیشنهاد این سازمان به‌عنوان دبیرخانه کمیسیون مشترک اقتصادی و تجاری دو کشور در زمینه امضای نقشه راه همکاری تجاری بین ایران و عمان را مطرح کرد که هر دو موضوع مورد استقبال وزیر صنایع، تجارت و توسعه سرمایه‌گذاری این کشور قرار گرفت.

نقشه راهبردی تجارت ایران و عمان

پیمان‌پاک با اشاره به موانع توسعه همکاری‌های تجاری دو کشور، از مذاکرات برای رفع مشکلات مربوط به حمل‌ونقل و مسائل بانکی پیش روی وزارتخانه‌ها و نهادهای خصوصی دو کشور خبر داد. وی به موضوع تاسیس مرکز تجاری ایران در عمان و توافق اتاق مشترک بازرگانی دو کشور در این زمینه نیز اشاره کرد و خواستار حمایت و پیگیری وزیر صنایع، بازرگانی و سرمایه‌گذاری سلطنت عمان به‌منظور تاسیس این مرکز شد. در این جلسه وزیر صنایع، بازرگانی و سرمایه‌گذاری سلطنت عمان نیز با اشاره به سفر رئیس‌جمهوری کشورمان به عمان و دیدار با سلطان این کشور، این سفر را یک فرصت مغتنم برشمرد و تاکید کرد انجام این سفر می‌تواند در توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور بسیار مهم و موثر واقع شود. وی ابراز امیدواری کرد در این سفر اسناد اقتصادی و تجاری که زمینه‌ساز توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور هستند، به امضا برسد.

رکوردزنی مبادلات تجاری ایران و عمان

حجم مبادلات تجاری بین ایران و عمان در سال ۱۴۰۰ با یک میلیارد و ۳۳۶ میلیون دلار رکورد تازه‌ای را به ثبت رساند. به گزارش ایرنا، آمار مربوط به حجم مبادلات تجاری ایران و عمان در سال ۱۴۰۰ رشد ۵۳ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان گفت: در حالی که صادرات ایران به عمان در سال ۹۹، ۴۳۸ میلیون دلار بود در سال ۱۴۰۰ توانستیم حجم صادرات به این کشور را به ۷۱۶ میلیون دلار برسانیم و این به‌معنای رشد ۶۳ درصدی صادرات ایران به عمان نسبت به سال گذشته است.

محسن ضرابی با اشاره به اینکه رشد ۵۳ درصدی حجم مبادلات ایران و عمان در سال ۱۴۰۰، در ۲۰ سال اخیر روابط دو کشور بی‌سابقه بوده، گفت: سال ۹۲ که اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان شکل گرفت صادرات به عمان ۱۴۸ میلیون دلار و کل حجم مبادلات بین دو کشور ۲۲۱ میلیون دلار بود.

نتایج حمایت از بخش خصوصی

محسن ضرابی درباره دلایل افزایش صادرات ایران به عمان در سال گذشته گفت: بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم فضای حمایت از بخش خصوصی بهبود پیدا کرد و وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان توسعه تجارت بیشترین حمایت را از بخش خصوصی برای صادرات به عمان انجام داده‌اند. محسن ضرابی ضمن تقدیر از همراهی متقابل مسئولان و تجار و فعالان اقتصادی بخش خصوصی گفت: در صورت ادامه همراهی‌های دولت به‌‌ویژه در زمینه پیمان‌سپاری ارزی، تک‌نرخی شدن ارز و جلوگیری از ممنوعیت‌های صادراتی و اعمال عوارض بر کالاهای صادراتی، ادامه روند رو به رشد برای صادرات به عمان در سال ۱۴۰۱ دور از دسترس نیست و شاهد جهش قابل‌توجه دیگری خواهیم  بود.

اقتصاد عمان

بدهی دولت عمان به تولید ناخالص داخلی به مرز ۸۰ درصد رسیده و اگر اصلاحاتی رخ ندهد، تا 3 سال آینده این رقم به بیش از ۱۲۰ درصد می‌رسد. کسری بودجه این کشور نیز روندی افزایشی را در سال‌های اخیر طی کرده و به بالای ۱۸ درصدتولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۰ رسیده که ادامه این روند می‌تواند اقتصاد عمان را با بحرانی عمیق‌تر روبه‌رو کند.

دولت عمان برای متوقف کردن این روند، اصلاحات اقتصادی را در دستور کار قرار داده که شامل 5 رأس «حمایت از رشد اقتصادی»، «افزایش درآمدهای پایدار دولت از طریق مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده»، «افزایش بهره‌وری منابع و کاهش هزینه‌ها از کانال کاهش یارانه‌های دولتی»، «حمایت از اقشار ضعیف جامعه» و «تقویت مدیریت مالی در بخش عمومی» است. به‌زعم اقتصاددانان، اجرای این اصلاحات می‌تواند کشور را در برابر بحران‌های اجتماعی و اقتصادی بیمه کند. نکته قابل‌توجه درباره عمان آنکه، بانک مرکزی عمان از استقلال نسبی برخوردار است و نهاد پولی مستقل در این کشور موجب شده عمان یکی از پایین‌ترین تورم‌های دنیا را داشته باشد. به‌عنوان نمونه، تورم سال ۲۰۲۰ در عمان، منفی ۹. ۰ درصد گزارش شده است. در 5 سال گذشته نیز، تورم سالانه عمان بیشتر از ۲ درصد نشده که این امر ناشی از سیاست‌های پولی موفق در این کشور است.

حضور چشمگیر چین در عمان

آمارهای سازمان تجارت جهانی (WTO) نشان می‌دهد چین مهم‌ترین شریک تجاری عمان است؛ به‌گونه‌ای که در سال ۲۰۱۸ چین به تنهایی مقصد ۴۳.۹ درصد کالاهای صادراتی عمان بوده است. همچنین حدود ۸.۴۵ درصد واردات عمان از کشور چین انجام می‌شود. غیر از چین به ترتیب کشورهای امریکا با ۷.۱۰، هند با ۶.۷۲ و ژاپن با ۵.۹۶ درصد در صدر مهم‌ترین کشورهای صادرکننده کالا به عمان قرار گرفته‌اند.

سهم ۱.۸ درصدی ایران از بازار عمان

کل واردات عمان ۲۴ میلیارد دلار است که طبق اعلام کارشناسان، در بسیاری از کالاهای وارداتی به عمان، ایران مزیت رقابتی دارد، اما عمانی‌ها شناخت زیادی از کالاهای ما ندارند. به گزارش مهر سهم ایران در بازار عمان طی سال گذشته تنها ۴۳۸ میلیون دلار یعنی ۱.۸ درصد بود، این در حالی است که زیرساخت‌های خوبی برای تجارت دو کشور در حوزه‌های ثبت شرکت، حذف ویزا و صدور ویزا در مبادی ورودی، افزایش خطوط حمل دریایی و هوایی مستقیم بین ایران و عمان وجود دارد.

سخن پایانی

توجه به ظرفیت‌های صادراتی ایران به عمان حائز اهمیت است. براساس آمارهای موجود، آهن و فولاد، سوخت‌های فسیلی و زغال‌سنگ، محصولات روغنی، حیوانات زنده، غلات، انواع سبزیجات خوراکی و سیب‌زمینی، میوه و مرکبات، آجیل، خربزه و هندوانه، انواع نمک، گوگرد، خاک، سنگ آهک، گچ، سیمان، توتون و تنباکو، محصولات دریایی ماهی، صدف و سایر آبزیان و محصولات سرامیکی از محصولات مزیت‌دار ایران برای صادرات به عمان به‌شمار می‌روند. همچنین باتوجه به تمایل عمان به واردات مواد غذایی می‌توان محصولاتی از جمله انواع مختلف سبزیجات و میوه‌ها مانند سبزی خوراکی، کیوی، کاهو، گل کلم، هندوانه، لیمو، بادمجان، چغندر و... را نیز به این کشور صادر کرد. در کنار محصولات یادشده مصالح ساختمانی نیز از ظرفیت خوبی برای صادرات به این کشور برخوردارند که انواع سنگ‌ها، گچ و سیمان و مواردی از این قبیل در این دسته جای می‌گیرند. مبلمان، صنایع دستی و لوازم خانگی از جمله محصولات صادراتی دیگر به عمان به‌شمار می‌روند. همچنین باتوجه به اینکه عمان به لحاظ صنعتی چندان قوی نیست، بخش قابل‌توجهی از کالاهای وارداتی آن را قطعات و ماشین‌آلات صنعتی تشکیل می‌دهند.