امروزه صنعت نمایشگاهی به یکی از ارکان مهم اقتصاد کشورها بدل شده و کمتر کشور توسعه‌یافته و صنعتی را می‌توان یافت که نمایشگاه‌ها و رویدادهای اقتصادی در آن نقش مهم و اثرگذاری نداشته باشند؛ برهمین اساس خبرها و نظر کارشناسی درباره اهمیت و جایگاه نمایشگاه و برگزاری رویدادهای نمایشگاهی در صدر خبرهای تجاری قرار گرفته است. بسیاری از فعالان بازار بر تاثیر برگزاری رویدادهای نمایشگاهی بر توسعه تولید ملی تاکید دارند و رونق صنعت نمایشگاهی را لازمه توسعه اقتصاد می‌دانند. با این همه این صنعت در کشور ما همچنان با مشکلاتی مواجه است و بلاتکلیفی در تفکیک وزارت صمت به یکی از مشکلات این صنعت تبدیل شده است. صمت نظر دو تن از فعالان نمایشگاهی را در موارد یادشده جویا شده است.

تاثیر نمایشگاه در تولید ملی

احمدرضا طحانیان- مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی اصفهان: درباره اهمیت نمایشگاه‌ها در افزایش تولید، ارتقای کیفیت کالاها و همچنین توسعه صادرات کافی است به این نکته اشاره کنیم که در جهان معاصر بیشترین فضاهای نمایشگاهی به کشورهای ایالات‌متحده، آلمان و چین تعلق دارد. هر کدام از این کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که نمایشگاه‌ها و ارتباط آنان با توسعه اقتصادی که منجر به افزایش تولید می‌شود، قابل‌کتمان نیست. هر سه کشور ذکرشده مهم‌ترین قطب‌های تجاری دنیا به‌شمار می‌روند و در سال ۲۰۱۸ میلادی سهم آنها در صادرات جهانی بالغ بر ۳۰ درصد بوده است. از این آمار می‌توانیم نتیجه بگیریم برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در هر کدام از این کشورها زمینه توسعه صادرات و واردات این کشورها را فراهم کرده است. حضور در نمایشگاه‌ها بدون درک تاثیرگذاری آن در بخش‌های مختلف اقتصاد امکان‌پذیر نیست.

 نمایشگاه همیشه توسعه، ارتقای جایگاه، ساخت، حفظ و توسعه برند و ارتباط با مشتریان وفادار و جذب مشتریان جدید را به‌همراه داشته و خواهد بود. هدف هر نمایشگاهی جمع کردن فعالان، صنعتگران و تولیدکنندگان مرتبط با یک صنعت است و هر کدام از مشارکت‌کنندگان با حضور در رویدادهای نمایشگاهی تلاش می‌کنند جایگاه خود را در بازار حفظ کنند و در مرحله بعدی به فکر توسعه کسب‌وکار خود باشند؛ این در حالی است که توسعه کسب‌وکار در نهایت منجر به تولید بیشتر خواهد شد و این همه با حضور در نمایشگاه‌های تخصصی و بین‌المللی تحقق خواهد یافت.

حضور صاحبان کسب‌وکار در نمایشگاه‌های تخصصی، بین‌المللی و خارجی بهترین فرصت برای ارتباطات تجاری و افزایش تولید محصولات در دنیای امروز است. با برگزار شدن نمایشگاه تمام ابزارهای ارتباطات تجاری در جهت توسعه ارتباطات، بهبود بخشیدن به روابط تجاری و توسعه کسب‌وکار در کنار هم قرار می‌گیرند تا در سطحی بالاتر معنای دقیق ارتباطات تجاری و شبکه‌سازی‌های جدید در کسب‌وکار را محقق کنند. نمایشگاه حقیقت ارتباطات تجاری را به‌صورت کامل به نمایش می‌گذارد؛ ارتباطاتی که مسیر تولیدات بیشتر و جذب مشتریان جدید برای این محصولات دنبال می‌کند. در جهان امروز، برگزاری هر نمایشگاهی با هدف معرفی محصولات جدید و ارائه توانمندی‌های صنایع و به نمایش گذاشتن رویکردهای نوین در مدیریت صنعتی تحقق می‌یابد.

معرفی محصول جدید، یعنی تولید بیشتر یا باکیفیت‌تر؛ یعنی تلاش برای معرفی و کسب بازارهای جدیدتر و تاثیرگذار بودن در اقتصاد ملی و تولیدمحور. کنار هم قرار گرفتن این موارد می‌تواند به توسعه صادرات و کشف بازارهای هدف نیز منجر شود، چراکه توسعه بدون دست یافتن به بازارهای جدید و شبکه‌سازی تجاری که در داخل نمایشگاه‌های بین‌المللی و تخصصی انجام می‌شود، بسیار دشوار خواهد بود. نمایشگاه‌ها می‌توانند فرآیند توسعه و شکوفایی اقتصاد کشورها را تسهیل و تسریع کنند؛ از همین‌ رو دقت به سیاست‌ها و برنامه‌های کشورهای توسعه‌یافته درباره نمایشگاه‌ها برای هر کدام از فعالان اقتصادی و آنان که به‌دنبال توسعه کسب‌وکار خود هستند بسیار اهمیت دارد.

توسعه اقتصادی، تجاری و حفظ کیفیت و ارتقای تولید محصولات در دنیای امروز بدون در نظر گرفتن صنعت نمایشگاهی و حضور در رویدادهای بین‌المللی امکان‌پذیر نیست. نمایشگاه فضایی است که تولیدکنندگان، فعالان تجاری، صاحبان کسب‌وکارهای مختلف و صنعتگران ایرانی با حضور در آن و معرفی محصولات خود و آشنایی بیشتر با نیازهای مشتریان و بازار می‌توانند کسب‌وکار و محصول‌شان را به بهترین شکل ممکن معرفی کنند.

چالش جدی در انتظار صنعت نمایشگاهی

امید فدایی- کارشناس صنعت نمایشگاهی: این روزها دوباره شاهد گرم شدن بحث تفکیک وزارت صمت هستیم؛ موضوعی که از دولت گذشته آغاز و باوجود خیز چندباره بعد از گذشت ۱۰ سال از ادغام ناموفق مانده بود، اما حالا دوباره خبر از تصمیم دولتمردان برای تفکیک این وزارتخانه به‌گوش می‌رسد. در این زمینه یک سوال مطرح می‌شود و آن هم اینکه چه اشکالی در این ادغام وجود داشت که الان به این نقطه رسیده‌ایم که باید دوباره کار به روال سابق و تفکیک این وزارتخانه کلیدی ختم شود؟ از این نوع تصمیم‌گیری‌ها در کشور ما کم به چشم نمی‌خورد؛ مثال نزدیک آن طرح تغییر ساعت در کشور است که براساس تصمیم مجلس بعد از ۳۱ سال، از فروردین سال ۱۴۰۲ به روال سابق باز خواهد گشت! اما از نگاه متخصصان نمایشگاه بحث تفکیک وزارت صمت می‌تواند موضوعی جدی باشد، اما باز هم این بحث با یک سوال و چالش جدی مواجه می‌شود. سوال این است برگزاری نمایشگاه از نظر ماهیتی در چه بخشی قرار می‌گیرد؟ آیا نمایشگاه یک صنعت است؟ آیا نمایشگاه یک فعالیت صرفا تجاری و بازرگانی است؟ آیا فعالیت‌های نمایشگاهی ترکیبی از فعالیت‌های صنعتی و بازرگانی هستند؟ در حال ‌حاضر چه بخشی از بدنه دولت نقش حاکمیتی را در حوزه نمایشگاه‌ها اجرا می‌کند و چه وزارتخانه یا نهادی بر فعالیت‌های نمایشگاهی نظارت مستقیم دارد؟ شاید با تفکیک وزارت صمت نقش سازمان توسعه تجارت ایران پررنگ‌تر شود که همین موضوع نقش مستقیمی بر نمایشگاه‌ها خواهد گذاشت. گذشته از تمامی این موارد به‌نظر می‌رسد به‌دلیل نبود یک وحدت رویه و استاندارد حداقلی در فعالیت‌های نمایشگاهی در وهله اول این تفکیک تاثیر آنچنانی بر نمایشگاه‌ها نداشته باشد، اما در ادامه و در صورت تخصصی‌تر شدن فعالیت‌های وزارتخانه‌ها نگاه به فعالیت‌های نمایشگاهی جدی‌تر و منطقی‌تر خواهد شد.  همچنین باوجود تعدد انجمن‌های تخصصی نمایشگاهی تا امروز هیچ اقدامی از طرف این انجمن‌ها در جهت توسعه و استانداردسازی فعالیت‌های نمایشگاهی صورت نگرفته و هر روز شاهد رشد قارچ‌گونه شرکت‌های مجری و همچنین احداث سایت‌های بین‌المللی در اقصی نقاط استان‌ها، شهرستان‌ها و فاصله‌های حتی زیر ۱۰۰ کیلومتر هستیم. هیچ نظارتی بر نحوه قیمت‌گذاری و هزینه‌های جاری برگزاری وجود ندارد و متاسفانه این صنعت دچار نوعی دلالی شده است. این موضوع در آینده، فعالیت‌های نمایشگاهی را در سراسر کشور با چالش جدی مواجه خواهد کرد.

سخن پایانی

فعالان اقتصاد معتقدند فعالیت‌های نمایشگاهی زمانی در اقتصاد کشور تاثیرگذار خواهند بود که به‌صورت تخصصی و منطقه‌ای و براساس نیازهای کشور برگزار شوند. بسیاری امیدوارند در صورت تفکیک وزارتخانه صمت نگاه به فعالیت‌های نمایشگاهی جدی‌تر و مشکلات این صنعت رفع شود.