واقعی‌سازی نرخ سوخت نیروگاه‌ها مسئله‌ای است که در ماده ۱۰ قانون مانع‌زدایی از صنعت برق نیز به آن اشاره شده است. یارانه‌ای که به نیروگاه‌ها تعلق می‌گیرد، منجر به این شده است که نرخ تمام‌شده سوخت برای نیروگاه‌ها رایگان باشد و براساس ماده ۱۰ قانون مذکور این یارانه باید به انتهای زنجیره یا همان مصرف‌کننده نهایی منتقل شود و نیروگاه‌ها هزینه سوخت را به‌صورت‌واقعی پرداخت کنند.

باید در نظر داشت که به‌تبع افزایش نرخ سوخت نیروگاهی، نرخ برق نیز افزایش پیدا می‌کند. البته منابعی برای خرید برق پیش‌بینی شده که باید مابه‌التفاوت را پرداخت کنند. منابع در نهایت در اختیار وزارت نیرو قرار می‌گیرند و این وزارتخانه از پولی که بابت سوخت از نیروگاه‌ها دریافت کرده است این مابه‌التفاوت قیمتی را پرداخت می‌کند، در صورت بروز چنین اتفاقی، وزارت نیرو سعی می‌کند، افزایش نرخ سوخت نیروگاهی را به‌گونه‌ای جبران کند که نکات مثبتی دارد، زیرا افزایش راندمان نیروگاه هزینه‌هایی دارد که اگر نرخ سوخت واقعی نباشد، نیروگاه‌داران به‌دنبال افزایش راندمان نمی‌روند، زیرا نرخ سوخت یارانه برای‌شان صرفه اقتصادی بیشتری دارد.

یکی از چالش‌های همیشگی صنعت برق، راندمان پایین نیروگاهی بوده است، اگر چه میانگین راندمان نیروگاهی مناسب به‌نظر می‌رسد اما با بررسی جداگانه این مسئله به‌خوبی نمایان می‌شود که پایین بودن راندمان نیروگاهی در کشور ما امری غیرقابل‌انکار است و تنها به‌واسطه چند نیروگاه سیکل ترکیبی، میانگین راندمان نیروگاهی افزایش پیدا کرده است، شاید این سوال وجود داشته باشد که چرا نیروگاه‌ها گامی در راستای افزایش راندمان بر نمی‌دارند، توجه به اینکه افزایش راندمان نیروگاه‌ها هزینه‌بر است، در صورتی که نرخ سوخت واقعی نباشد، افزایش راندمان یا طرح‌هایی که به‌واسطه آن امکان تولید برق بیشتر با مصرف گاز کمتر دارند، از لحاظ اقتصادی مقرون به‌صرفه نیستند.

باید در نظر داشت که برخی نیروگاه‌ها به‌دلیل اینکه بهره‌وری پایینی دارند، با واقعی‌سازی قیمت‌ها نیز تولید برق توجیه اقتصادی ندارد، زیرا زیانده می‌شوند و ما دوباره با ناترازی برق مواجه می‌شویم. متاسفانه ظرفیت نیروگاهی کشور متناسب با مصرف برق افزایش پیدا نکرده است. از طرفی تولید برق در این نیروگاه‌ها توجیه اقتصادی ندارد و از طرف دیگر به این ظرفیت نیازمندیم.

برخی از نیروگاه‌هایی که راندمان پایین دارند، ممکن است تولید برای‌شان صرف اقتصادی نداشته باشد. باتوجه به پایین بودن راندمان برخی از نیروگاه‌ها نباید از یاد برد که همین نیروگاه‌هایی که از راندمان پایین برخوردارند، تنها در زمان پیک تولید برق کنند و در سایر اوقات سال، سوختی به آنها اختصاص پیدا نکند. در این شرایط وزارت نیرو می‌تواند از منابعی که در اختیار دارد، هزینه تولید برق را پوشش دهد و جبران کند، به‌طوری‌که تولید برق برای این نیروگاه‌ها نیز مقرون به‌صرفه باشد.

باتوجه به تمامی مقولاتی که گفته شد، به ظرفیت جدید نیروگاهی و افزایش راندمان نیاز داریم، چراکه نیروگاه‌هایی که از راندمان پایین برخوردارند، بیش از عمر مفیدشان در مدار بودند و اکنون باید از مدار خارج شوند، اما به‌واسطه ناترازی در مدار هستند و باید این نیروگاه‌ها ارتقا پیدا کنند یا نیروگاه جدیدی جایگزین آنها شود.