ترامپ در بازار نفت چگونه بازی میکند؟
آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران
در حال حاضر نمیتوان اظهارنظر دقیقی درباره تاثیرات بازگشت ترامپ به کاخ سفید بر بازار نفت جهان داشت، زیرا هنوز مشخص نیست که ترامپ امسال ترامپ ۴ سال پیش است یا رویکردهایش تغییر کرده و قرار است کمی سازندهتر و متعارفتر رفتار کنند؛ بر همین مبنا باید کمی منتظر بمانیم تا دیدگاههای او عیان شود و براساس آن پیشبینی درستتری داشته باشیم.
با این حال مسئله محرز آن است که اگر قرار باشد ترامپ به سمت افزایش تنش و اختلافات برود، بازار نفت به سمت رشد نرخها میل خواهد کرد و اگر برنامهاش برقراری توازن و کاهش درگیریها باشد، بازار و قیمتها تعدیل خواهند شد.
از صحبتهای ترامپ اینگونه برداشت میشود که او در نظر دارد هرچه سریعتر تنشهای میان اوکراین و روسیه را برطرف کند و پیامهایی که میان ترامپ و زلنسکی ردوبدل میشود هم مبین ضرورت در پیش گرفتن رویهای میانهروانه در موضوع تنش میان اوکراین و روسیه است. بر همین مبنا میتوان احتمال رفع تنشهای اوکراین را جدی دانست که همین امر سبب تعدیل نرخ بنزین خواهد شد.
علاوه بر این با رفع مسئله اوکراین، تنشهای ناشی از تحریم نفتی روسیه کاهش پیدا خواهد کرد و همین امر سبب میشود عرضه نفت توسط روسیه با روشهای معقولتری انجام شود که نتیجه محرز آن برقراری توازن بیشتر در بازار خواهد بود. همین احتمالات درباره کشورهای حوزه خاورمیانه هم صادق است و باید منتظر اقدامات و دستکم شفافسازی رویکرد ترامپ درباره مسائل یادشده باشیم.
در کنار مسائل یادشده بروز و ظهور انرژیهای تجدیدپذیر و اهتمام کشورهای دنیا بر توسعه این حوزه ایجاب میکند که نرخ انرژیهای فسیلی رویه ثبات را در پیش بگیرد، این در حالی است که بهطور معمول میتوان از پس ثبات، کاهش نرخ را انتظار داشت.
درباره بازگشت ترامپ به کاخ سفید و تاثیر آن بر بازار نفت ایران نیز باید گفت دیگر ظرفیتی برای فشار بیشتر در زمینه فروش نفت ایران نمانده است. ما اکنون در حال بازسازی رابطه با عربستان هستیم و مناسبات ما با کشورهای همسایه مطلوب است؛ بر همین مبنا انتظار میرود همراهی آنها با امریکا برای تحت فشار قرار دادن ایران چندان مطلوب نباشد اما اگر این کشورها در صورت تجدید تحریمهای سختگیرانه ترامپ، حاضر به جبران کسری نفت ایران در بازار جهانی شوند، طبیعتا ما تحت فشار بیشتری قرار خواهیم گرفت. با این حال با دیپلماسی فعال و تلاشهایی که در راستای برقراری رابطه دوستانه با همسایگان در دستور کار است، امیدواریم این کشورها برای جبران کمبود نفت ایران در بازار اقدام نکنند. آن وقت است که حذف ما از بازار باعث افزایش نرخ نفت در جهان خواهد شد؛ موضوعی که هرگز به نفع ترامپ نخواهد بود.
بر همین مبنا میتوانیم تاکید کنیم نوع مدیریت دوستانمان در اوپک و رفتارمان با همسایگان قطعا در آینده بازار نفت ما تاثیرگذار خواهد بود.
در زمینه حمایتگری چین و روسیه نیز باید بگوییم میتوان تا حدودی روی چین حساب کرد، اما روسیه بهاعتقاد من کشوری نیست که بتوان به تعاملاتش خوشبین بود. در همین موضوع اخیر جزایر سهگانه موضعگیری چین و روسیه کاملا مبین رویکرد آنها نسبت به ایران بوده و بهنوعی میتوانیم بگوییم نباید امیدی به این کشورها داشته باشیم، این در حالی است منافع روسیه و چین با دفاع از ایران در مسئله جزایر سهگانه در خطر قرار نمیگرفت و اگر قرار باشد بهواسطه دفاع از ایران منافعشان تحت تاثیر قرار بگیرد، قطعا نمیتوانیم انتظار بروز رفتاری که بهنفع ما باشد را از این کشورها داشته باشیم.