صنعت چاپ کشور در طول چند سال اخیر چندان وضعیت مناسبی نداشته است. از نبود متولی تا فرسودگی شدید ماشین‌آلات و عدم‌امکان بروزرسانی آنها، چالش‌هایی است که گریبانگیر این صنعت بزرگ و قدیمی شده است. بخشی از مشکلات صنعت چاپ در کشور مانند تمام صنایع به پیامدهای اعمال تحریم‌ها برمی‌گردد، اما متاسفانه علاوه بر تحریم‌های خارجی، ما شاهد آثار سوء تحریم‌های داخلی هستیم که به اشکال گوناگون، نه‌تنها صنعت چاپ که بیشتر صنایع ما را در تنگنا قرار داده است. نداشتن متولی مشخص، کمبود نقدینگی، دشواری ثبت سفارش و تخصیص ارز در کنار عدم‌اطلاع‌رسانی درست از سوی متولیان امر، صنعت چاپ را در سراشیبی قرار داده است. در این میان، بخشی زیادی از مشکلات این صنعت با بانک مرکزی و در زمینه ثبت‌سفارش و تامین ارز است. علاوه بر این، عدم‌اطلاع‌رسانی وزارت صمت نیز از چالش‌هایی است که فعالان این بخش با آن مواجهند. در حال‌حاضر صنعت چاپ در زمینه تامین، نوسازی و بهسازی ماشین‌آلات و تجهیزات به‌شدت آسیب‌پذیر شده است. واقعیت این است که صنعت چاپ در زمینه تامین ماشین‌آلات و تجهیزات صنعت چاپ، وابستگی زیادی به خارج دارد. ما در این زمینه در داخل فعالیت چندانی نداریم و نمی‌توانیم با تولیدات داخلی نیاز این صنعت را برآورده کنیم و به‌جرأت می‌توان گفت در این بخش وابستگی صددرصدی به واردات داریم. در این شرایط مشکلات ارزی و ثبت‌سفارش‌ها معنایی جز افزایش فرسودگی در تجهیزات صنعت چاپ ندارد.

در هر صورت تا دیر نشده باید گامی در راستای بهبود صنعت چاپ برداشت؛ از این‌رو چالش‌های صنعت چاپ باید شناسایی و برطرف شوند. صنعت چاپ، یک صنعت استراتژیک است که هم می‌تواند ارزش‌افزوده ایجاد کند و هم تاثیر زیادی بر اشتغال دارد و دولت باید نگاه توسعه‌ای به صنعت چاپ داشته باشد. صنعت چاپ را نمی‌توان از جامعه حذف کرد و توسعه این صنعت با وجود تمام مشکلاتی که دارد، اجتناب‌ناپذیر است. جامعه نیاز مبرم به صنعت چاپ دارد که این نیاز روزبه‌روز در حال گسترده شدن است؛ از این‌رو باید سیاست‌های بالادستی در راستای حمایت از این صنعت باشد تا این صنعت در جایگاه مناسبی به توسعه کشور کمک کند، در غیر این صورت، نه‌تنها پیشرفتی در این صنعت حاصل نخواهد شد که عقب هم خواهد ماند. در حال حاضر این صنعت با تمام اهمیتی که دارد به‌نوعی فراموش‌شده و در سیاست‌گذاری‌های کلان به آن توجه نمی‌شود و باوجود اینکه صنعت چاپ، صنعتی استراتژیک است و شاخص توسعه‌یافتگی به‌شمار می‌رود، در برنامه‌های کلان در این حد دیده نمی‌شود و گویا برای متولیان امر محلی از اعراب ندارد.

یکی دیگر از معضلات بزرگ صنعت چاپ در مواجهه با گمرکات و فرآیند پیچیده ترخیص ماشین‌آلات و بعضا مواد اولیه موردنیاز آن است که تولیدکننده را متحمل صرف هزینه و زمان زیادی می‌کند. البته در سال‌های اخیر میزان واردات ماشین‌آلات و تجهیزات موردنیاز صنعت چاپ، کاهش چشمگیری داشته و حتی در برخی موارد به صفر رسیده که در نتیجه آن صنعت چاپ کم‌کم وارد فاز فرسودگی شدید تجهیزات می‌شود. از سویی هم نمی‌توانیم ماشین‌آلات دست دوم را به کشورهایی مانند عراق، افغانستان، ترکمنستان و... صادر کنیم که به‌نوعی هم ارزآوری است و هم می‌توانیم از این طریق بخشی از هزینه نوسازی تجهیزات چاپ را تامین کنیم. از نظر کیفیت البته فاصله چندان زیادی با استانداردهای جهانی نداریم، اما در بخش ماشین‌آلات به‌روز نیستیم و فاصله ما با کشورهای توسعه‌یافته زیاد است.

در این شرایط انتظار می‌رود دولت به‌طور جدی به کمک این صنعت بشتابد. نخست باید درباره آینده صنعت چاپ سیاست‌گذاری‌های درستی انجام شود و در ادامه مشکلات آن شناسایی و نسبت به رفع آنها اقدام شود. توسعه صنعت چاپ، مستلزم سرمایه‌گذاری کلان است، زیرا بدون سرمایه‌گذاری، صنعت در بلندمدت درجا خواهد زد. ناگفته نماند که درحال‌حاضر صنعت چاپ برای سرمایه‌گذاران جدید باتوجه به هزینه ماشین‌آلات و تجهیزات اولیه موردنیاز چندان برگشت سرمایه و درنتیجه جذابیت و توجیه اقتصادی ندارد. در این موارد به‌طور خاص شاهد سیاست‌گذاری‌های بعضا اشتباه هم هستیم که باید موردبررسی قرار گرفته و با اخذ نظرات کارشناسان نسبت به رفع این مشکلات ساختاری اقدام شود.

در نهایت اینکه موضوعات و مشکلات صنعت چاپ متعدد و دارای جنبه‌های گوناگون است؛ از این‌رو چه در بخش تامین ارز و گمرکات و چه اعطای تسهیلات و تامین نقدینگی به حمایت دولت نیاز دارد. اینکه در حال‌حاضر صنعت چاپ دو متولی دارد هم مشکل‌ساز است و شاهدیم که در نهایت نه وزارت صنعت، معدن و تجارت حامی صنعت چاپ است و نه وزارت ارشاد. قطعا در این شرایط نمی‌توان به توسعه همه‌جانبه و درست این صنعت و رهایی آن از چالش‌های که سد راه آن شده امیدوار بود، مگر اینکه اقدامات جدی و فوری برای حمایت از این صنعت مهم و استراتژیک در دستور کار دولت قرار گیرد.