فعالیت در حوزه معدن از فعالیت‌های اکتشافی آغاز می‌شود و تا تولید محصول نهایی ادامه می‌یابد، بنابراین باید اقرار کرد که فعالیت در نخستین حلقه از زنجیره معدن اهمیت ویژه‌ای دارد و تاثیر بسزایی بر بهبود شرایط تولید و حتی اقتصاد کشور خواهد داشت.در طول دهه‌های اخیر، اکتشاف و فعالیت‌های اکتشافی و به‌دنبال آن استخراج ذخایر معدنی موردتوجه سیاست‌گذاران قرار گرفته است، اما این توجه تنها منوط به ذخایر سطحی می‌شود. در حالی‌ که اکتشاف در اعماق زمین در نهایت به توسعه ثروت معدنی کشور منتهی می‌شود.اجرای فعالیت‌های حفاری در اعماق یکی از پیش‌شرط‌های شناسایی و توسعه ذخایر معدنی کشور است. در برنامه هفتم توسعه، سالانه ۵ میلیون متر حفاری اکتشافی در دستور کار قرار گرفته است. چنانچه این حجم از حفاری اکتشافی در کشور انجام شود، بدون تردید سطح ذخایر معدنی به‌شدت افزایش خواهد یافت.مجموع حفاری‌های اکتشافی که در تمام دهه‌های پیشین در کشور انجام‌گرفته، حدود ۵ میلیون متر است، بنابراین تحقق هدف پیش‌بینی‌شده در برنامه هفتم توسعه، باتوجه به شرایط و امکانات موجود، شدنی به‌نظر نمی‌رسد.

براساس اعلام سازمان زمین‌شناسی تاکنون تنها در ۰.۳ درصد از مساحت کشور، فعالیت اکتشافی انجام‌ گرفته است، در همین حال باید خاطرنشان کرد که مجموع سرمایه‌گذاری انجام‌گرفته در حوزه اکتشاف توسط بخش دولتی و خصوصی نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.در طول سال‌های اخیر عربستان تلاش گسترده‌ای برای توسعه فعالیت‌های معدنی، انجام ‌شده است. ذخیره اکتشاف‌شده در این کشور برابر ۱.۲ میلیارد تن برآورد می‌شود. در حال ‌حاضر عربستان با برنامه ۳ساله، سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری خارجی و ۴۵۰ میلیارد دلاری داخلی برای ارتقای سهم معدن از اقتصاد این کشور می‌کوشد. باتوجه به حجم قابل‌توجه سرمایه‌گذاری توسط عربستان، باید اقرار کرد که این کشور در آینده نزدیک به یکی از رقبای اصلی ایران در حوزه معدن و صنایع‌معدنی بدل خواهد شد. ورود عربستان به حوزه معدنکاری در سال‌های اخیر، زنگ خطر جدی برای فعالان این بخش در ایران است. تداوم این شرایط به‌منزله واگذاری میدان رقابت در حوزه معدن به کشورهای همسایه خواهد بود.در شرایطی که مجموع میزان حفاری انجام‌گرفته در کشور به حدود ۵ میلیون متر می‌رسد، کشورهای مهم معدنی دنیا سالانه نزدیک به همین حجم حفاری می‌کنند. در کشور کانادا تنها ظرف سال ۲۰۲۲ بیش از ۷ میلیون متر، در روسیه ۴ میلیون متر، در استرالیا ۱۱ میلیون متر و در عمان برابر یک‌میلیون متر حفاری انجام می‌شود، بنابراین باید اقرار کرد با توسعه فعالیت‌های حفاری اکتشافی، ذخایر شناسایی‌شده کشور افزایش قابل‌توجهی خواهد یافت.در همین‌حال باید خاطرنشان کرد که شرکت مس نیز در این سال‌ها اقدامات متعددی برای حفاری انجام داده است. در این بازه زمانی ۲۲۵ هزار متر حفاری اکتشافی در این مجموعه انجام‌شده که منجر به اکتشاف ۸۰۰ میلیون تن ذخیره جدید شده است. یعنی به‌ازای هر متر حفاری، ۳۵۵۰ تن ذخیره به ذخایر کشور، افزوده خواهد شد. در واقع به‌ازای هر متر حفاری، ۷۱ دلار سرمایه به کشور اضافه خواهد شد. در همین حال برآورد می‌شود میزان حفاری در شرکت مس تا پایان دی‌ به ۳۳۰ هزار متر افزایش یابد. در همین حال مجموع ذخایر اکتشاف‌شده در شرکت ملی مس حدود ۱۹.۵ میلیارد تن است. از تجربه فعالیت شرکت مس می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاری برای شناسایی ذخایر جدید، به‌منزله ارتقای سطح ذخایر معدنی کشور است.عقب‌ماندگی فعالیت‌های اکتشافی ایران در مقایسه با سایر کشورها در حالی که هزینه این عملیات در ایران به‌مراتب پایین‌تر است. به‌عنوان نمونه نرخ حفاری در کانادا حدود ۲۰۰ دلار و در ایران برابر ۸۰ تا ۹۰ دلار به‌ازای هر متر است. در نتیجه انتظار می‌رود از این فرصت برای توسعه فعالیت‌های اکتشافی در کشور، بهره گرفته شود.

نبود سند استراتژیک اکتشاف مواد معدنی و عدم‌تعیین ناظر قوی بر اجرای آن، یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که فعالیت در این بخش را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد، یعنی ما استراتژی توسعه نداریم و نمی‌دانیم به‌دنبال اکتشاف چه ماده معدنی باشیم.تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی، سلاح ما در اجرای فعالیت‌های معدنی هستند، هرچه این تجهیزات به‌روز باشند و عملکرد بهتری داشته باشند، هزینه اجرای فعالیت‌های معدنکاری، کاهش خواهد یافت. اما به این مهم توجه کافی نشده و شاهد بروز مشکلات جدی در این بخش هستیم.بی‌توجهی به استفاده از تجهیزات نوین در فعالیت‌های اکتشافی، به افت قابل‌توجه بهره‌وری در این بخش منتهی شده است. در چنین فضایی عملا بستری برای رشد و توسعه وجود ندارد.