اقتصاد دانش ‌ بنیان زمانی رنگ واقعیت به خود می ‌ گیرد که فعالان این حوزه مسیر حمایت را هموار ببینند. بیشتر دانش ‌ بنیان ‌ ها معتقدند تامین اعتبار و دریافت وام از بانک ‌ ها بی ‌ شباهت با طی کردن هفت ‌ خوان رستم نیست و معمولا هم عطایش را به لقایش می ‌ بخشند؛ در واقع این شرایط حاکم بود که صندوق نوآوری و شکوفایی پا به میدان گذاشت و در نقش یک حامی مالی در اکوسیستم نوآوری قدعلم کرد. صندوقی که فلسفه شکل ‌ گیری آن حمایت مالی همه ‌ جانبه از اکوسیستم نوآوری است و وظیفه دارد با ارائه تسهیلات مختلف در قالب ‌ هایی مانند سرمایه در گردش، خرید دین، فروش اقساطی، تولید صنعتی، قبل از تولید صنعتی و ... بخشی از نیاز مالی فعالان دانش ‌ بنیان را برای تداوم فعالیت ‌ های ‌ شان تامین کند. صندوق در این سال ‌ ها تلاش کرده است تا با روش ‌ های مختلف، منابعی را از نظام بانکی، بخش خصوصی و بازار سرمایه به دانش ‌ بنیان ‌ ها تزریق کند. در واقع، به ‌ جای اینکه نقش خود را، تامین مالی مستقیم شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان تعریف کند و خود را یگانه بازیگر تامین مالی شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان بداند، خود را «شکل ‌ دهنده و مکمل نظام تامین مالی فناوری» دانسته و تلاش کرده است تا منابع سایر بازیگران را نیز به میدان بیاورد. قانون جهش تولید نیز به ‌ ویژه با سازکار «اعتبار مالیاتی» و همچنین تسهیل سرمایه ‌ گذاری بانک ‌ ها در حوزه دانش ‌ بنیان، به ‌ طورقطع نقش موثری در بسیج منابع مالی برای رشد شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان خواهد داشت، اما در خود صندوق، در حال ‌ حاضر ما در شرایط کمابیش اضطراری به ‌ سر می ‌ بریم، چرا که علاوه بر این دو عامل، تورم نیز مزید بر علت شده و در عمل صندوق از نیاز دانش ‌ بنیان ‌ ها جامانده است. امیدواریم در سال ۱۴۰۲ شاهد ورود سرمایه جدید به صندوق باشیم، زیرا با ادامه روند فعلی، صندوق احتمالا به ‌ سختی بتواند عملکرد گذشته خود را حفظ کند.

اگر کمک ‌ های بلاعوض را کنار بگذاریم، روش ‌ های تامین مالی به ۲ روش اعمال می ‌ شود؛ روش ‌ های مبتنی بر بدهی و مشارکت. در روش ‌ های مبتنی بر بدهی که یکی از مهم ‌ ترین آنها، همین وام ‌ های متعارف است، صندوق مبلغی را با هدف مشخصی برای مثال راه ‌ اندازی خط تولید یک محصول پیشرفته، در اختیار یک شرکت دانش ‌ بنیان قرار می ‌ دهد و آن شرکت دانش ‌ بنیان باید پس از مدتی، این مبلغ را در قالب اقساط به صندوق بازگرداند. در این حالت، صندوق در سود و زیان شرکت دانش ‌ بنیان شریک نیست. به ‌ عبارت دیگر، چه این شرکت دانش ‌ بنیان شکست بخورد و چه با دریافت این تسهیلات بتواند به فروش و سود قابل ‌ توجهی دست پیدا کند، در هر صورت باید اصل و فرع تسهیلات را به صندوق بازگرداند، نه کمتر و نه بیشتر. به همین دلیل، تسهیلات یا همان وام، نه در ایران، بلکه در همه ‌ جای دنیا، در ازای «وثیقه» پرداخت می ‌ شود. نقش وثیقه این است که بازگشت وام به نهاد، تامین مالی را تضمین کند. خوشبختانه شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان در کشور بسیار خوش ‌ حساب هستند و معوقات این شرکت ‌ ها چه در صندوق و چه نزد شبکه بانکی کشور اندک است، اما در روش ‌ های مبتنی بر مشارکت که یکی از مهم ‌ ترین آنها، سرمایه ‌ گذاری جسورانه (یا همان VC ) است، نهاد تامین مالی که در اکوسیستم دانش ‌ بنیان صندوق نوآوری و شکوفایی است، در سود و زیان شرکت دانش ‌ بنیان شریک می ‌ شود. در واقع، صندوق مبلغی را در اختیار شرکت دانش ‌ بنیان قرار می ‌ دهد و اگر طرح شرکت با موفقیت یا شکست روبه ‌ رو شود، صندوق در سود و ضرر آن سهیم است. در این فرآیند، دیگر سخن از «وثیقه» به ‌ میان نمی ‌ آید، بلکه نهاد تامین مالی به روش ‌ های دیگری مانند تملک بخشی از سهام شرکت یا یک قرارداد رسمی، مشارکت خود از سود و زیان شرکت را قطعی می ‌ کند. در حال ‌ حاضر هر ۲ نوع روش ‌ های تامین مالی در صندوق نوآوری و شکوفایی اعمال می ‌ شود. به ‌ طورتقریبی ۲۰ نوع تسهیلات در صندوق وجود دارد که دانش ‌ بنیان ‌ ها برای دریافت آن باید وثیقه بگذارند. عده ‌ ای به اشتباه تصور و تبلیغ می ‌ کنند که صندوق فقط یک نوع وثیقه می ‌ شناسد و آن هم «وثیقه ملکی» است، اما این ‌ طور نیست. وثایق موردقبول صندوق متنوع است و از «چک و سفته» تا «ضامن حقیقی و حقوقی»، «محل اجرای طرح ‌ ها» یا همان سوله ‌ ها و کارگاه ‌ های مستقر در شهرک ‌ های صنعتی، «تجهیزات و ماشین ‌ آلات»، «وثیقه ملکی سهل ‌ البیع» یا همان آپارتمان در بافت شهری و حتی سهام شرکت ‌ ها را دربر می ‌ گیرد. وثیقه، متناسب با وضعیت اعتباری شرکت ‌ ها و ریسک طرح آنها مشخص می ‌ شود. پس این ‌ گونه نیست که بگوییم شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان تنها در ازای وثیقه ملکی می ‌ توانند از صندوق تسهیلات بگیرند. برای مثال، در صندوق تسهیلاتی موسوم به اشتغالزایی داریم، به این معنا که به ‌ ازای استخدام هر فرد جدید در شرکت دانش ‌ بنیان و تا سقف ۱۵ نفر، ۶۰ میلیون تومان تسهیلات قرض ‌ الحسنه (یعنی نرخ صفر درصد) از طریق یکی از ۲ بانک عامل به شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان می ‌ پردازیم. پس سقف این تسهیلات ۹۰۰ میلیون تومان است. این تسهیلات، فقط و فقط با چک و سفته در اختیار شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان قرار می ‌ گیرد و حتی نیاز به ضامن معتبر نیز ندارد. تسهیلات قرض ‌ الحسنه دیگری موسوم به «ودیعه رهن» ارائه می ‌ شود که در شهر تهران، تا ۶۵۰ میلیون تومان در اختیار شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان قرار می ‌ دهیم تا بتوانند دفتر کاری برای خود رهن کنند که دریافت این تسهیلات هم نیاز به وثیقه ملکی ندارد.