طبابت به سبک اینترنت اشیا
سیدمهدی حسینی-مدیر ارشد سلامت هوشمند فناپ
باوجود مزایای بسیار زیاد اینترنت اشیا در بخش سلامت، برای استفاده حداکثری از آن، باید به چالش های امنیتی آنها نیز پرداخت. توسعه دهندگان، مدیران و ارائه دهندگان خدمات بهداشت و درمان با دستگاه های مجهز به اینترنت اشیا باید مطمئن شوند که ایمنی داده های جمع آوری شده با این دستگاه ها در سطح قابل اطمینانی وجود دارد، زیرا دستگاه های اینترنت اشیا در صورت عدم ایمن سازی مناسب می توانند همچون دروازه ای برای سرقت داده های حساس مورداستفاده قرار بگیرند. بی گمان چیرگی بر چنین چالش مهمی، مسیر گسترش هرچه بیشتر بهره گیری از اینترنت اشیا را در حوزه سلامت، هموار می کند.جمع آوری داده ها از درون بدن انسان معمولا موضوع حساسی است و از نظر بهداشتی، ممکن است بروز آلودگی هایی را به همراه داشته باشد. اینکه یک دوربین یا یک پراب در دستگاه گوارش بیمار وجود داشته باشد، برای بیمار ناخوشایند است. در حالی که با استفاده از حسگرهای قابل بلع، جمع آوری اطلاعات از دستگاه گوارش و سایر اندام ها به روش آسان تری امکان پذیر است. برای مثال، این حسگرها اطلاعاتی درباره سطح PH معده ارائه یا به شناسایی دقیق منبع خونریزی داخلی کمک می کنند. این وسایل باید به اندازه ای کوچک باشند که به راحتی بلعیده شوند. آنها همچنین باید بتوانند به صورت مناسب و بهداشتی در بدن انسان شناور باشند یا حرکت کنند. اکنون چند شرکت مطرح روی تولید حسگرهای بلعیدنی با چنین ویژگی هایی کار می کنند.
دستگاه های پوشیدنی ( wearable devices ): متداول ترین نوع دستگاه مجهز به اینترنت اشیا در بخش بهداشت و درمان هستند، اما دستگاه هایی هم وجود دارند که فراتر از نظارت بر ارائه خدمات درمانی به نوعی در داخل بدن بیمار یا روی آن قرار داده می شوند.
اسپری های تنفسی متصل: اسپری های متصل به اینترنت اشیا می توانند بر دفعات حملات ناگهانی آسم نظارت کنند. چنین اسپری هایی با گردآوری داده ها از محیط به ارائه کنندگان خدمات بهداشت و درمان کمک می کنند که بتوانند تشخیص دهند چه چیزی باعث حمله شده است. افزون بر این، وقتی بیماران اسپری را جا می گذارند یا به صورت صحیح از آن استفاده نمی کنند، به آنها هشدار داده می شود.
جراحی رباتیک: با استقرار ربات های کوچک متصل به اینترنت در داخل بدن انسان، جراحان می توانند روش های پیچیده ای را در جراحی پیاده سازی کنند که مدیریت آن با استفاده از دست انسان دشوار است. در عین حال، جراحی های رباتیکی که با دستگاه های کوچک اینترنت اشیا انجام می شود، می تواند اندازه برش های جراحی را کاهش دهد و به بهبود سریع تر بیماران منجر شود. این دستگاه ها باید به اندازه کافی کوچک و قابل اعتماد باشند تا عمل جراحی را با کمترین اختلال انجام دهند. آنها همچنین باید بتوانند شرایط پیچیده داخل بدن را تفسیر کنند تا تصمیم های درستی درباره نحوه انجام عمل جراحی بگیرند. ربات های اینترنت اشیا از سال ها قبل تا هم اکنون برای جراحی ها به کار می روند، از همین رو انتظار می رود در آینده نزدیک این چالش ها برطرف شود. از آنجایی که نظارت بر نوسان های ضربان قلب نیز چالش برانگیز است؛ حتی برای بیمارانی که در مراکز درمانی حضور دارند؛ پایش ضربان قلب دیگر امکانی است که می توان از اینترنت اشیا انتظار داشت. گفتنی است، بررسی های دوره ای ضربان قلب، نوسان های سریع ضربان قلب را نشان نمی دهند. به علاوه شرط لازم بکارگیری دستگاه های رایجی که برای پایش مداوم قلب در بیمارستان ها استفاده می شوند، این است که بیماران به صورت پیوسته به دستگاه های سیمی متصل باشند. این موضوع تحرک بیماران را مختل می کند. امروزه، انواع دستگاه های کوچک مجهز به فناوری اینترنت اشیا برای پایش ضربان قلب در دسترس هستند که به بیماران اجازه می دهند، همزمان که به دلخواه حرکت می کنند، مطمئن باشند که عملکرد قلب آنها پیوسته پایش می شود. همچنین، بیشتر دستگاه های مدرن نظارت بر عملکرد قلب در مقایسه با نمونه های بیمارستانی می توانند دقتی در حدود ۹۰ درصد یا حتی بهتر از آنها ارائه کنند.
در روش های سنتی، راه مناسبی برای اطمینان از اینکه ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و بیماران در مراکز درمانی دست های خود را می شویند، وجود ندارد. این در حالی است که امروزه بسیاری از بیمارستان ها و مراکز خدمات درمانی در جهان از فناوری اینترنت اشیا استفاده می کنند تا هنگام ورود افراد به اتاق های بیمارستان به آنها یادآوری شود که دست های خود را ضدعفونی کنند. همچنین، این دستگاه ها می توانند شیوه نامه هایی درباره بهترین روش ضدعفونی کردن برای کاهش خطرات برای یک بیمار خاص ارائه کنند. نتایج تحقیقات نشان می دهد که این دستگاه ها می توانند نرخ عفونت را در بیمارستان ها تا بیش از ۶۰ درصد کاهش دهند. برای درمان موثرتر بیماران مبتلا به پارکینسون، ارائه دهندگان خدمات بهداشت و درمان باید بتوانند شدت علائم آنها را در طول روز ارزیابی کنند. حسگرهای اینترنت اشیا با جمع آوری مداوم داده های مربوط به علائم بیماری پارکینسون، انجام این کار را بسیار آسان تر می کنند. این دستگاه ها به بیماران این آزادی را می دهند که به جای گذراندن دوره های طولانی در بیمارستان، در خانه های خود زندگی کنند.
