آمار، یک ابزارهای مهم در تحقیقات

آمار یکی از ابزارهای مهم در تحقیقات است که با استفاده از آن می‌توان داده‌های تحقیق را تحلیل و نتایج را بررسی کرد. آمار به‌عنوان یک علم تحقیقاتی، از روش‌های مختلفی برای تحلیل داده‌ها استفاده می‌کند و می‌تواند به پژوهشگران کمک کند تا درک بهتری از داده‌های خود داشته باشند و نتایج دقیق‌تری ارائه دهند. اهمیت آمار در تحقیقات به‌دلیل ۲ عامل است؛ کمک به توصیف داده‌ها؛ با استفاده از روش‌های آماری، می‌توان بهترین توصیف را از داده‌ها ارائه داد. برای مثال، می‌توان با استفاده از میانگین، میانه، واریانس و انحراف معیار، توصیف دقیقی از داده‌ها ارائه داد و الگوهای وجودی در داده‌ها را شناسایی کرد. همچنین، از نمودارها نیز می‌توان برای توصیف داده‌ها استفاده و الگوهای وجودی در داده‌ها را بهتر بررسی کرد. کمک به ارزیابی تفسیری داده‌ها؛ آمار به پژوهشگران کمک می‌کند تا با استفاده از روش‌های آماری، تفسیری صحیح از داده‌ها داشته باشند. با استفاده از آمار، می‌توان نتایج تحقیق را بررسی کرد و مطمئن شد که نتایج به درستی تفسیر شده‌اند. همچنین، با استفاده از روش‌های آماری، می‌توان ارتباطات و روابط بین متغیرها را شناسایی و به پژوهشگران کمک کرد تا نتایج خود را بهبود بخشند. در دنیای کسب‌وکار، دانستن وضعیت بازار از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای دانستن وضعیت بازار، باید از اطلاعات دقیق و مطمئن استفاده کرد. در اینجا، آمار به‌عنوان یک ابزار قدرتمند برای دانستن وضعیت بازار مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آمار منفی رشد تولید در معدن

عماد مهدی‌فر، کارشناس معدن در گفت‌وگو با صمت بااشاره به اهمیت آمارهای معادن گفت: آمارهای رسمی کشور نشان می‌دهد در سال‌های اخیر، رشد تولید بخش معدن، بیشتر برای چند فصل پشت‌سر هم، منفی بوده است. در سال ۱۴۰۱ که رشد اقتصادی کل کشور به بالای ۳ و ۴ درصد رسیده بود، رشد بخش معدن کمترین میزان را با ۰.۹ درصد داشت. این آمار در سال گذشته آمار تلخی را برای معادن کشور به‌همراه داشت.

مهدی‌فر ادامه داد: اطلاعاتی که مرکز آمار ایران منتشر کرده است، نشان می‌دهد که رشد بخش معادن در سال ۱۴۰۰ منفی و سال ۱۴۰۱ صفر بوده است؛ این امر نشان می‌دهد که طی ۲ سال، آمارهای داده‌شده درباره توسعه و پیشرفت در حوزه معدن، همگی به دور از حقیقت بوده‌اند. لازم به ذکر است که در سال ۱۴۰۲ این رشد به ۰.۷ درصد رسیده است.

وی گفت: در برزیل که معدن، یک صنعت بسیار مهم است، تولید مواد معدنی در سال ۲۰۲۱ با افزایش ۷درصدی نسبت به سال ۲۰۲۰ از ۱.۰۷۲میلیارد تن به ۱.۱۵۰میلیارد تن رسید که فقط از ژانویه تا مارس ۲۰۲۱ این بخش ۱۲میلیارد دلار درآمد داشته که نشان‌دهنده افزایش ۹۵ درصدی در مقایسه با ۳ ماه اول سال ۲۰۲۰ است.

وی افزود: اهمیت آمار در حوزه صنعت و معدن، آنجاست که بدانیم کل کسری بودجه صندوق‌های بازنشستگی کشور که مشکلات بسیاری ایجاد کرده، حدود ۷ میلیارد دلار است. به‌بیان دیگر، درآمد خالص یک‌سال حوزه معدن در استرالیای غرب از کل نیاز صندوق‌های بازنشستگی ایران بیشتر است. در حالی که تعداد معادن ایران به‌مراتب از استرالیا بیشتر بوده و ایران سرزمین معادن بزرگ است. ایران در رده پنجم ذخایر طبیعی در جهان قرار دارد و استرالیا در رده هشتم و با توجه به این امر، ایران باید از وضعیت بهتری برخوردار باشد. نکته تلخ‌تر آمار بیان‌شده آنجاست که بدانیم ارقام و درآمدهای ذکرشده فقط مربوط به ایالت استرالیای‌غربی است و تمام کشور استرالیا را شامل نمی‌شود.

وضعیت صادرات مساعد نیست

این فعال معدنی خاطرنشان کرد: باید اشاره کرد که در صادرات هم آمارها همین وضعیت را نشان می‌دهد. صادرات مواد معدنی برزیل در سال ۲۰۲۱ با رشد ۵۸درصدی از ۳۶.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۵۸میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسید. در حالی که کل صادرات معدنی ایران حدود ۷.۵ میلیارد دلار است. حتی اگر از کشورهای توسعه‌نیافته مثالی بزنیم، وضعیت صنعت معدن در کشوری مانند کنگو بسیار پیشرفته‌تر از ایران است. فعالیت معدنی در کنگو از ۱.۷ درصد در سال ۲۰۲۰ به ۶.۲ درصد در امسال رسیده است. این رقم از ارزیابی سالانه صندوق بین‌المللی پول، این کشور را در نرخ فوق ۴.۵ درصد قرار می‌دهد که اتفاقا در یکی از بدترین مکان‌های دنیا در زیر صحرای افریقا ثبت شده است.

وی گفت: اگر ارزش معادن ایران را با ارزش معادن کشورهایی چون عربستان (ارزش ۳۴ تریلیون دلار)، امریکا (۴۵ تریلیون دلار) و روسیه (۷۵ تریلیون دلار) مقایسه کنیم، جایگاه ایران به‌لحاظ درآمدی بهتر مشخص می‌شود و متوجه می‌شویم که دقیقا آمارهای رشد حوزه معدن در ایران چقدر با واقعیت فاصله دارد.

 آنچه میان بهره‌وری معادن ایران با میانگین جهانی فاصله انداخته است، به برنامه‌ریزی و استفاده از تجهیزات به‌روز با هزینه بسیار کم انرژی بازمی‌گردد. 

جالب است بدانید، میانگین عمر تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی در ایران ۳۰ سال است؛ در حالی که این رقم در میانگین جهانی تنها ۵ سال است! این یعنی سالانه میلیون‌ها تن ذخایر انرژی (از جمله گازوئیل، بنزین، روغن و...) تنها برای ماشین‌آلاتی مصرف می‌شود که با عمر بالای ۴۰ و گاه ۵۰ سال در معادن ایران مشغول فعالیت هستند.

آمار نادرست برای یک فعال اقتصادی خطرناک است

بهادر احرامیان، کارشناس حوزه معدن و عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ارتباط با اهمیت ارائه آمار صحیح در فعالیت‌های اقتصادی و معدنی اظهار کرد: آمار درست و دقیق و ضرورت دسترسی به آن همچون ضرورت رانندگی با چشمان باز است و به‌همان اندازه که رانندگی با چشمان بسته خطرات احتمالی برای راننده دربردارد، ارائه آمار نادرست یا اشتباه نیز، به همان میزان خطرات احتمالی برای یک فعال اقتصادی دربرخواهد داشت. وی گفت: آمار نادرست برای یک فعال اقتصادی خطرناک است و ضرورت ارائه یک آمار درست و دقیق برای همه آشکار است. اما درباره اینکه آیا ما مجهز به سازمان‌های ارائه آمار هستیم یا خیر، باید گفت برای ارائه آمار و اطلاعات دقیق از مراکز تجاری یا سایر اطلاعات لازم برای استفاده فعالان اقتصادی مرکز آمار ایران در کنار انجمن‌ها یا حتی اتاق‌های بازرگانی و وزارتخانه‌ها، آمارهای قابل‌استناد مناسبی دارند که می‌توان به آنها استناد کرد و استفاده‌های لازم را برد. لازم به یادآوری است، ارائه آمار از این بابت که باید در زمان لازم و سریع در اختیار یک فعال اقتصادی قرار بگیرد، ضروری است تا از سوی این سازمان‌ها، آمار دقیق و درست و قابل‌استناد به فعالان اقتصادی ارائه شود.

وی افزود: حرفه ما فولاد و آهن است و چندان هم حرفه سخت و پیچیده‌ای نیست و آمارهای ارائه‌شده در این حرفه نیز تا به امروز شفاف و دقیق بوده است، چراکه بیشتر با تعداد و حجم قطعات فیزیکی قابل‌رویت سر‌وکار داشته است. از سوی دیگر، بحث شفافیت و دقت در ارائه آمار، بیشتر در حرفه‌هایی همچون بانک و بانکداری و مواردی که با اقلام ریز و درشت مالی سروکار دارند، مهم‌تر است و این دقت مدنظر در ارائه آمار دقیق در آن موضوع، بیشتر از همه حائزاهمیت است. طی 2 تا 3 سال اخیر، در ارائه آمار به نسبت سال‌های گذشته بهتر عمل کرده‌ایم. در برخی موارد از جمله ایجاد برخی شفافیت‌های مالی در شرکت‌های مختلف و همچنین ارائه آمار دقیق که با تصویب قوانین توسط مجلس و دستور مقام معظم رهبری انجام گرفت، ما پیشرفت‌های خوبی و به‌نسبت بهتری نسبت به چند سال گذشته داشته‌ایم.

احرامیان خاطرنشان کرد: باید یادآور شوم که ما در بخش آمار تا چند سال گذشته، وضعیت مطلوبی نداشتیم و چه‌بسا از معدود کشورهایی بودیم که اصلا آمار رشد اقتصادی را منتشر نمی‌کردیم؛ به‌عبارتی در دوره دوم ریاست‌جمهوری دولت احمدی‌نژاد ما آمار رشد اقتصادی را منتشر نمی‌کردیم که در حال‌ حاضر این وضعیت به حالت عادی و قبلی بازگشته و شاخص‌های آماری طی 2 تا ۳ سال اخیر از روند مطلوب‌تری برخوردار شده است. ارائه هرچه دقیق‌تر آمارها و سرعت دسترسی به آمار، به افزایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری و توسعه در یک فعالیت اقتصادی منجر خواهد شد.

وی گفت: امروزه آماری که تنظیم و ارائه می‌شوند، باید مبتنی بر واقعیات باشند، بنابراین لازمه توسعه در هر کشوری، ارائه آماری قوی است که از شفافیت، صحت و درستی کافی برخوردار باشد تا برمبنای آن برنامه‌ریزی‌های لازم در راستای پیشرفت و توسعه انجام گیرد. یک تصمیم درست تجاری و خوب می‌تواند مبتنی بر چند عامل باشد؛ یکی از آنها آمار و اطلاعات درست است و دیگری ناشی از بینش کافی یک تصمیم‌گیرنده یا فعال اقتصادی است.

عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ادامه اظهار کرد: اطلاعات و تصمیم‌گیری‌های ما باید مبتنی بر آمار و اطلاعات درست باشد و ضروری است این آمار و اطلاعات از شفافیت لازم نیز برخوردار باشند. این آمار تجاری باید از صحت و سقم بالایی برخوردار باشند تا بتوان برمبنای آنها تصمیمات درستی نیز اتخاذ کرد. در ادامه باید گفت، لازم است این مراکز آماری از یک جامعیت برخوردار شوند تا بتوان اطلاعات درخواستی از کلیه افراد یا فعالان اقتصادی یا سایر موارد موردنیاز را در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهیم، هرچند بسیاری از اطلاعات به‌صورت جزیره‌ای است و به‌عنوان‌نمونه، ارائه یک آمار پیرامون جمعیت کشور گاهی از 3 کانال مختلف با 3 آمار جمعیتی مختلف ارائه می‌شود، اما در نهایت برای استفاده یک فعال اقتصادی یا فردی که قرار است برمبنای این اطلاعات اقداماتی خاص اقتصادی انجام دهد، لازم است به یک آمار واحد دسترسی داشت.

سخن پایانی

امروز برای برنامه‌ریزی و تامین منافع ملی، نیازمند اطلاعات درست، دقیق و هدفمند هستیم تا بتوانیم برمبنای آن برای جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی اقدام کنیم. لازمه توسعه اقتصادی کشور، داشتن نظام کارآمد آماری است.