زیان ۵۰ درصدی چاپخانهها و سود نجومی مافیا
باتوجه به توقف ثبتسفارشهای کاغذ و مقوا و پیامدهای گسترده آن بر فعالیت واحدهای چاپی، بستهبندی، نشر، کارتنسازی و بخش بازرگانی، که منجر به اختلال در زنجیره تامین، افزایش نابسامانی بازار و شکلگیری نوسانات غیرمنطقی قیمتها شده است. حال جلسه هماندیشی و بررسی آثار توقف ثبتسفارشهای کاغذ و مقوا و پیامدهای گسترده آن بر فعالیت واحدهای چاپی، بستهبندی، نشر، کارتنسازی و بخش بازرگانی، که منجر به اختلال در زنجیره تامین، افزایش نابسامانی بازار و شکلگیری نوسانات غیرمنطقی قیمتها شده است، با حضور مصرفکنندگان، واردکنندگان و توزیعکنندگان کاغذ و مقوا و برخی از مسئولان دولتی و صنفی یکشنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۴ در اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران، برگزار شد.
رئیس اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران با هشدار نسبت به پیامدهای توقف ثبتسفارش و تخصیص ارز برای واردات کاغذ و مقوا به صمت گفت: محدودیتهای اخیر نهتنها صنعت چاپ، بلکه زنجیره تامین صنایع غذایی، دارویی و کالاهای مصرفی را با بحران مواجه کرده است و مستقیما به افزایش قیمتها در سبد معیشت مردم منجر میشود.
زیان ۵۰ درصدی چاپخانهها
بابک عابدین بااشاره به ادعای خودکفایی در تولید کاغذ اظهار کرد: در شرایطی از خودکفایی صحبت میشود که ایران اساسا فاقد صنایع جنگلکاری صنعتی برای تولید کاغذ است و بخش قابلتوجهی از مواد اولیه باید وارد شود. از سوی دیگر، صنعت کاغذ یکی از آببرترین صنایع دنیاست و حتی تولید یک برگ ۴A بهطورمتوسط حدود ۲۰ لیتر آب مصرف میکند.
وی افزود: باتوجه به بحران جدی منابع آب و محدودیتهای برنامه هفتم توسعه، گسترش تولید کاغذ در داخل کشور نهتنها توجیه اقتصادی ندارد، بلکه فشار مضاعفی به منابع زیستمحیطی وارد میکند.
توقف ثبتسفارش؛ برهمزننده تعادل عرضه و تقاضا
عضو اتحادیه تولیدکنندگان چاپ و بستهبندی بااشاره به ممنوعیت ثبتسفارش تا پایان سال گفت: در حالیکه تولید داخلی کفاف نیاز کشور را نمیدهد، اعلام توقف کامل ثبتسفارش کاغذ و مقوا، چه برای واردکننده و چه برای تولیدکننده، شوک جدی به بازار وارد کرده است.
وی ادامه داد: چاپخانهها و کارخانههای بستهبندی ماهها در صف تخصیص ارز قرار گرفتند و امروز عملا امکان ثبتسفارش از آنها سلب شده است. نتیجه این سیاست، کاهش عرضه، افزایش رقابت ناسالم برای خرید و جهش شدید قیمتها در بازار است.
جهش ۴۰ درصدی نرخ مقوا در ۲ هفته
عابدین بااشاره به تحولات اخیر بازار توضیح داد: در 2 هفته گذشته نرخ برخی اقلام پرمصرف مانند مقوای ایندربرد و پشتطوسی نزدیک به ۴۰ درصد افزایش داشته است. این افزایش، صرفا ناشی از رشد نرخ ارز نیست، بلکه نتیجه کمبود عرضه، انتظار تورمی و رفتارهای احتیاطی فروشندگان است.
وی افزود: وقتی عرضه محدود میشود، نرخ کاغذ و مقوا فراتر از نرخ دلار بالا میرود و ما شاهد تورم در تورم هستیم.
بستهبندی؛ حلقه پنهان اما اثرگذار تورم
این فعال صنفی با تاکید بر نقش بستهبندی در نرخ نهایی کالا گفت: در محصولات سلولزی، ۷۰ تا ۷۵ درصد نرخ تمامشده بستهبندی مربوط به کاغذ و مقواست. وقتی نرخ مقوا ۴۰ درصد افزایش پیدا میکند، بهطور طبیعی بین ۱۰ تا بیش از ۲۰ درصد به نرخ نهایی کالای مصرفی اضافه میشود؛ حتی اگر خود محصول هیچ تغییری نکرده باشد.
وی تصریح کرد: بههمین دلیل است که مردم هر روز در فروشگاهها با افزایش 10یا حتی ۲۰ درصدی نرخ کالاهای بستهبندیشده روبهرو میشوند.
فشار نهایی بر دوش چاپخانهها و مصرفکنندگان
عابدین بااشاره به وضعیت قراردادهای جاری چاپخانهها گفت: چاپخانهای که برای 2 ماه آینده قرارداد بسته، با افزایشهای پیاپی نرخ مقوا مواجه میشود و در پایان قرارداد، گاه تا ۵۰ درصد زیان عملیاتی میدهد. نه تولیدکننده مقوا آسیب میبیند و نه واردکننده، فشار نهایی بر دوش چاپخانه و در نهایت مصرفکننده است.
واردات بستهبندی؛ خروج ارز با ارزشافزوده خارجی
وی هشدار داد: اگر امکان تامین مواد اولیه در داخل فراهم نشود، صنایع غذایی و دارویی ناچار میشوند بستهبندی آماده را از خارج وارد کنند؛ یعنی خروج ارز بیشتر، آن هم برای محصولی با ارزشافزودهای که میتوانست در داخل کشور ایجاد شود.
صنعت چاپ؛ حلقه میانی فراموششده زنجیره ارزش
عابدین با رد نگاه غلط بالادستی، پاییندستی گفت: در واقع، رأس زنجیره ارزش تولیدکننده کالای نهایی است که تقاضا ایجاد میکند، نه تولیدکننده کاغذ. صنعت چاپ حلقه میانی این زنجیره است و حذف یا تضعیف آن به معنی فروپاشی کل زنجیره است.
وی افزود: صنعت چاپ و بستهبندی حدود ۲۰۰ هزار شغل مستقیم ایجاد کرده، در حالیکه مجموع اشتغال تولیدکنندگان و واردکنندگان کاغذ بهمراتب کمتر است. امروز داریم مشاغل گسترده را فدای منافع محدود میکنیم.
بازگشت سهمیه واردات به مصرفکننده واقعی
رئیس اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران در پایان پیشنهاد داد: دولت میتواند همانطور که در گذشته به ناشران سهمیه کاغذ میداد، به چاپخانهها نیز اجازه دهد تحت نظارت اتحادیه و وزارت صمت، ثبت سفارش و واردات مستقیم انجام دهند.
چاپخانهداران بیچاره شدند!
علیرضا احمدی، فعال حوزه چاپ با بیان اینکه چندین ماه است که با بهانه بهینهسازی، ثبت سفارش انجام نشده است، گفت: این روند برای کسانی که به بهانه بهینهسازی مانع ثبتسفارش شده اند، منافعی ایجاد کرده است. به همین دلیل روند باید شفاف شود که چه کسانی این تصمیم را گرفتند، با دلار ۷۰ هزارتومانی سرمایهگذاری و با دلار ۱۵۰هزار تومانی واردات انجام شده است. در نتیجه چاپخانهداران بیچاره شدند، پاسخ این را یک نفر باید بدهد. چه کسی این ضررو زیان را پاسخ میدهد؟
بیانصافی واردکنندگان کاغذ!
غلامرضا شجاع، مدیرعامل تعاونی لیتوگرافان، اساس مسائل دولت را در نداشتن ارز اعلام کرد و افزود: همه مسائل بهدلیل ارز، چندنرخی است. اگر اجازه بدهند کاغذ را با نرخ از ۱۵۰ تا ۱۷۰هزار تومانی وارد کنند، نرخ کاغذ پایینتر از این خواهد بود.
این در حالی است که واردکنندگان هنوز کاغذی را که با دلار ۴۰ هزار تومانی وارد کردند، در انبار دارند، اما نرخ را بهروز میکنند. یکی از مسائل، بیانصافی واردکنندگان است. واردکنندگان کاری کردند که برخی چاپخانهداران وارد حوزه واردات شدند و در این مسئله هم فساد وجود دارد.
مشکل از نبود مدیریت است نه فقدان کاغذ!
مهدی کاظمی مهیاری، مدیرعامل شرکت تعاونی چاپخانهداران با تاکید بر اینکه بزرگترین مصرفکنندگان کاغذ، چاپخانهداران هستند، افزود: دولتمردان باید بدانند که کاغذ در نهایت تبدیل به کالا میشود و نه خدمات. مشکل امروز کاغذ، نبود مدیریت است و نه فقدان کاغذ. میدانم که افرادی خرما صادر و کاغذ وارد میکنند، افرادی که تخصص آنها روی کاغذ نیست.
ورشکستگی چاپخانهداران!
مهرداد نباتچیان، فعال حوزه چاپ بااشاره به اینکه کشور ارز ندارد و در شرایط پساجنگی است، ادامه داد: اگر چاپخانه، نرخ را افزایش ندهد، محکوم به ورشکستگی خواهد بود. در نتیجه در سال آینده تعدادی چاپخانه خواهیم داشت که دیگر به فعالیت خود ادامه نخواهند داد و از اعضای اتحادیه کاسته میشود. امروز درباره بقای چاپخانه صحبت میکنیم و تا جایی ادامه میدهیم. این تحمل آستانهای دارد و احتمال پایان آن وجود دارد.
تعاونی تخصصی تشکیل دهید
حمید نیکدل، رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا با اعلام اینکه شرکتی هست که در یک ماه، 4بار افزایش نرخ داده است، ادامه داد: نباید همه مسائل را به گردن تاجرها بیندازند. مگر ناشران بارها سهمیه کاغذ را در ظهیرالاسلام نفروختند؟ در چنین شرایطی، تشکیل تعاونی تخصصی مهمترین اقدامی است که باید انجام شود.
۱۰ سال نرخ کاغذ را ثابت نگه داشتیم
محمدعلی پناهنده از یک شرکت تجاری بااشاره به اینکه امسال هیچکدام از واردکنندگان ارز نگرفتند، گفت: کاغذ در بازار نیست، هرچند گروهی کاغذ را انبار کردند و کمکم میفروشند و سود میکنند، اما چرا نظارتی نیست. از دولت، ارز نمیخواهیم، اما بهینهسازی باید مشخص شود. اگر نمیتوانند به من اعلام کنند که چقدر کاغذ وارد کنم. ما ۱۰سال نرخ کاغذ را ثابت نگه داشتیم، پس میدانیم که چگونه کار کنیم. اگر دنبال راهکار هستید، باید بهینهسازی برداشته شود.
کاغذ بر همهچیز تاثیر میگذارد
رامین عابدین، عضو هیاتمدیره اتحادیه چاپخانهداران از صنف صحاف صحبت کرد و گفت: مشکلات صرافان کم نیست. زیرا وقتی چاپخانه، تولید ندارد، کار صحافی کم میشود. کاغذ که میگویند کالای استراتژیک است، بر همهچیز تاثیر میگذارد. ما هر سال برای تقویم و سررسید فهرست نرخ میدهیم، در حالی که امسال نمیتوانیم. اگر امروز من تولید کنم، دیگر نمیتوانم مواد اولیه بخرم.
ضرورت بهینهسازی در واردات کاغذ
رضا امیدی، برگزارکننده نمایشگاه کاغذ گفت: شرایطی که با توقف ثبتسفارش اتفاق میافتد، شکلگیری زنجیرهای از کاستیها است و متولیان باید راه چارهای پیدا کنند تا صنعت بتواند روی چرخ خودش بیفتد. در کمیسیون تسهیل تجارت در بحث بهینهسازی در موضوع واردات از راه صادرات، میتوانند تخصیص ارز و واردات داشته باشند.
وی افزود: واحدهای تولیدی نیازمند تولید مواد اولیه هستند و بحث واردات خمیر کاغذ ضروری بهنظر میرسد. دنبال انسجام در این موضوع هستیم تا بتوانیم تسهیلاتی برای تامین مواد اولیه و شیمیایی برای واحدهای تولیدی داشته باشیم.
مقوا چگونه توزیع میشود؟
محمد قشلاقی، معاون مدیر کل دفتر صنایع شیمیایی نساجی و سلولزی وزارت صمت، آماری براساس اطلاعات گمرک داد و بیان کرد: امسال ۷۸ هزارتن مقوا و سال گذشته ۷۹ هزار تن وارد شده است. یعنی کمبود مقوا وجود ندارد، اما اینکه مقوا کجا رفته و چطور توزیع میشود، مشخص نیست. دولت مقصر نرخ دوبرابری مقوا نیست.
وی افزود: کمیته بهینهسازی، اعضای مشخصی دارد و یکی از برنامهها این بود که براساس ثبتسفارش سالهای گذشته، امسال هم سفارش ثبت شده و در صف بانک مرکزی است، اما اینکه ثبتسفارش انجام نمیشود، درست نیست. از نظر آمار، جای نگرانی وجود ندارد. این موجی است که بهوجود آمده و موجب افزایش قیمت شده است.
