اقدامات کاغذی کارساز نیست!
ایمنی حرف اول و آخر را می‌زند؛ البته هر جایی غیر از بازار تهران.
ایمنی حرف اول و آخر را می زند؛ البته هر جایی غیر از بازار تهران. بازار بزرگی که قطب اقتصادی پایتخت است و روزانه میلیون ها آدم در حال رفت وآمد به آنجا هستند، سال هاست که از درد فرسودگی رنج می برد. مدت هاست مسئله ناایمن بودن بازار تهران افکار عمومی را مشغول کرده و در مقابل هنوز مسئولان را بیدار نکرده است. شاید اتفاقی ناگوار چون پلاسکو برای بیدار کردن مسئولان از خوابی عمیق کافی نباشد و باید تن به فاجعه ای بزرگ داد. از همین ابتدا بگوییم اگر در مقابل فاجعه ای بزرگ جمله تکراری «اخطار داده بودیم!» را نشنویم، بهتر با دردمان کنار می آییم. مدت هاست که طاقت ما از اخطارهای کاغذی تاق شده و دیگر وقت اقدام است. صمت در این گزارش به بررسی مشکلات متعدد بازار بزرگ و فرسوده تهران پرداخته است.
بازار؛ قلب تپنده پایتخت
بازار تهران دارای مساحت ۱۱۲ هکتاری است که ۶۰ هزار واحد صنفی در آن فعالیت می کنند و ۵۲ درصد عمده فروشی ها، ۵ درصد خرده فروشی ها و ۷ درصد کارگاه های تولیدی شهر تهران در آن مستقر هستند. روزانه ۱ . ۵ تا ۲ میلیون نفر به بازار تهران مراجعه می کنند. روزنامه صمت در نیمه دوم سال گذشته در ۲ گزارش موضوع فرسودگی و چاه های جذبی موجود در بازار را به صورت تخصصی پیگیری کرد. نتیجه پیگیری های صورت گرفته این بود که خطری بزرگ بازار قدیمی و تاریخی تهران را تهدید می کند، اما هیچ یک از مسئولان مربوطه واکنشی نسبت به این موضوع نشان نداده و نمی دهند. نکته مهم تر اظهار بی اطلاعی برخی آقایان از وجود این چاه های جذبی است. یکی از پررفت وآمدترین مکان های تهران تعداد زیادی بمب ساعتی در دل خود دارد و هر لحظه ممکن است زیر پای بازار تهران خالی شود و فاجعه ای بزرگ رخ دهد. در واقع دردی دیگر علاوه بر خطر آتش سوزی، فرسودگی و... روی درد بازار پیر تهران آمده است. در راستای اتفاقات ریز و درشت ناشی از ایمن نبودن بازار تهران، اخیرا آتش سوزی گسترده ای در انبار لاستیک و قطعات موتورسیکت در محدوده خیابان مولوی در میدان رازی رخ داد. سیدجلال ملکی در گفت وگو با ایسنا درباره ایمنی این انبار گفت: در بررسی های اولیه ای که انجام دادیم، مشخص شد در سال گذشته کارشناسان آتش نشانی 5 بار اقدام به بازدید ایمنی از این انبار کرده و طی هر بازدید هم اخطار ایمنی داده اند، اما متاسفانه توجهی به این اخطارها نشده بود. وی درباره اینکه خلأهای ایمنی این انبار چه بوده، گفت: در گزارش های آتش نشانی آمده است نسبت به سیستم های اعلام و اطفای حریق تذکراتی داده شده بود. درباره مقاوم سازی سازه ها، اصلاح چیدمان انبار و... هم اخطار و تذکر صادر شده بود، اما توجهی به آن نشد تا اینکه در نتیجه این بی توجهی ها یک انبار در آتش سوخت و جان های بسیاری به خطر افتاد. در هر حال باز هم به دلیل اتکای صرف به اخطارهای کاغذی اتفاقی خطرناک و ناگوار رخ داد و تنها به گفتن بسنده شد. حال سوال این است که باوجود این اتفاقات مسئولان باز هم نمی خواهند فکری به حال بازار بزرگ تهران کنند؟
مشکلات بازار بزرگ تهران
بهزاد یعقوبی، یکی از 3 منتخب هیات امنای بازار تهران درباره مشکلات متعدد بازار بزرگ تهران به صمت گفت: با پیگیری های انجام شده در زمینه مشکلات بازار بزرگ تهران، اواخر سال ۱۴۰۰ نامه ای درباره معضلات و مشکلاتی که در بازار تهران شناسایی شده بود تدوین و به شهردار منطقه ۱۲ ارسال شد. این مشکلات شامل بساط گسترها که امنیت اقتصادی کسبه را تحت الشعاع قرار می دهند، عدم ساماندهی باربرها، شناسایی نشدن سراهای پرخطر و ترافیک خیابان خیام بود که توسط دادسرای منطقه ۱۲ به شهرداری اعلام شد و ما در انتظار اقدامات لازم ماندیم، اما متاسفانه هیچ نتیجه ای حاصل نشد.
وی از تشکیل کارگروه بررسی وضعیت ایمنی بازار بزرگ خبر داد و افزود: در فروردین ۱۴۰۲ با بازدید دوباره سرپرست منطقه ۱۲ از بازار و بررسی شرایط، فعالان بازار درخواستی مبنی بر تشکیل کارگروهی به منظور مطرح شدن مشکلات بازار و پیگیری آنها توسط یک مقام قضایی را مطرح کردند. دادستانی منطقه ۱۲ از این مسئله استقبال کرد و اردیبهشت ۱۴۰۲ دستور تشکیل این کارگروه داده شد. نخستین جلسه کارگروه بررسی وضعیت ایمنی بازار بزرگ نیز در ۲۰ اردیبهشت با حضور مدیر کل اوقاف استان تهران، مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران، شهردار منطقه ۱۲ و تمامی اداره کل های استان که در این موضوع ذی نفع هستند، برگزار شد.
دبیر کارگروه بررسی وضعیت ایمنی بازار بزرگ با اشاره به تشکیل جلسات متعدد برای رفع مشکلات بازار اظهار کرد: جلسه در بسیاری از دستگاه های ذی ربط تشکیل شده، اما سوال این است که این جلسات چقدر خروجی داشته و چقدر به سمت اهداف پیش رفتیم؟ به هر حال ما پس از پیگیری های بسیار به تشکیل این کارگروه خوش بین هستیم تا به واسطه آن نتیجه های مطلوبی را برای بازار رقم بزنیم.
۷۰۰ بمب ساعتی!
یعقوبی با یادآوری موضوع چاه های جذبی موجود در بازار گفت: در گفت وگوی قبلی که با شما داشتم اعلام کردم ۵۰۲ چاه جذبی در بازار بزرگ تهران وجود دارد که خطری بزرگ برای آن محسوب می شود، اما براساس آخرین آمار به دست آمده در اردیبهشت امسال تعداد این چاه های جذبی بازار به ۷۰۰ حلقه رسیده است.
نتایجی از نخستین جلسه برگزار شده
یکی از 3 منتخب هیات امنای بازار تهران با بیان نتایج نخستین جلسه کارگروه بررسی وضعیت ایمنی بازار بزرگ، افزود: در نخستین جلسه برگزارشده، موضوع چاه های جذبی مطرح شده است. اداره آب و فاضلاب اذعان کرد وجود این چاه های جذبی در بازار تهران حادثه خیز است و مهم ترین شرکت دارای زیرساخت های سدسازی را وارد این پروژه کرده است. خوشبختانه مطالعات در زمینه چاه جذبی در حال انجام است. دلخوشی ما این است که در این کارگروه دغدغه دیگری که ساماندهی بساط گستران است نیز برطرف شود. بلاتکلیفی ایستگاه آتش نشانی جنب امامزاده زید بازار یکی دیگر از مباحث مطرح شده در جلسه بود که مصوب شد ستاد بحران به طور مستقیم ورود کند و موضوع از جانب مالک (سازمان اوقاف) پیگیری و نتیجه تا جلسه بعدی حاصل شود. براساس اعلام آتش نشانی بیش از ۹۰ درصد آتش سوزی های بازار از کابل های برق است و ما تنها دو ایستگاه آتش نشانی داریم.
یعقوبی با اشاره به مشکلات ناشی از وجود بساط گستران اظهار کرد: جمع آوری بساط گسترها بدون طرح ساماندهی، ظلمی به بازار و بساط گستران است. تا زمانی که ساماندهی بساط گستران صورت نگیرد، جمع آوری بساط گسترها یک دروغ بزرگ است. در واقع ساماندهی و جمع آوری بساط گستران لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
ضعف کار کجاست؟
دبیر کارگروه بررسی وضعیت ایمنی بازار بزرگ تهران ضمن تاکید بر اینکه بازار برای مشکلات نیازمند نگاه حاکمیتی است، افزود: بازار تهران با وسعت ۱۱۰ هکتار و ۶۰ هزار واحد صنفی درگیر مشکلات عدیده ای است که نگاه حاکمیتی برای رفع آنها لازم است، اما برخی مشکلات به دلیل ضعف مدیریت حل نمی شود؛ در نتیجه ناخودآگاه به سمت نگاه حاکمیتی کشیده می شود. رفع مسائل و مشکلات خرد بازار که دیگر نگاه حاکمیتی نمی خواهد. برای ساماندهی باربرهای بازار نیاز به نگاه حاکمیتی نیست؛ کافی است شهرداری سراهای مختلف را شناسایی کند و تعداد دقیقی از باربرها داشته باشد. در واقع بهتر است از باربرها هزینه ای دریافت و در ازای آن یارانه ای به آنها داده شود.
نگاه درآمدزایی نداشته باشید
یکی از ۳ منتخب هیات امنای بازار تهران با اشاره به مبالغ سنگینی که از بازاریان دریافت می شود، گفت: وقتی بازاری ها عوارض های مختلف و مالیات های سنگینی پرداخت می کنند، چرا درصد کمی از این مبالغ برای خودشان صرف نمی شود؟ البته وقتی نگاه ما در ساماندهی هر مسئله ای درآمدزایی باشد، نتیجه ای جز نابسامانی فعلی حاصل نمی شود.
اتمام حجت دادستانی با مسئولان
رحیم گل زاده، معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه ۱۲ تهران از برگزاری نخستین جلسه کارگروه بررسی وضعیت ایمنی بازار بزرگ تهران خبر داد و به صمت گفت: قرار است جلسات کارگروه بررسی وضعیت ایمنی بازار بزرگ تهران به طور منظم و با دستور کار معین، هر ماه تشکیل و هر ۳ ماه یک بار، یکی از مدیران که در راستای انجام وظایف قانونی خود، فعالیت های چشمگیری داشته، تشویق و علاوه بر اعلام به مراجع ذی ربط، به مردم هم معرفی شود.
وی در ادامه گفت: هر خلأ و آسیبی در جامعه و حوزه های مختلف اعم از شهری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به موجب قوانین و مقررات، دستگاه یا دستگاه های مسئول و متولی دارد؛ به عبارت دیگر، ظرفیت های قانونی لازم برای پیشگیری و رفع آسیب ها و موانع وجود دارد، اما در برخی موارد، توانمندی یا اراده لازم برای مدیریت درست منابع و امکانات اعمال نشده است.
اخطار می گیرید!
معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه ۱۲ تهران همچنین ظرفیت های قانونی دادستان در زمینه پشتیبانی از حقوق فردی و اجتماعی آحاد جامعه را بی بدیل توصیف و نظارت بر حسن اجرای قوانین را از وظایف ذاتی دادستان عنوان کرد و افزود: در صورتی که ترک وظایف قانونی مدیران، مسئولان و رؤسای دستگاه های اجرایی یا تاخیر ناموجه آنان در اقدامات فوری امدادی یا نحوه مدیریت سوانح و بلایای طبیعی موجب تضییع حقوق عمومی یا ایراد صدمه و خسارت به اموال عمومی، منابع بیت المال، حقوق اساسی ملت یا سلامت و امنیت جامعه شود، اقدامات قانونی مقتضی از قبیل دادن تذکر، اخطار و تشکیل پرونده کیفری اعمال خواهد شد.
ضرورت توجه جدی به ایمنی بازار تهران
حامد یزدی مهر، مدیرکل مدیریت بحران استان تهران بر ضرورت توجه به ایمنی بازار تهران ازسوی دستگاه های متولی تاکید کرد و گفت: بازار تهران به عنوان بزرگ ترین مرکز تجاری فعال پایتخت و کشور از جهات مختلفی از جمله ایمنی سازه ای و غیرسازه ای، مسائل امنیتی و صنفی قابل اهمیت و توجه است.
وی ادامه داد: بهسازی زیرساخت های مسائل یادشده و اصلاح روش های مدیریت این امورات باید در دستور کار تمامی دستگاه های متولی قرار بگیرد.
مدیرکل مدیریت بحران استان تهران موضوع ایمنی را بر کیفیت کسب وکار و رونق خریدوفروش در بازار تهران اثرگذار دانست و با اشاره به بازدید وزیر کشور از سراهای ناایمن بازار تهران بیان کرد: باتوجه به تاکیدات وزیر و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، موضوع ایمنی به عنوان نخستین موضوع از حیث اهمیت باید موردتوجه قرار گیرد. بازدید وزیر محترم کشور از وضعیت ایمنی بازار تهران می تواند برکات زیادی داشته باشد و رعایت نکات دقیق ایمنی از اقدامات مهمی است که کسبه باید به آن پایبند باشند.
یزدی مهر با اشاره به اینکه بررسی مسائل و مشکلات بازار از مهم ترین اقدامات مدیریت شهری تهران است، گفت: ضروری است مسئولان مربوطه از جمله شهرداری منطقه ۱۲ در زمینه ارزیابی خطرات موجود اقدامات لازم را انجام دهند.
سخن پایانی
بازار بزرگ که به قولی قلب تپنده تهران است، مدت هاست که حالش رو به وخامت است و این وضعیت ممکن است حادثه ای ناگوار را رقم بزند. اما پس از پیگیری های بسیار، ظاهرا قرار است این بار مشکلات بازار تهران در اولویت رسیدگی قرار گیرد. کارشناسان و فعالان بازار با تاکید بر ضرورت اجرای مصوبات و حل مشکلات بازار تهران امیدوارند اقدامات یادشده چون دادن اخطارهای کاغذی نباشد و موضوع به نتیجه برسد.
