صف‌آرایی جدید بریکس در عرصه بین‌الملل
پزشکیان در شرایطی نخستین سفر رسمی خود را در جایگاه رئیس‌جمهور ایران اسلامی به کشور روسیه انجام داد که نخستین حضور جمهوری اسلامی ایران را به‌عنوان عضو رسمی در اجلاس بریکس نیز رقم زد.
مسعود پزشکیان در نخستین حضور ایران به‌عنوان عضو رسمی در نشست سران بریکس یادآور شد، تلاش‌هایی که تاکنون برای کاهش سلطه دلار انجام شده است، باید با راهکارهای عملیاتی از جمله سبد ارزی بریکس یا تسویه مستقل از دلار تقویت شوند؛ چراکه کشورهای مستقل دیگر نمی‌توانند تاوان سیاست‌های نادرست مالی یا ناکارآمدی امریکا در مبارزه با فساد سازمان‌یافته در بخش مالی خود را بپردازند. سران کشورهای حاضر در این نشست قبل از آغاز رسمی اجلاس بریکس‌پلاس با یکدیگر عکس یادگاری گرفتند.
تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت عادله جهانی
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری کشورمان، یکم آبان تهران را به مقصد روسیه ترک کرد. این سفر با دعوت رسمی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، به‌منظور حضور در اجلاس بریکس انجام شد. مسعود پزشکیان نخستین سفر رسمی خود را در جایگاه رئیس‌جمهوری ایران اسلامی به کشور روسیه انجام داد. از سوی دیگر، این نخستین حضور رسمی رئیس‌جمهوری ایران به‌عنوان عضو دائمی در اجلاس بریکس بود. حضور در نشست اصلی سران کشورهای بریکس با موضوع «تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت عادله جهانی»، نشست گسترده کشورهای عضو بریکس و نخستین جلسه بریکس‌پلاس با موضوع «ساختن جهانی بهتر با هم» از جمله اهداف سفر رئیس‌جمهوری به روسیه بود.
رئیس‌جمهوری کشورمان پیش از ترک تهران به مقصد روسیه در جمع خبرنگان از بریکس به‌عنوان فرصتی برای پایان دادن به تمامیت‌خواهی امریکا یاد و تاکید کرد کشورهای عضو بریکس در زمینه کشاورزی، انرژی، صنعت، تجارت و گردشگری می‌توانند به تعاملات خوبی با هم دست یابند.
رئیس‌جمهوری عصر روز پنجشنبه 3آبان پس از شرکت در نشست اصلی سران کشورهای بریکس با موضوع «تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت عادله جهانی»، نشست گسترده کشورهای عضو بریکس و نخستین جلسه بریکس‌پلاس با موضوع «ساختن جهانی بهتر با هم» حضور یافته و همچنین پس از دیدار و گفت‌وگو دوجانبه با سران کشورهای هند، روسیه، افریقای‌جنوبی، ونزوئلا، چین، امارات، مصر، اتیوپی، بلاروس و ارمنستان، روسیه را به مقصد تهران ترک کرد.
تصمیمات بریکس باید ضمانت اجرایی داشته باشد
رئیس‌جمهوری کشورمان در اجلاس سران بریکس خاطرنشان کرد، بریکس نباید باشگاه گفت‌وگو باشد بلکه تصمیمات بریکس باید ضمانت اجرایی داشته باشند.
به‌گزارش مهر، رئیس‌جمهوری همچنین با انتقاد از اعمال استانداردهای دوگانه و حمایت کشورهای غربی از جنایات رژیم‌صهیونیستی تاکید کرد، اگر رژیم‌صهیونیستی مرتکب خطایی شود، یقین بدانید که جمهوری اسلامی ایران پاسخ دردناکی به او خواهد داد.
مسعود پزشکیان در نخستین نشست بریکس‌پلاس، «نشست مشترک سران بریکس با کشورهای مدعو و دوستان بریکس» در کازان روسیه تاکید کرد، گستره جغرافیایی بریکس فرصت بی‌نظیری است برای تسهیل ارتباطات فراقاره‌ای و تحصیل منافع مشترک جمعی؛ فرآیندی که نتیجه شگرفی بر کاهش شکاف موجود در روند توسعه‌یافتگی و افزایش سطح رفاه مردمی برجای خواهد گذاشت. آینده متعلق به کشورهایی است که بیشترین نقش را در ایجاد هم‌گرایی و برقراری نظم جدیدی از مناسبات نهادینه‌شده برمبنای گفتمان وفاق و عدالت داشته باشند.
همچنین رئیس‌جمهوری در این اجلاس خطاب به سران کشورهای حاضر، تاکید کرد، رژیم‌صهیونیستی در طول یک سال گذشته بی‌توجه به موازین بین‌المللی بسیاری از خطوط قرمز حاکمیتی دولت‌ها را زیر پا گذاشته و ناجوانمردانه با تولید موج جدیدی از خشونت و وحشت، برگ سیاه دیگری بر تاریخ جنایت‌های گسترده خود افزوده است.
پزشکیان در اجلاس بریکس‌پلاس یادآور شد، هنوز آتش جنگ در نوار غزه فلسطین و شهرهای لبنان زبانه می‌کشد و نهادها و مجامع بین‌المللی و در رأس آن شورای امنیت سازمان ملل متحد، به‌عنوان پیشران صلح و امنیت بین‌المللی، فاقد کارآیی لازم برای خاموش کردن آتش این بحران هستند و از سوی دیگر، حمایت‌های بی‌دریغ دولت‌های غربی و در رأس آن امریکا از رژیم‌صهیونیستی، دسترسی به صلح و توقف جنگ را دور از دسترس قرار داده است.
رئیس‌جمهوری بااشاره به دیدارهای دوجانبه‌ای که در جریان این سفر با سران سایر کشورها داشت، تصریح کرد: فرصت خوبی هم برای ما برای دیدار با سران سایر کشورها فراهم شد. این دیدارها با چین، مصر، افریقای‌جنوبی و سایر دیدارها سازنده بود.
در نهایت رئیس‌جمهوری با ابراز امیدواری نسبت به این سفر، تاکید کرد، من تصور می‌کنم اگر آنچه در بریکس مطرح شد و گفت‌وگو با کشورهای همسایه را بتوانیم عملیاتی کنیم، توطئه‌های امریکا و کشورهای طرفدارش را می‌توانیم به‌مرور خنثی کنیم.
مسعود پزشکیان در بدو ورود به کشور و در فرودگاه مهرآباد تهران بااشاره به دستاوردهای این سفر خاطرنشان کرد، یکجانبه‌گرایی امریکا برای بسیاری از کشورها ناپسند بود و با عملیاتی شدن دستاوردهای سفر بریکس، توطئه امریکا و کشورهای همراهش خنثی خواهد شد.
دنبال نظام عادلانه چند دوقطبی هستیم
مسعود پزشکیان در حاشیه اجلاس سران بریکس در کازان روسیه دیداری دوجانبه با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه داشت. رئیس‌جمهوری کشورمان در این دیدار دوجانبه خاطرنشان کرد: تحریم امریکا علیه دو کشور و تمامیت‌خواهی او را باید بر هم بزنیم و ارتباطات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و علمی داشته باشیم.
پزشکیان ضمن تشکر از پوتین بابت پشتیبانی برای عضویت دائمی جمهوری اسلامی ایران در بریکس ابرازامیدواری کرد تا دو کشور تعامل سازنده‌ای در چارچوب بریکس با یکدیگر داشته باشند.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز در سخنرانی افتتاحیه نشست بریکس تاکید کرد، ما به‌دنبال تقویت اقتدار بریکس، افزایش نقش آن در امور جهانی و حل مشکلات فوری جهانی و منطقه‌ای بودیم. بریکس پاسخگوی بخش اصلی جامعه جهانی است و این سیاست در جهان کنونی موردنیاز است. همه کشورهای بریکس به‌دنبال برابری حسن همجواری و احترام متقابل هستند.
رئیس‌جمهوری روسیه نیز در این دیدار تاکید کرد، روسیه فعالانه از عضویت ایران در بریکس و شانگهای حمایت کرده و فرصت‌های جدیدی برای دو کشور ایجاد شده است که کار مشترکی در صحنه بین‌المللی با هم داشته باشیم.
پوتین با بیان اینکه مواضع ایران و روسیه در مسائل منطقه‌ای و جهانی یکسان به هم نزدیک است، خاطرنشان کرد: ما دنبال نظام عادلانه چند دوقطبی و حفظ نقش سازمان ملل متحد هستیم.
تسریع در اجرای توافقات فیمابین
مسعود پزشکیان در بدو ورود به شهر کازان، محل برگزاری اجلاس بریکس، مورداستقبال رئیس ایالت تاتارستان روسیه قرار گرفت و ساعاتی بعد نخستین دیدار دوجانبه خود را با نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند انجام داد. رئیس‌جمهوری کشورمان در دیدار با نخست‌وزیر هند تاکید کرد، جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند و آماده توسعه روابط با هند است و عضویت ایران و هند در بریکس زمینه مناسبی برای تقویت بیش از پیش روابط و همکاری‌های دو کشور در راستای تامین منافع متقابل است.
نخست‌وزیر هند نیز با تاکید بر علاقه‌مندی کشورش برای گسترش روابط اقتصادی و همکاری‌های تجاری با ایران تصریح کرد: با ایده رئیس‌جمهوری کشورمان برای گسترش روابط و همکاری‌های کشورهای منطقه کاملا موافق بوده و باور داریم که تعمیق و تقویت روابط کشورها به‌ویژه در زمینه اقتصادی منافع همه منطقه را تامین خواهد کرد.
پزشکیان در دیدار با رئیس‌جمهوری بلاروس، بااشاره به اینکه دوران یکجانبه‌گرایی و تحریم‌های ظالمانه به‌پایان رسیده است، خاطرنشان کرد: امریکایی‌ها و کشورهای غربی نیز متوجه این مسئله شده‌اند که اتفاقی در جهان در حال وقوع است که چه بخواهند و چه نخواهند، نمی‌توانند تاثیری در وقوع این تغییر بگذارند.
رئیس‌جمهوری در این دیدار دوجانبه تاکید کرد، امروز دیگر دنیا دنباله‌رو امریکا نیست و کشورهای مستقل توانسته‌اند با تعاملات گسترده در بسترهای متنوع از جمله در اتحادیه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بر تمامیت‌خواهی امریکا غلبه کنند.
رئیس‌جمهوری بلاروس هم در این دیدار با دعوت از دکتر پزشکیان برای سفر به کشورش، خاطرنشان کرد: ما آماده تسریع در اجرای توافقات فیمابین هستیم. دو کشور زمینه‌ها و ظرفیت‌ها متعدد و متنوعی برای گسترش روابط با یکدیگر دارند و آماده تبادل تجربیات و توانمندی‌های متقابل هستیم.
ایران کشوری قوی و مستقل است
دیدار و گفت‌وگوی نخست‌وزیر جمهوری دموکراتیک فدرال اتیوپی با مسعود پزشکیان نیز انجام شد و رئیس‌جمهوری کشورمان در دیدار نخست‌وزیر اتیوپی خاطرنشان کرد: اگر رژیم‌صهیونیستی دست از پا خطا کند و اقدامی علیه جمهوری اسلامی ایران مرتکب شود، پاسخ قاطعانه و غیرقابل‌باوری دریافت خواهد کرد.
آبی احمد، نخست‌وزیر اتیوپی نیز با بیان اینکه ایران کشوری قوی و مستقل است، تصریح کرد: ساختارهای فعلی جهانی و منطقه‌ای نابرابر است و نهادهایی چون بریکس در اصلاح و رفع این نابرابری‌ها بسیار موثر و نقش‌آفرین هستند.
مسعود پزشکیان، پس از دیدار با نخست‌وزیر اتیوپی، راهی محل اجلاس سران بریکس شد و نخستین حضور رسمی ایران در نشست سران بریکس پس از عضویت رسمی را رقم زد. سران کشورهای بریکس قبل از آغاز رسمی نشست، عکس یادگاری در کنار یکدیگر به‌ثبت رساندند که در همین هنگام گپ و گفت مسعود پزشکیان و محمد بن زاید آل‌نهیان، رئیس امارات متحده عربی موردتوجه دوربین رسانه‌ها قرار گرفت.
مسعود پزشکیان در دیدار رئیس‌جمهور مصر نیز خاطرنشان کرد: بنده با شعار و رویکرد ایجاد وفاق و همدلی در داخل کشور و تقویت روابط دوستانه با دیگر کشورها موفق به جلب‌اعتماد مردم کشورم شدم و جمهوری اسلامی ایران به‌هیچ‌وجه به‌دنبال جنگ و درگیری نیست.
رئیس‌جمهوری مصر نیز در این دیدار با بیان اینکه عامل اصلی قدرت ما مسلمانان، اتحاد با یکدیگر است، تاکید کرد : مولفه‌های قدرت متعدد و متنوع هستند، اما مهم‌ترین آنها اتحاد و انسجام ما با یکدیگر است. باید با همکاری یکدیگر کمک کنیم تا جنگ در غزه و لبنان پایان یابد و همچنین درگیری‌ها به دیگر نقاط منطقه سرایت نکند.
ایستادگی در برابر تمامیت‌خواهی کشورهای غربی
شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، از دیگر مقامات بلندپایه بود که رئیس‌جمهوری کشورمان در حاشیه اجلاس بریکس با وی دیداری دوجانبه داشت.
مسعود پزشکیان در دیدار با رئیس‌جمهوری چین بااشاره به اینکه، چین دوست و مهم‌ترین شریک تجاری ایران است، خاطرنشان کرد: باور داریم که با کمک هم خواهیم توانست در مقابل تمامیت‌خواهی کشورهای غربی ایستادگی کنیم. بنده شخصا بر گسترش روابط با چین نظارت دارم و به همکارانم در رفع موانع احتمالی گسترش و ارتقای سطح همکاری‌های فی مابین کمک می‌کنم. رئیس‌جمهوری چین نیز در این دیدار با اعلام آمادگی برای تعمیق روابط کشورش با جمهوری اسلامی ایران، بر ضرورت تقویت اعتماد متقابل تاکید کرد.
شی‌جین‌پینگ در این دیدار دوجانبه تصریح کرد: روابط دوستانه با ایران برای ما ارزشمند است و آماده‌ایم با طرف ایرانی از منافع مشترک دو کشور دفاع کنیم. این نخستین ملاقات ماست و معتقدم می‌توانیم همکاری‌ها و روابط فیمابین را گسترش دهیم.
نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزئلا نیز از دیگر سران کشورهایی بود که مسعود پزشکیان در جریان سفر به روسیه و در حاشیه اجلاش بریکس در شهر کازان روسیه با آنان دیدار و گفت‌وگویی دوجانبه داشت.
مسعود پزشکیان در این دیدار دوجانبه خاطرنشان کرد: اقدام رژیم‌صهیونیستی در ترور آقای هنیه در تهران در نخستین روز کاری بنده به‌عنوان رئیس‌جمهور، به قصد ایجاد اخلال در پیشبرد رویکرد وفاق اتفاق افتاد. باوجود نیت رژیم‌صهیونیستی برای کشاندن پای جمهوری اسلامی ایران به جنگ، ما با هدف پیشبرد و به‌نتیجه رسیدن مذاکرات آتش‌بس، در برابر نقض حاکمیت ایران از سوی صهیونیست‌ها خویشتنداری کردیم، اما این رژیم در ارتکاب جنایات خود علیه زنان و کودکان بی‌گناه و بی‌دفاع گستاخ‌تر شد.
رئیس‌جمهوری ونزوئلا نیز در این دیدار با بیان اینکه دوره جدیدی از تاریخ بشریت آغاز شده است، بیان کرد: کشورهای غربی می‌خواهند بار دیگر سلطه و هژمونی خود را از طریق جنگ، خشونت و فشارهای اقتصادی و تحریم به جهان تحمیل کنند و در چنین شرایطی تقویت روابط کشورهای مستقل با یکدیگر از جمله ایران و ونزوئلا از راه‌های متنوع نظیر همکاری در اتحادیه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی چون بریکس بسیار حیاتی است.
نیکلاس مادورو فاشیسم و نازیسم را مولود قدرت‌های غربی در جهان توصیف و تصریح کرد: رفتار امروز امریکایی‌ها و غربی‌ها در نقاط مختلف دنیا به‌نوعی بازتولید مناسبات نئونازیسم و نئوفاشیسم است و صهیونیسم نیز به‌نوعی بازگشت نازیسم و فاشیسم به جهان است؛ منازعه امروز صهیونیست‌ها فقط بر سر سرزمین‌های فلسطینی نیست، بلکه صهیونیسم مانند اختاپوس درصدد کنترل همه جهان برآمده و همان‌گونه که فاشیسم و نازیسم سعی کردند از جامعه بین‌الملل قدیم خلاص شوند.
ضرورت گسترش همکاری باتوجه به ظرفیت‌ها
مسعود پزشکیان در حاشیه اجلاس بریکس در کازان روسیه با سیریل رامافوزا، رئیس‌جمهوری افریقای‌جنوبی نیز دیداری دوجانبه داشت. رئیس‌جمهوری کشورمان در این دیدار دوجانبه بااشاره به اینکه حضور جمهوری اسلامی ایران در بریکس می‌تواند یکجانبه‌گرایی و تاثیرگذاری ابزار تحریم‌های غیرمنصفانه را کاهش دهد، خاطرنشان کرد: امروز دنیا شاهد قرائت دروغین از مفهوم حقوق بشر و ارتکاب جنابت به اسم حقوق بشر هستیم که افزایش تاثیرگذاری بریکس و تقویت تعاملات ما می‌تواند مناسبات ناعادلانه کنونی را اصلاح کند.
رئیس‌جمهوری افریقای‌جنوبی نیز در دیدار با مسعود پزشکیان، تاکید کرد: عضویت جمهوری اسلامی ایران در بریکس باعث تقویت آن می‌شود و ما در بریکس خواهان پیشرفت جمعی کشورهای جهان بوده و توسعه یکجانبه را که باعث فدا شدن منافع دیگران می‌شود،نمی‌خواهیم.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، از دیگر سران کشورهایی بود که رئیس‌جمهوری در سفر به روسیه و در حاشیه اجلاس بریکس در شهر کازان روسیه با آنان دیدار و گفت‌وگو دوجانبه داشت.
مسعود پزشکیان در دیدار دوجانبه نخست‌وزیر ارمنستان، بااشاره به اینکه «ما از هر ایده‌ای برای ایجاد و تقویت اتحادیه‌های منطقه‌ای به‌شدت حمایت می‌کنیم»، خاطرنشان کرد: آنچه در بریکس دنبال می‌شود، مقابله و شکست دادن تمامیت‌خواهی و یکجانبه‌گرایی امریکا و کشورهای غربی است که بی‌هیچ منطقی و فقط در چارچوب زورگویی و زیاده‌خواهی کشورهای دیگر را تهدید و تحریم می‌کنند.
نخست‌وزیر ارمنستان نیز در این دیدار جمهوری اسلامی ایران را همسایه مهم و دست صمیمی کشورش عنوان و تاکید کرد: ارمنستان تحت هر شرایطی به گسترش روابط حسنه خود با ایران ادامه خواهد داد و اولویت ما در سیاست‌های منطقه‌ای توسعه تعاملات با شما است. رئیس‌جمهوری پس از دیدار با نخست‌وزیر ارمنستان، در محل اجلاس بریکس پلاس در شهر کازان روسیه حضور پیدا کرد.
لوئیس آرسه، رئیس‌جمهوری بولیوی، آخرین رئیس‌جمهوری بود که مسعود پزشکیان در جریان سفر به روسیه به‌منظور شرکت در اجلاس بریکس، در شهر کازان با وی دیدار و گفت‌وگو دوجانبه داشت.
رئیس‌جمهوری کشورمان در این دیدار بر ضرورت گسترش همکاری‌ها باتوجه به ظرفیت‌ها و زمینه‌های متقابل تاکید کرد. رئیس‌جمهوری بولیوی هم در این دیدار بر علاقه‌مندی و آمادگی کشورش برای گسترش روابط با ایران در زمینه‌های مختلف تاکید کرد.
مسعود پزشکیان و محمد بن زاید بن سلطان آل‌نهیان رئیس دولت امارات‌متحده‌عربی نیز در حاشیه نشست سران بریکس با یکدیگر دیداری کوتاه داشتند و درباره مسائل و دغدغه‌های دو کشور از جمله ضرورت توقف حملات رژیم‌صهیونیستی گفت‌وگو کردند. علاوه بر این دیدار، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان و عبدالله بن زاید آل‌نهیان، وزیر امور خارجه امارات نیز دیدار جداگانه‌ای با یکدیگر داشتند.
سخن پایانی
به‌نظر می‌رسد امروز بریکس در برابر کشورهای عضو گروه ۷، می‌تواند نقش بسیار موثری در صحنه بین‌الملل و آرایش سیاسی و در قبال شرایط جدیدی که در خاورمیانه و آسیای‌غربی پدید می‌آید، شکل دهد و در جهت چندجانبه‌گرایی و کاهش هژمونی امریکا و غرب تاثیرگذار باشد.
