فهرست امامان دوازدهگانه + زمان آغاز امامت
اِمامان‌ِ دوازدهگانه، امامان اهل بیت (ع) که در مذهب شیعه اثنا عشریه به عنوان امامان منصوص و برگزیده از جانب خداوند شناخته می‌شوند.
این امامان به ترتیب امامت عبارتند از:
۱- حضرت علی (ع) (امامت: ۱۱-۴۰ق)،
۲- فرزندش امام حسن (ع) (امامت: ۴۰-۵۰ق)،
۳- برادرش امام حسین (ع) (امامت: ۵۰ -۶۱ق)،
۴- فرزندش امام زین‌العابدین (ع) (امامت:۶۱ -۹۴ق)،
۵- فرزندش امام محمد باقر (ع) (امامت:۹۴-۱۱۴ق)،
۶- فرزندش امام جعفر صادق (ع) (امامت: ۱۱۴- ۱۴۸ق)،
۷- فرزندش امام موسی کاظم (ع) (امامت: ۱۴۸-۱۸۳ق)،
۸- فرزندش امام رضا (ع) (امامت: ۱۸۳-۲۰۳ق)،
۹- فرزندش امام محمد تقی (ع) (امامت: ۲۰۳-۲۲۰ق)،
۱۰- فرزندش امام علی النقی (ع) (امامت: ۲۲۰-۲۵۴ق)،
۱۱- فرزندش امام حسن عسکری (ع) (امامت: ۲۵۴-۲۶۰ق)
۱۲- و فرزندش حضرت مهدی ، امام زمان (ع) (امامت: از ۲۶۰ق).
برای تفصیل درباره هر یک از این امامان به مقالات ذیل نام هر کدام، نیز درباره باورهای اثنا عشریه، به مقاله «امامیه» می‌توان مراجعه کرد.
۲ - آغاز امامت
طبق اعتقاد شیعه اثنا عشری، دوره امامت امامان دوازدهگانه با رحلت رسول اکرم (ص) در ۱۱ق و به امامت رسیدن حضرت علی (ع) آغاز شده، و بدون انقطاع تاکنون ادامه یافته است. از ۲۶۰ق، پس از درگذشت امام حسن عسکری (ع) و انتقال امامت به فرزند ایشان، امام مهدی (ع) ، امامت از حالت ظهور به حالت غیبت مبدل شده، و دوره بلند امامت آن حضرت تماماً در حال غیبت بوده است.
۳ - آثار اثباتی در امامیه
اعتقاد به امامان دوازدهگانه اساس باور شیعه اثنا عشری است و در تأیید این باور نصوص متعددی از رسول اکرم (ص) و ائمه (ع) عنوان شده، و حتی به تلویحاتی در قرآن کریم اشاره شده است. ادله اثبات امامت آنان خود موضوع کتاب‌های پرشماری در حوزه امامیه بوده، و آثاری به سبک‌های گوناگون در این باره پرداخته شده است. به عنوان یکی از نخستین نمونه‌های تدوین در حوزه امامیه، باید از کتاب سلیم بن قیس هلالی ، مربوط به اواخر سده نخست هجری یاد کرد که در آن، از امامان دوازدهگانه سخن رفته است.
به عنوان طیفی از آثار در باب نص بر ائمه اثنا عشر (ع)، باید از نوشته‌هایی چون مقتضب الاثر از ابن عیاش جوهری (د ۴۰۱ق) و کفایة الاثر از خزاز قمی (اواخر قرن ۴ق) یاد کرد که مؤلفان آن‌ها تلاش داشته‌اند تا روایات مربوط به نص بر امامان دوازدهگانه را از منابع گوناگون شیعه و اهل سنت گرد آورند. افزون بر کتب نصوص، باید به آثاری با عنوان عمومی «دلائل الامامه» در باب معجزات ائمه (ع)، مانند دلائل الامامه منسوب به ابن رستم طبری ،
یا آثاری با عنوان عمومی « الوصیه » در تبیین انتقال وصیت در سلسله امامان دوازدهگانه، مانند اثبات الوصیه مسعودی اشاره کرد.
۳.۱ - اثبات نقلی
اثبات نقلی‌ِ امامت امامان دوازدهگانه (ع)، نزد متکلمان امامیه نیز مورد توجه بوده، و فصلی از آثار مهم کلامی امامیه را به خود اختصاص می‌داده است.
۴ - آثار اثباتی در اهل سنت
افزون بر محافل امامیه ، در میان اهل سنت نیز احادیثی مبنی بر وجود ۱۲ نقیب یا امام پس از رسول اکرم (ص)، تداول داشته، اما تفسیر دیگری از این ۱۲ امام ارائه می‌شده است. در طول سده نخست هجری، از برخی از اصحاب رسول اکرم (ص) ، احادیثی با مضمون بشارت به ۱۲ امام پس از آن حضرت، در محافل گوناگون نقل می‌شد که از آن میان به خصوص حدیث جابر بن سمره از بیشترین شهرت برخوردار بوده است؛ در این حدیث بیان شده بود که امیران (امامان یا خلفا) پس از پیامبر (ص)، ۱۲ تن هستند و همه ایشان از قریشند.
این حدیث که یکی از مشهورترین احادیث در جهان اسلام است، نخست در منابع اهل سنت آمده، و از آن‌جا به منابع شیعی راه یافته است.
در ردیف بعد، باید از حدیثی به نقل از ابن مسعود یاد کرد که بر پایه آن، شمار نقیبان پس از پیامبر (ص)، ۱۲ تن به شمار نقیبان بنی‌اسرائیل بوده است.
