آیا مبادله نفت با بنزین می‌تواند کمبود سوخت را جبران کند؟
مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اظهار کرد: تهاتر نفت با بنزین می‌تواند به‌عنوان راهکاری موقت برای تأمین سوخت مورد استفاده قرار گیرد، اما باید در نظر داشت که ظرفیت تولید نفت خام محدود است و این روش نیز با چالش‌ها و محدودیت‌هایی همراه خواهد بود.
عباس کاظمی، مدیرعامل پیشین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، با اشاره به وضعیت تولید و تأمین بنزین در کشور اظهار داشت: همواره با کمبود بنزین مواجه بوده‌ایم و این مشکل با افزایش مصرف و تأخیر در اجرای پروژه‌های توسعه‌ای تشدید شده است.
وی با اشاره به طرح توسعه استفاده از سی‌ان‌جی در سبد سوخت کشور افزود: با وجود ظرفیت مصرف روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز به جای بنزین، به دلیل پایین بودن قیمت بنزین، استقبال چندانی از این سوخت جایگزین صورت نمی‌گیرد.
کاظمی مهمترین راهکار برای افزایش مصرف سی‌ان‌جی را اصلاح قیمت‌ها دانست و تأکید کرد: قیمت بنزین و سی‌ان‌جی بسیار نزدیک به یکدیگر است و از سوی دیگر، برخی مشکلات فنی و زیرساختی موجب شده‌اند که مالکان خودرو رغبت کمتری به استفاده از سی‌ان‌جی نشان دهند.
وی تصریح کرد: پروژه‌های پالایشگاهی تولید بنزین بعید است تا سال آینده وارد مدار شوند. بنابراین باید روی دیگر حامل‌های جایگزین مثل ال‌پی‌جی و سی‌ان‌جی که موجود هستند؛ کار کنند تا بتوان میزانی از ناترازی را جبران کنیم. علاوه بر آن واردات هم حتما باید صورت گیرد.
کاظمی با تاکید بر لزوم واردات و توزیع بنزین سوپر در کشور خاطرنشان کرد: به هرحال تعدادی از خودروهای موجود در کشور نیاز به استفاده از بنزین سوپر دارند و در غیر این صورت مشکل پیدا می‌کنند، بنابراین چاره‌ای جز واردات نداریم.
وی یادآور شد: واردات بنزین سوپر باید با مکانیزم‌های برنامه هفتم توسعه انجام شود تا بتوانیم از خودروهای جدید بدون مشکل استفاده کنیم.
مدیر عامل پیشین شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی با بیان اینکه ما نتوانستیم در حوزه تولید و مصرف بنزین به تعادل برسیم و در آینده مشکل حادتر هم می‌شود، گفت: متاسفانه قیمت پایین بنزین از دو جهت چالش ایجاد می‌کند؛ مثلا نرخ نفت‌گاز ۳۰۰ تومانی را درواقع باید مجانی بدانیم و این موضوع باعث می‌شود از یک طرف مصرف‌کننده تمایل نداشته باشد خودروی کم‌مصرف و یا حمل و نقل عمومی استفاده کند، از سوی دیگر هم دولت به خاطر اعمال سوبسیدی که بابت بنزین می‌دهد پولی ندارد که بتواند زیرساخت‌ها را اصلاح و یا واردات داشته باشد. بنابراین از دو جهت بحث قیمت در انرژی به کشور ضربه می‌زند.
وی با تاکید بر لزوم اصلاح قیمت حامل‌های انرژی بخصوص بنزین اظهار داشت: در صورت اصلاح قیمت بنزین هم مصرف‌کننده می‌تواند خود را مدیریت کرده و هم اینکه دولت منابعی در اختیار خواهد داشت که بتواند زیرساخت‌های تولید انرژی را کنترل، نگهداری و افزایش دهد.
کاظمی اصلاح قیمت بنزین را مهمترین اصل برای ساماندهی حامل‌های انرژی توصیف کرد و گفت: اکنون قیمت ۵ هزار تومانی برای نرخ سوم بنزین مطرح است اما واقعیت اینکه این قیمت هم مشکل را حل نمی‌کند زیرا باتوجه به نرخ تورم نرخ کنونی معنا ندارد. در حالی که اگر افزایش پلکانی طبق آنچه برنامه ششم در دستور کار داشت اجرا می‌شد اکنون چالشی در این حوزه نداشتیم و اوضاع سوخت مطلوب‌تر بود.
کاظمی در ادامه پیشنهاد داد که دولت باید یک برنامه بلندمدت ۱۰ تا ۱۵ ساله برای خروج از بازار تجارت انرژی ارائه دهد.
وی افزود: اگر دولت بتواند برنامه‌ای برای خروج از بازار تجارت انرژی ارائه دهد، قیمت و بازار به تعادل خواهند رسید. وقتی دولت بخواهد هم سیاستگذار باشد و هم اینکه انرژی را تجارت کند همین وضع ادامه خواهد داشت.
مدیر عامل پیشین شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی بیان داشت: در طول ۶۰ سال گذشته روی بنزین و فرآورده به گونه‌ای تبلیغ شده که دولت‌ها ملاحظه منازعات اجتماعی را دارند و با ادامه این روند نمی‌توانند زیرساخت‌های انرژی مثل برق و پالایشگاه را نیز توسعه دهند چون منابع عظیم وجود ندارد و درواقع مصرف‌کننده نیز هیچ منبعی برای کنترل مصرف ندارد.
وی با بیان اینکه انرژی در ایران در لبه امنیت حرکت می‌کند، خاطرنشان کرد: اگر مصرف متوسط ۱۳۰ میلیون لیتری بنزین به ۳۰ میلیون لیتر در روز برسد؛ هم باید قیمت اصلاح شود تا به شرایط پایدار در این حوزه برسیم. نرخ بنزین نه یک‌شبه و نه با شوک قابل اصلاح نیست، روش پلکانی مطلوب بود و ساختارها نیز می‌توانستند خود را تنظیم کنند، مثلا مردم می‌دانستند سال آینده ۲۰ درصد بنزین یا برق یا نفت‌گاز گران می‌شود و خود را با آن همسو می‌کردند، این پروژه از برنامه ششم در دستور کار بود اما نماینده‌های مجلس هفتم آن را با عنوان هدیه مجلس به ملت متوقف کردند تا به شرایط امروز رسیدیم که باید حجم سنگینی از سوبسید توزیع کنیم و این در حالی است که در نظر داریم رشد ۸ درصدی را اجرایی کنیم. آیا با این حجم از مصرف حامل‌های انرژی در بخش غیرمولد این امکان وجود دارد؟ اگر برنامه رشد ۸ درصدی اقتصاد است باید در بخش نیروگاهی و پالایشی هم رشد ۸ درصدی داشته باشیم که باتوجه به عدم وجود اعتبار این امکان وجود ندارد.
کاظمی در ادامه درباره امکان تهاتر نفت و بنزین، باتوجه به چالش در فروش نفت اظهار داشت: تهاتر نفت و بنزین می‌تواند یک راهکار موقت باشد، اما باید توجه داشت که تولید نفت خام بی‌نهایت نیست و این روش نیز محدودیت‌های خود را دارد.
وی تاکید کرد: با توجه به چالش‌های موجود در زمینه تولید و تامین بنزین، به نظر می‌رسد که دولت باید به‌طور جدی به فکر راهکارهای بلندمدت برای بهبود وضعیت باشد. افزایش قیمت بنزین به‌صورت پلکانی و توسعه استفاده از حامل‌های جایگزین مانند سی‌ان‌جی و ال‌پی‌جی می‌تواند به کاهش ناترازی در این حوزه کمک کند.
