قیمت لوازم‌التحریر ۳۰ درصد رشد کرد / نرخ‌ها در نمایشگاه‌ها و بازار تفاوتی ندارند
با شروع سال تحصیلی جدید، خانواده‌ها با رشد قابل‌توجه قیمت لوازم‌التحریر مواجه شده‌اند؛ موضوعی که تأمین اقلام آموزشی مورد نیاز دانش‌آموزان را برای بسیاری از خانواده‌ها با چالش جدی همراه کرده است.
در سال‌های اخیر، کاهش توان اقتصادی خانوارها موجب شده است که خرید نوشت‌افزار به اقلام ضروری و فهرست‌های مشخص مدارس محدود شود. این تغییر در الگوی خرید، در کنار رشد قابل توجه قیمت انواع لوازم‌التحریر، چالش‌های جدی‌ای را در مسیر تأمین نیازهای آموزشی دانش‌آموزان ایجاد کرده است.
در چنین شرایطی، این پرسش مطرح می‌شود که ریشه‌های افزایش قیمت لوازم‌التحریر چیست و چه عواملی در افزایش قیمت لوازم‌التحریر اثرگذار بوده‌اند؟
صنف نوشت‌افزار معمولا به صورت فصلی فعالیت می‌کند / لوازم‌التحریر در ۱۵ روز گذشته بازار پر رونقی نداشته است
محسن گلستانی، رئیس اتحادیه صنف نوشت‌افزار و لوازم مهندسی تهران، درباره قیمت لوازم‌التحریر در سال تحصیلی جدید توضیح داد: صنف نوشت‌افزار معمولا به صورت فصلی فعالیت می‌کند. این صنف در ۱۱ ماه سال فعالیت چندانی ندارد، اما در آستانه آغاز سال تحصیلی، ابن صنف با پیک تقاضا مواجه می‌شود.
او گفت: در سال‌های گذشته، این پیک در ۱۵ شهریور هر سال به اوج خود می‌رسید و با آغاز فصل مدارس، تقاضا کاهش پیدا می‌کرد، اما در چندسال اخیر به دلیل کاهش قدرت خرید، خانواده‌ها به اندازه نیاز هر دانش‌آموز و براساس فهرستی که هر مدارس به خانواده‌ها ارائه می‌دهد، خرید می‌کنند.
او افزود: لوازم‌التحریر در ۱۵ روز گذشته بازار پر رونقی نداشته و امید است که در یک هفته باقی‌مانده رونق در بازار افزایش پیدا کند.
تورم یکی از دلایل افزایش قیمت لوازم‌التحریر است
گلستانی درباره علت افزایش قیمت لوازم‌التحریر در چندسال اخیر عنوان کرد: از آنجایی‌که فعالیت این صنف فصلی است و خانواده‌ها معمولاً در شهریور هر سال لوازم‌التحریر خریداری می‌کنند، اما قیمت‌ها را با شهریور سال گذشته مقایسه می‌کنند. به همین دلیل، افزایش قیمت برای آنها ملموس‌تر است.
او گفت: تورم یکی از دلایل افزایش قیمت لوازم‌التحریر است که در تمام کالاها مشاهده می‌شود. در کالاهایی مانند ارزاق عمومی که روزانه خریداری می‌شوند، چون قیمت‌ها به‌تدریج افزایش پیدا می‌کند و مردم نیز به‌تدریج خرید می‌کنند، این رشد قیمت چندان ملموس نیست، اما در حوزه نوشت‌افزار امسال رشد قیمت حدود ۳۰ درصدی نسبت به شهریور سال گذشته ثبت شده است. این میزان افزایش قیمت از تورم نقطه‌به‌نقطه کشور که از شهریور سال گذشته تا امسال حدود ۴۲ درصد بود، کمتر است.
بخش قابل توجهی از نوشت‌افزار یا وارداتی است و یا در صورت تولید داخلی، وابستگی شدیدی به نرخ ارز دارد
او عنوان کرد: این افزایش هزینه، فشار زیادی بر فعالان این صنف وارد کرده است، اما تا حد امکان تلاش می‌شود این فشار به مردم منتقل نشود. از سوی دیگر، بخش قابل توجهی از نوشت‌افزار یا وارداتی است و یا در صورت تولید داخلی، وابستگی شدیدی به نرخ ارز دارد.
او اضافه کرد: مواد اولیه تولیدات داخلی اغلب از خارج کشور تأمین می‌شود و همین موضوع باعث شده افزایش نرخ ارز به صورت مستقیم بر قیمت تمام‌شده تأثیر بگذارد.
قطعی برق باعث تعطیلی کارخانه‌ها شد / کاهش تیراژ تولید و افزایش هزینه‌ها، نتیجه ناترازی برق است
این فعال صنفی درباره تأثیر ناترازی انرژی بر افزایش قیمت لوازم‌التحریر تصریح کرد: عامل دیگری که بر رشد قیمت‌ها اثر گذاشته، قطعی برق در تابستان است. این قطعی‌ها که گاهی به سه روز در هفته می‌رسید، منجر به تعطیلی کارخانه‌ها شد و علاوه بر افزایش هزینه‌های سربار، باعث کاهش تیراژ تولید و در نهایت افزایش قیمت تمام‌شده کالا شده است. به همین دلیل، در برخی موارد افزایش قیمت‌های نامتعارف نیز دیده می‌شود.
بهتر است مردم از فروشگاه‌های دارای جواز خرید کنند
گلستانی درباره تأثیر برگزاری نمایشگاه‌های فصلی بر بازار لوازم‌التحریر و قیمت این محصولات تشریح کرد: واقعیت این است که اگر قیمت به‌عنوان معیار قرار گیرد، تفاوتی محسوس ایجاد نمی‌شود. به بیان دیگر، زمانی که یک تولیدکننده به صورت مستقیم در نمایشگاه فروش انجام می‌دهد، سودی که در شرایط عادی به خرده‌فروش اختصاص می‌یابد، به برگزارکننده نمایشگاه می‌رسد. از همین رو، قیمتی که به مردم عرضه می‌شود، چندان تفاوتی ندارد.
او تأکید کرد که بهتر است مردم از فروشگاه‌های دارای جواز خرید کنند. زیرا در صورت خرید از فروشگاه‌های دارای جواز معتبر، امکان نظارت هم وجود دارد، اما در خرید از نمایشگاه‌ها و دست‌فروشان که معمولا در همین چند روز فعال هستند، امکان نظارت وجود ندارد.
دولت باید تا حد امکان از مداخله مستقیم در موضوع تولید یا واردات خودداری کند
این فعال صنفی برای بهبود وضعیت بازار لوازم‌التحریر هم برای تولیدکنندگان و هم برای مصرف‌کنندگان پیشنهاد داد: انتظار می‌رود دولت تا حد امکان از مداخله مستقیم در موضوع تولید و یا واردات خودداری کند. در حال حاضر، ده‌ها کانتینر نوشت‌افزار در گمرکات معطل مانده است. در حالی که این کالاها باید در همین ایام به فروش می‌رسید.
او افزود: مشکلاتی مانند تخصیص ارز، ثبت سفارش، سهمیه‌بندی واردات و فرآیندهای اداری، بر تعادل عرضه و تقاضا در بازار تأثیر می‌گذارد و در نهایت بعضی کالاها با کمبود یا کاهش عرضه مواجه می‌شوند، مساله‌ای که در نهایت به افزایش قیمت‌ها منتهی می‌شود.
این فعال صنفی تأکید کرد که وجود نظارت قابل قبول است، اما مداخله‌های متعدد و الزام فعالان اقتصادی به دریافت مجوز یا تأییدیه‌های دولتی بیش از حد، روند فعالیت فعالان این حوزه را کند کرده و تعادل بازار را بر هم می‌زند.
ضعف در نظارت و سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد
بر اساس این گزارش، تحلیل وضعیت بازار لوازم‌التحریر نشان می‌دهد که افزایش چشمگیر قیمت‌ها تنها ناشی از تورم عمومی یا نوسان ارزی نیست، بلکه ضعف در نظارت و سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد در حوزه تولید و واردات نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرده است.
این ترکیب باعث شده خانواده‌ها برای تهیه نیازهای آموزشی فرزندانشان تحت فشار مالی شدید قرار گیرند و دسترسی به محصولات باکیفیت محدود شود. به این ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت که بدون اصلاح ساختار بازار و ایجاد سیاست‌های حمایتی هدفمند، روند افزایش قیمت‌ها همچنان ادامه دارد و عدالت آموزشی نیز به مخاطره می‌افتد.
