میانبر ارتباطی بین استان‌های جنوبی، مرکزی و شمالی ایمن نیست!

جاده پاتاوه- دهدشت به طول ۱۳۶ کیلومتر در سال ۱۳۷۳ مصوب شد که روند ساخت آن در چهار بخش پیش بینی و به مرور بهره‌برداری شد که بیشترین مشکلات این جاده در بخش‌های قدیمی آن شامل شیب‌های تند، پیچ‌های مرکب پشت سرهم و تونل‌های پرپیچ خم و تاریکی در حدفاصل تونل کوه پات تا شهر دهدشت یا دمچنار تا پل لوداب است. گرچه سه فاز این جاده از سال ۱۳۹۰ به بعد تکمیل و بهره‌برداری شد اما بهره‌برداری رسمی آن در تیرماه ۱۴۰۲ با حضور رئیس جمهور وقت انجام شد، این در حالی است که یکسال پس از این تاریخ مطابق با نظر کارشناسان راهور ظرفیت ترافیکی آن به‌دلیل استقبال رانندگان تکمیل شده و آمار تصادف‌های رخ به رخ در آن رو به افزایش است. جاده ملی «پاتاوه-دهدشت» که یکی از پرترددترین مسیرارتباطی درون استانی کهگیلویه و بویراحمد و میانبر ارتباطی مابین استان‌های جنوبی، مرکزی و شمالی کشور است اما مطابق با نظر کارشناسان راهور از ایمنی لازم برخوردار نیست.

به گفته رئیس پلیس راه استان کهگیلویه و بویراحمد؛ جاده پاتاوه-دهدشت؛ نقص دارد و تونل‌های آن کشش بار ترافیکی امروز را ندارد.

سرهنگ حسن دانار در گفت‌وگو با ایرنا با برشمردن برخی از مشکلات این مسیر، ادامه داد: عرض تونل‌ها و حاشیه‌های آن کم است، همچنین پیچ‌های شیب دار ناایمن فراوانی (از دمچنار تا پل لوداب) در این مسیر هست که برای کامیون‌های با بار ۴۰ تنی و ترمزهای پی‌درپی مشکل اساسی ایجاد می‌کند.

وی که نگران تصادف‌های خطرساز این مسیر است معترض است که چرا باید در کمتر یک‌سال ظرفیت این جاده پر بشود و با وجود این نقاط حادثه‌خیز پاسخگوی مناسب برای عبور و مرور نباشد.

جاده ملی پاتاوه - دهدشت؛ تقاطع چالش‌ها و فرصت‌ها رئیس پلیس راه استان با صراحت اعلام کرد: این جاده نقص دارد و تونل‌های آن کشش بار را ندارند و به همین خاطر از زمان بهره‌برداری تاکنون این جاده را برای عبور کامیون و اتوبوس تایید نکردند.

این در حالی است که مدیر حوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کهگیلویه و بویراحمد پیش‌تر در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: مشخصات این جاده راه اصلی است و راه اصلی عرض آن مشخص است که این نیاز در همه نقاط این مسیر تامین شده است.

صمصام آقایی پیچ‌های فراوان این مسیر را به‌دلیل کوهستانی بودن طبیعی دانست همچنین تونل‌های آن را مناسب برمی شمارند اگرچه باور دارد خاموش بودن تونل‌ها جزو نواقص این مسیر است و اداره راهداری استان با توجه به تحویل گرفتن، نقاط حادثه خیز را مشخص و رفع کنند.

با وجود اینکه اداره کل راهداری استان این بخش‌های پرخطر جاده پاتاوه دهدشت را در سنوات گذشته تحویل گرفتند اما نه تنها اقدامی برای رفع نقاط حادثه‌خیز نکردند بلکه هم اکنون مدعی هستند که جاده ای را تحویل نگرفتند.

وی تصریح کرد: جاده پاتاوه دهدشت با همه نقص‌ها و نقاط حادثه‌خیز آن، اما می‌تواند نقش اساسی در توسعه کهگیلویه بزرگ داشته باشد چرا که با بهره‌برداری کامل این جاده و اتصال جاده باباکلان گچساران و چرام، همین طور اتصال خوزستان، تشان و لنده هفت شهرستان استان را به همدیگر متصل می‌کند که رونق خوبی برای گردشگری استان در پی خواهد داشت.

جاده ملی «پاتاوه-دهدشت» که یکی از پرترددترین مسیرارتباطی درون استانی کهگیلویه و بویراحمد و میانبر ارتباطی مابین استان‌های جنوبی، مرکزی و شمالی کشور است اما مطابق با نظر کارشناسان راهور از ایمنی لازم برخوردار نیست.

با این وجود لازم است در کوتاه‌مدت نقاط حادثه‌خیز آن رفع شود و گام‌های اساسی برای رفع دیگر نیازهای آن صورت گیرد چرا که با وضعیت فعلی نه‌تنها پاسخگوی ترافیک امروز نیست بلکه آمار تصادف‌های رخ به رخ آن در حال افزایش است.

جاده‌ای که قرار بود گره‌گشای ترافیک باشد، اما تاریکی تونل‌ها ، پیچ‌های خطرناک و ریزش سنگ، آن را به یکی از دغدغه‌های جدی رانندگان تبدیل کرده است. آیا اقدامات انجام‌شده می‌تواند این محور استراتژیک را از سایه‌ حوادث بیرون بیاورد؟

داخل تونل دوم دمچنار، هوا هنوز بوی دود و ترمز گرفته بود. سه خودرو- دو پراید و یک سمند- درهم پیچیده بودند. صدای فریادها در فضای سنگین تونل پیچیده بود و چراغ‌های ضعیف سقف تنها سایه‌هایی لرزان روی آسفالت ترسیم می‌کردند. تیم اورژانس ۱۱۵، نخستین کسانی بودند که به صحنه رسیدند. ۱۰ نفر مصدوم، برخی روی زمین، برخی در خودروهای خردشده، منتظر کمک بودند. تا مدتی بعد، 7 تن از آنان روانه بیمارستان شهید جلیل شدند و سه نفر دیگر، با درمان سرپایی، در همان محل به زندگی بازگشتند اما خاطره تاریکی و برخورد هنوز در چهره‌شان موج می‌زد.

این حادثه، بار دیگر نگاه‌ها را به جاده پاتاوه به دهدشت دوخت-محوری که قرار بود راهگشای ترافیک سنگین استان کهگیلویه و بویراحمد باشد، اما حالا خود به معضلی پیچیده بدل شده است.

محور پاتاوه-دهدشت که به‌عنوان یکی از راه‌های کلیدی در استان کهگیلویه و بویراحمد شناخته می‌شود، قرار بود گرهی از مشکلات ترافیکی منطقه بگشاید، اما امروز خود به یکی از دغدغه‌های اساسی رانندگان و مسئولان بدل شده است.

تاریکی تونل‌ها، پیچ‌های خطرناک، ریزش سنگ از کوه و نبود استانداردهای ایمنی تنها بخشی از چالش‌هایی است که هر روز جان مسافران را به خطر می‌اندازد. حادثه‌ای که چندی پیش در تونل دمچنار رخ داد، بار دیگر نشان داد که این محور همچنان تا رسیدن به ایمنی کامل، راهی طولانی در پیش دارد.

محوری راهبردی اما پرخطر

محور پاتاوه-دهدشت یکی از مسیرهای کلیدی در استان کهگیلویه و بویراحمد محسوب می‌شود که نقش مهمی در کاهش بار ترافیکی جاده‌های ارتباطی استان ایفا می‌کند. اما این جاده با وجود تمام فعالیت‌های انجام شده، همچنان با چالش‌های اساسی روبه‌روست.

عیسی شهامت، معاون عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد تأکید کرده که این محور به دلیل ماهیت شریانی و اصلی خود نیازمند اصلاحات جدی است. وی تصریح کرده که در بخش‌هایی از این مسیر، پیچ‌های خطرناک، ریزش سنگ از کوه‌ها و ضعف در سیستم روشنایی تونل‌ها، آن را به یکی از جاده‌های پرحادثه تبدیل کرده است.

بر اساس گزارش‌های رسمی، در این محور ۱۹ تونل احداث شده که تاکنون تعدادی از آنها ایمن‌سازی و مجهز به روشنایی شده‌اند. اما همچنان نگرانی‌هایی درباره تونل‌های باقی‌مانده وجود دارد. تاریکی این تونل‌ها، علاوه بر کاهش دید رانندگان، ریسک تصادفات را به شکل قابل توجهی افزایش داده است.

اقدامات انجام‌شده و نگرانی‌های باقی‌مانده

معاون عمرانی استاندار می‌گوید که برای کاهش خطرات این مسیر، اقدامات متعددی انجام شده است. از جمله ساخت دیوارهای بتنی در حاشیه جاده برای جلوگیری از ریزش کوه، اما این تدابیر هنوز نتوانسته‌اند نگرانی رانندگان را برطرف کنند.

 بسیاری از کارشناسان حوزه راه و ترابری معتقدند که به دلیل موقعیت جغرافیایی این جاده، نیاز به اقدامات تکمیلی و پایدارتری برای افزایش ایمنی وجود دارد.

شهامت، معاون عمرانی استانداری، اظهار کرده که محور پاتاوه-دهدشت همچنان در اولویت برنامه‌های توسعه‌ای است و با وجود بهره‌برداری از این مسیر، نواقص آن به طور جدی در حال پیگیری است.

وی همچنین اشاره کرده که برای رفع مشکلات تونل‌های این محور، هزارو400 میلیارد ریال از محل اعتبارات نفت اختصاص یافته است. علاوه بر آن، هزارو300 میلیارد ریال از سوی سازمان برنامه و بودجه برای تکمیل روشنایی تونل‌ها تخصیص داده شده است. اما او هشدار داده که شرکت زیرساخت باید در جذب این اعتبارات تسریع کند تا اجرای پروژه‌های ایمن‌سازی دچار تأخیر نشود.

چالشی که هنوز پابرجاست

در حالی که مسئولان از اجرای طرح‌های ایمن‌سازی خبر می‌دهند، تونل‌های محور پاتاوه-دهدشت هنوز با چالش‌های ایمنی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. تصادف اخیر در تونل دمچنار بار دیگر نگاه‌ها را به مشکلات این مسیر معطوف کرد؛ جاده‌ای که قرار بود گره‌گشای ترافیک باشد، اما تاریکی، پیچ‌های  خطرناک و ریزش سنگ، آن را به یکی از دغدغه‌های جدی رانندگان تبدیل کرده است. برای بسیاری از شهروندان که روزانه از این مسیر استفاده می‌کنند، این نگرانی به یک واقعیت روزمره تبدیل شده است.

با توجه به اهمیت استراتژیک این محور، انتظار می‌رود که اقدامات ایمن‌سازی با سرعت بیشتری پیش برود. اما آنچه مشخص است این است که تا زمان تکمیل تمامی اصلاحات لازم، جاده پاتاوه-دهدشت همچنان یکی از مسیرهای پرخطر کشور باقی خواهد ماند. این جاده ۱۷ تونل دارد که پروژه تکمیل روشنایی ۹ تونل آن به اتمام رسیده و 8 تونل دیگر آن معطل تامین اعتبار است.

جاده ملی پاتاوه - دهدشت بخش مهمی از کریدور شمال – جنوب کشور است که به کوتاه‌تر شدن مسیر اصفهان به بنادر جنوبی کشور کمک شایانی می‌کند.

بهره‌مندی ساکنان بیش از ۴۰۰ روستای محروم در ۲ شهرستان بویراحمد و کهگیلویه با جمعیتی افزون بر ۱۰۰ هزار نفر از نعمت راه مناسب از جمله مزیت‌های این جاده ملی به‌شمار می‌رود. مجموعه‌ دولت و مدیریت اجرایی کهگیلویه وبویراحمد نیز یکی از اولویت‌های مهم و برنامه راهبردی برای توسعه‌ استان را نیز توجه به زیرساخت‌های جاده ای و حمل و نقل جاده‌ای عنوان کرده اند.

به گفته ید اله رحمانی، استاندار کهگیلویه وبویراحمد در همین مدت ۶ ماه از دولت چهاردهم بالای ۱۴ هزار میلیارد ریال در حوزه زیرساخت‌های جاده‌ای در استان اعتبار تزریق شده است. رحمانی گفت که کل اعتبارات حوزه راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای به ویژه بهسازی و ترمیم راه‌ها بالای 5هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال بود که با پیگیری‌های انجام شده در مدت همین ۶ ماه رقمی افزون بر 7هزار میلیارد ریال در این حوزه هزینه شده و یا اختصاص یافته است.

معاون عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم گفت که محور پاتاوه به دهدشت یکی از محورهای اساسی برای کاهش بار ترافیکی در سطح جاده‌های ارتباطی استان است.

وی بیان کرد، معتقد هستیم که این محور شریانی و اصلی همچنان دادای نواقصات و نقاط پرحادثه و خطرناکی هست و از جمله چالش‌های جدی وجود پیچ‌های خطرناک و ریزش کوه و سنگ در برخی نقاط و حاشیه جاده و همچنین تاریکی و روشنایی ناکافی تونل‌ها است.

اظهار داشت البته در بحث تونل‌ها از مجموع ۱۷ مورد تونل در این محور براساس‌ گزارش‌های اعلام شده تاکنون ۱۹ مورد آن عملیات ایمن‌سازی و روشنایی انجام‌ شده‌ است.

وی بیان کرد: برای ایمن‌سازی و جلوگیری از ریزش کوه اقدام‌ها و کارهای بزرگی از ساخت دیوارهای بتنی و محکم در حاشیه جاده احداث شده اما معتقدیم که ین اقدام‌ها به هیچ‌وجه کافی نیست.

شهامت اظهار کرد: ما این جاده را رها نکرده‌ایم و اگر چه برای کاهش بار سنگین ترافیک مورد بهره‌برداری قرارگرفت اما همچنان با قوت و جدیت پیگیر رفع نواقص‌ها و خطرات و نقاط حادثه‌خیز این محور هستیم.

شهامت یادآور شد هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال اعتبارات مصوب نفت برای تونل‌های محور پاتاوه به دهدشت است.

وی گفت که پروژه تکمیل روشنایی تونل‌های پاتاوه - دهدشت علاوه بر هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال نفت هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال از سازمان برنامه و بودجه اعتبار دارد که شرکت زیرساخت نباید دست روی دست بگذارد و به دنبال جذب این پول برود.

سخن پایانی

استان کهگیلویه وبویراحمد در میان 5 استان جنوب، جنوب غربی و مرکز کشور(خوزستان، بوشهر، فارس، اصفهان و چهارمحال و بختیاری) واقع شده است که با بهره‌برداری جاده پاتاوه-دهدشت انتخاب کم مسیری برای رانندگان فراهم شد و اگرچه مسیر ارتباطی با استان‌های برشمرده کاهش یافته است اما بنا به باور کارشناسان راهور مبنی بر کمبودها و نواقص این جاده مواصلاتی، خطراتی رانندگان را تهدید می‌کند.