معرفی ۲۵ دسته از مشاغل برای انتقال به خارج از تهران

تابستان ۱۴۰۲ بود که شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران از معرفی ۲۵ دسته از مشاغل برای انتقال به خارج از تهران خبر داد.

سعید بیگی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران در رابطه با وضعیت انتقال صنوف آلاینده به خارج از شهر گفت: وظیفه اصلی شرکت ساماندهی مشاغل اجرای بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها است و بر این اساس شهرداری‌ها باید از ایجاد و تاسیس مشاغل مزاحم و آلاینده جلوگیری کنند و مشاغلی که سابق بر این تشکیل شدند را یا با تمهیداتی رفع مزاحمت کرده یا به خارج از شهر منتقل کنند. بر مبنای همین رسالت بیش از ۳۰ سال است که شرکت ساماندهی مشغول به کار است و ارتباط مستقیمی با اصناف و اتحادیه‌ها دارد.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران با تاکید بر اینکه حجم مزاحمت‌ها در برخی مشاغل به‌گونه‌ای است که قابلیت ادامه فعالیت ندارند، ادامه داد: براساس مصوبه هیات‌وزیران که در سال ۹۶ ابلاغ شد، ۲۵ دسته شغلی باید از سطح شهر خارج بشوند. این هم ماموریت دیگری است که شرکت ساماندهی دارد. برای این موضوع با واحدهای صنفی، اتحادیه‌ها و اتاق اصناف در حال رایزنی هستیم. وزارتخانه‌هایی مانند صمت و جهاد کشاورزی و راه‌وشهرسازی باید با ما در این راستا همکاری کنند. در سنوات قبل هم با این همکاری‌ها، دسته‌های شغلی مختلفی از سطح شهر خارج شدند و شهرک‌هایی برای آنها احداث شده است. این ماموریت به‌جد در شرکت ساماندهی پیگیری می‌شود.

انتقال کفش‌دوزان باغ سپه‌سالار به شهرک‌های صنعتی

بیگی تصریح کرد: در سنوات قبل بیشتر اقدامات سلبی بود، اما در کنار اقدامات قانونی، با ایجاد مشوق‌ها و رایزنی با ذی نفعان موضوع، تلاش کردیم تا آنها را ترغیب به انتقال کنیم؛ به‌شرطی‌که آسیب به موضوعات اقتصادی کشور وارد نشود. این را به‌صورت مستمر پیگیری می‌کنیم. برای مثال برای ساماندهی تولیدکنندگان کفش دست‌دوز در خیابان باغ سپهسالار، با شهرک‌های صنعتی تهران رایزنی کردیم. اینها احتیاج به واحدهای کوچک‌تر دارند، بنابراین شهرک‌ها را مجاب کردیم که زمین‌ها را در قطعات کوچک‌تر و ساختمان‌های چندطبقه به تولیدکنندگان تحویل بدهند تا هزینه‌ها مقرون به صرفه باشد.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران با بیان اینکه در سال گذشته با ۶ اتحادیه تفاهمنامه مشترک نوشتیم که مزاحمت‌های بسیاری دارند، گفت: کفاشان، تولیدکنندگان پوشاک، کش‌بافت‌تریکو و آجیل مزاحمت‌های بسیاری داشتند. ماهیت اینها مزاحمت نیست،اما اجتماع آنها ممکن است باعث بروز مزاحمت‌هایی بشود. همه اینها را با مدیریت مشترک ذی‌نفعان پیگیری می‌کنیم. صنف شیرینی‌فروش هم از این دست بود. بازاری برای این افراد فراهم کردیم.

بحث نگهداشت و ایمنی را حل کردیم که بعد از سال‌ها منجر به عقد قرارداد شد یا با طلاسازانی که در منطقه سنگلج حضور دارند نیز، جلساتی داشتیم، بنابراین در شهر دنبال جایی هستم که به‌لحاظ موضوعات محیط‌زیستی رفع مزاحمت بشود. هدف این است که همه افراد دخیل پای کار بیایند که شهرداری تنها نباشد و با نگاه تخصصی گروه‌های مختلف به آنها نگاه شود.

چگونگی انتقال مشاغل آلاینده

قاسم نوده‌فراهانی، رئیس اتاق اصناف ایران درباره انتقال مشاغل مزاحم به خارج از شهر به صمت گفت: مشاغل مزاحم نباید در شهر ایجاد و تاسیس شوند. طبق بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، ماموریت اصلی شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل این است که از ایجاد شغل مزاحم در محدوده داخل شهر جلوگیری کند. در مجموع با انتقال مشاغل مزاحم به خارج از شهر بسیار موافق هستم و اتاق اصناف در کنار این صنف‌ها است و به آنها کمک می‌کند. تاکنون نیز کارهای زیادی برای ساماندهی مشاغل انجام شده است.

وی در ادامه بااشاره به برخی مشاغل خارج‌شده از شهر اظهار کرد: مشاغلی مانند درودگران، آهن‌فروشان و صنایع چرم از شهر خارج شده‌اند و در آینده باقی مشاغل مزاحم نیز از شهر خارج می‌شوند. اتاق اصناف در کنار این مشاغل قرار دارد تا در آینده از شهر خارج شوند و به حاشیه‌های شهر بروند، این در حالی است که در این مراحل باید تمامی سازمان‌های ذی‌ربط حضور فعال داشته باشند.

دسترسی سخت

نوده‌فراهانی بااشاره به نیازهایی که ممکن است در شهر به برخی از مشاغل ایجاد شود، افزود: هنگامی که منطقه‌ای، بورس شغلی خاص می‌شود، مردم راه‌های دسترسی به آن را پیدا می‌کنند؛ همان‌گونه که بسیاری از مراکز خرید این روزها در حاشیه اتوبان‌ها ساخته می‌شوند، اما مشتریان زیادی دارند.

ارائه تسهیلات به اصناف

رئیس اتاق اصناف ایران درباره چگونگی انتقال و ساخت‌وساز برای صنوف مشمول قانون انتقال، توضیح داد: زمین‌های تفاهم‌شده در آینده ساخته و سند رسمی به متقاضیان تحویل خواهد شد. این افراد هزینه زمین را با نرخ دولتی و هزینه ساخت را به‌صورت اقساطی پرداخت می‌کنند. شاید نیاز باشد فقط ۳۰ درصد هزینه نقد داده شود و باقی هزینه به‌صورت اقساطی پرداخت می‌شود.

سهم ناچیز اصناف در آلودگی هوا

علی توسطی، جامعه‌شناس و فعال صنفی در رابطه با نقش برخی صنوف در آلودگی هوای تهران به صمت گفت: متاسفانه اصناف باید در هر موضوعی بدهکار باشند و حالا موضوع آلودگی هوا مطرح است. ای کاش نقش‌های مثبت اصناف نیز کمی دیده شود. متاسفانه این اتفاقات به‌دلیل ضعفی است که در بخش مدیریتی و اتاق اصناف وجود دارد که دفاعی از اصناف نمی‌شود. اگر قرار بر این باشد که با بروز هرگونه اتفاقی، اصناف را مورد هدف قرار دهیم و مقصر کنیم، بهتر است همه اصناف تعطیل شوند. اگر فعالیت برخی واحدهای صنفی تعطیل شود، چالش صنعت حمل‌ونقل و ناوگان فرسوده برطرف می‌شود؟ ناوگان فرسوده بیشترین میزان آلایندگی مربوط به اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها و وسایل نقلیه شخصی است. اصناف به‌تنهایی در این موضوع نقش تعیین‌کننده‌ای ندارند. مشاغلی که اکنون در تهران فعالیت می‌کنند، سهم ناچیزی در آلودگی تهران دارند. متاسفانه به‌دلیل ضعف در عملکرد اتاق اصناف برای حمایت و صیانت از فعالیت‌های صنفی است که عملکردهای مثبت آنها در نظم و انتظام شهری در کنار اندک نقاط ضعف موجود دیده نمی‌شود. سهم اصناف در آلایندگی شهر بسیار کمتر از خدماتی است که به جامعه شهری می‌دهند. وی بااشاره به تاثیر فرسودگی ناوگان فرسوده بر آلودگی هوا اظهارکرد: کلانشهرهایی با جمعیت زیاد، ترافیک بالا و تنوع فعالیت‌های اقتصادی همه درگیر آلودگی هوا هستند، اما در آلایندگی هوا صنعت حمل‌و نقل، وسایل‌نقلیه شخصی، تاکسی یا اتوبوس‌ها از سوخت‌های فسیلی مانند بنزین و گازوئیل استفاده می‌کنند یا آلاینده‌های گازی مانند دی‌اکسیدکربن، اوزون، ذرات معلق تولید می‌کنند که با افزایش ترافیک شاهد تشدید این آلایندگی‌ها هستیم. صنعت حمل‌ونقل تاثیر زیادی بر آلودگی هوا دارد، چراکه نوسازی نشده است.

دلایل آلودگی هوا

این فعال صنفی با بیان عوامل گوناگونی که موجب آلودگی هوا می‌شود، گفت: صنایع بزرگ، کارخانه‌ها، صنایع شیمیایی و نساجی‌ها که در حومه تهران و برخی از آنها داخل شهر هستند نیز، آلودگی ایجاد و عمدتا از سوخت‌های فسیلی نیز استفاده می‌کنند. بیشترین میزان دی‌اکسیدگوگرد، دی‌اکسیدنیتروژن و ذرات معلق را این صنایع بزرگ به هوا تزریق می‌کنند. ساخت‌وسازها و فرآیندهایی مانند خاکبرداری با ماشین‌آلات سنگین، استفاده از مصالح ساختمانی غیراستاندارد نیز از مسائل دیگری هستند که در آلایندگی هوا نقش دارند. همچنین در حومه تهران شاهد کشاورزی شهری هستیم که عمدتا از سموم شیمیایی آفت‌کش‌ها استفاده می‌کنند که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در آلودگی هوا نقش دارند. در مجموع نمی‌توان تک‌عاملی به فعالیت‌های صنفی نگاه کرد، چراکه بعضی از صنوف مشاغل خدماتی و تجاری مانند کارگاه‌های تعمیراتی، فروشگاه‌های خودرو، کارواش‌ها و رستوران‌هایی که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، صنوف نیز در کنار عوامل دیگر منجر به ایجاد آلایندگی و آلودگی هوا می‌شوند، اما آلایندگی هوای تهران ناشی از فاکتورها و عوامل مختلف است که بخش کوچکی از آن سهم اصناف است. از آن‌جایی که همیشه در برنامه‌ریزی‌های خود یک پنل کامل را برای جابه‌جایی صنوف در نظر نمی‌گیریم و عمدتا یک شهرک صنفی در نظر گرفته می‌شود و همه فعالان یک رسته شغلی مشخص به حاشیه شهر منتقل می‌شوند، در نتیجه ممکن است مجموعه موردنظر کارآمدی و استانداردهای لازم کارگاهی یا شهرکی را نداشته باشند و افراد مجبور به افزایش تردد روزانه شوند.

توصیه به دولت

این فعال صنفی با توصیه‌ای به دولت بیان کرد: هنگامی که اصناف به حاشیه شهر منتقل شوند، باید از تاکسی و اتوبوس استفاده کنند که بیشترین میزان آلایندگی مربوط به آنها است. به‌نظر من باید الگوهای بهتری برای این جابه‌جایی‌ها انتخاب و کمی هدفمندتر و قانونمندتر این مباحث پیگیری شود.

سخن پایانی

 باتوجه به صحبت‌های فعالان صنفی، خروج برخی مشاغل آلاینده برای بهبود وضعیت شهری مفید است، اما بی‌شک اصناف باقیمانده در فضای شهری نقش زیادی در آلودگی هوا ندارند. در مجموع آلودگی هوای تهران حاصل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و مشاغل مختلف است. سهم عمده‌ای از آلودگی هوا به‌وسیله خودروها و وسایل نقلیه، صنایع سنگین، ساخت‌وساز و فعالیت‌های کشاورزی و منابع‌طبیعی به‌وجود می‌آید. برای کاهش این آلودگی، نیاز است که به تمامی این منابع توجه شده و سیاست‌هایی مانند توسعه حمل‌ونقل عمومی، بهینه‌سازی فرآیندهای صنعتی، استفاده از فناوری‌های پاک و افزایش نظارت بر ساخت‌وسازها اعمال شود.