وزارت نفت در آماده‌باش کامل
ایران دارای دومین ذخایر گازی جهان است. این در حالی است که کمبود انرژی گاز در ماه‌های سرد سال به داستان تکراری یک دهه اخیر تبدیل شده است. در سال‌های اخیر قطع گاز بخش تولید با هدف تامین مصرف خانگی، بخش صنعت را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است. نخستین نشست مدیریت تامین انرژی در زمستان ۱۴۰۳ با حضور جمعی از معاونان وزیران نفت، نیرو و کشور برگزار شد و طی آن هماهنگی‌های رسمی برای تامین سوخت زمستانی کلید خورد.
ناترازی موجود در تولید و مصرف انرژی در کشور
سعید توکلی، معاون وزیر نفت در امور گاز در نخستین نشست مدیریت تامین انرژی در زمستان ۱۴۰۳ گفت: باتوجه به ناترازی موجود در تولید و مصرف انرژی در کشور، همکاری بین سازمان‌های متولی این موضوع می‌تواند از ایجاد بحران‌های آتی جلوگیری کند و به‌همین‌منظور هم، تمهیدها و اقدام‌هایی پیش‌بینی شده است.
به‌گزارش شرکت ملی گاز ایران، وی ضمن تشریح وضع موجود در بخش تولید و فراورش گاز و برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده به‌منظور تولید حداکثری، ادامه داد: همه تلاش مجموعه صنعت نفت و به‌ویژه شرکت ملی گاز ایران، افزایش قابلیت اطمینان در پالایشگاه‌ها و تاسیسات انتقال گاز است.
معاون وزیر نفت در امور گاز بااشاره به تلاش شبانه‌روزی کارکنان در نگهداری و تعمیرات به‌موقع تجهیزات و خطوط لوله شرکت ملی گاز ایران همسو با خدمت‌رسانی مطلوب به همه بخش‌ها در زمستان، خاطرنشان کرد: از آنجا که گاز سهم عمده‌ای در سبد انرژی کشور دارد، ضروری است از همه ظرفیت‌های کشور برای تولید پایدار استفاده شود.
توکلی ضمن تشریح اقدام‌های کوتاه‌مدت و برنامه‌های بلندمدت صنعت گاز برای رفع موانع و مشکلات موجود، گفت: بهینه‌سازی مصرف گاز در کشور، نیازمند هماهنگی و عزم ملی است که فقط در سایه مدیریت مصرف بهینه گاز در همه بخش‌ها و اجرای دقیق قوانین موجود مانند مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، می‌توان به آن دست یافت.
وی درباره برگزاری نخستین نشست کمیته سوخت زمستانی این شرکت، افزود: برنامه‌ریزی و هماهنگی برای انتقال حداکثری گاز با رویکرد حفظ پایدار شبکه در دوره سرد سال و افزایش سطح همکاری درون‌سازمانی برای پیشگیری از ایجاد موانع در مسیر خدمت‌رسانی به مردم، از مهم‌ترین سرفصل‌های این نشست بود.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره 3 اقدام مهم در زمینه بهینه‌سازی مصرف گاز، گفت: با راه‌اندازی بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست در بورس انرژی و آغاز معاملات گواهی صرفه‌جویی گاز و اقبال سرمایه‌گذاران از این طرح، این امکان فراهم خواهد شد تا آنها با آگاهی و اطمینان بیشتری در طرح‌های بهینه‌سازی مشارکت و از مزایای آن بهره‌مند شوند.
توکلی، به همکاری ایران و روسیه در قالب توافقنامه انتقال گاز روسیه به ایران نیز اشاره کرد و گفت: عملیاتی شدن این توافقنامه سبب خواهد شد تا افزون بر افزایش جهشی سهم ایران در تجارت جهانی گاز، ایران در آینده به قطب گازی منطقه تبدیل شود.
تقویت ناوگان حمل‌ونقل سوخت در حال انجام است
در این نشست محمدصادق عظیمی‌فر، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز، با تشریح وضع سوخت مایع در کشور و تامین انرژی موردنیاز در زمستان، ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود که دمای هوا در زمستان امسال نسبت به پارسال کاهش قابل‌توجهی داشته باشد و طبیعی است که متناسب با آن، حجم مصرف سوخت در همه بخش‌ها افزایش یابد.
وی افزود: باتوجه به تولید ۷۰ درصد حامل‌های انرژی در جنوب کشور و مصرف ۸۰ درصد آن در شمال کشور، باید پشتیبانی قابل‌قبولی برای تامین و انتقال انرژی در کشور وجود داشته باشد.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به‌ضرورت تقویت ناوگان حمل‌ونقل سوخت در کشور اشاره کرد و گفت: برنامه‌ریزی برای جبران این کمبودها انجام شده است و برای رفع این مشکل نیازمند همکاری همه بخش‌های سئول هستیم.
عظیمی‌فر، درباره تاثیر وسایل نقلیه در آلایندگی محیط‌زیست، افزود: عمده آمار آلایندگی هوا مربوط به نحوه و حجم مصرف سوخت در وسایل نقلیه موتوری در کشور است و مراجع ذی‌صلاح باید با جدیت نسبت به حل این مشکل اقدام کنند.
ضرورت اطلاع‌رسانی درباره جایگاه گاز طبیعی در کشور
حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس نیز در این نشست برگزاری نشست هماهنگی تامین سوخت زمستانی از سوی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران را اقدامی ارزشمند برشمرد و بر اطلاع‌رسانی شفاف و درست درباره جایگاه گاز در کشور و تاثیر آن بر معیشت هموطنان تاکید کرد.
وی بااشاره به اهمیت برنامه‌ریزی و هماهنگی فرادستگاهی در این حوزه، گفت: هماهنگی فرادستگاهی و برگزاری نشست به‌ویژه بین وزارتخانه‌های نفت و نیرو به نمایندگی از قوه مجریه با اعضای کمیسیون‌های ذی‌ربط در مجلس برای تامین و حفظ پایدار تولید حداکثری گاز در زمستان بسیار ضروری است.
نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی افزود: اطلاع‌رسانی شفاف درباره وضع مصرف انرژی به‌ویژه گاز در کشور و اهمیت آن در زندگی و اقتصاد هموطنان بسیار مهم است و باید ضمن توزیع عادلانه انرژی در کشور، فرهنگ‌سازی لازم برای مصرف بهینه انرژی نیز انجام شود.
حاجی‌دلیگانی بااشاره به اهمیت دقت‌نظر به کنترل مصرف انرژی در اداره‌ها و مراکز دولتی بر توجه به اجرای تکالیف مصرح در قانون برنامه هفتم تاکید کرد و یادآور شد: در این برنامه رهنمودها و دستورهای مشخصی برای بخش‌های مختلف به‌منظور مقابله با بحث ناترازی انرژی در کشور تدبیر شده که از جمله آن موضوع سرمایه‌گذاری در حوزه ذخیره‌سازی گاز است.
ورود سرمایه‌گذار به زنجیره ارزش باید توجیه اقتصادی داشته باشد
دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی گفت: برای ورود متانولی‌ها به زنجیره ارزش، ابتدا باید زنجیره ارزش صرف اقتصادی داشته باشد که به آن ورود پیدا کرد.
احمد مهدوی ابهری، دبیر کل انجمن صنفی کار فرمایی صنعت پتروشیمی بااشاره به اینکه برای توسعه زنجیره ارزش پتروشیمی ابتدا بالادست باید باشد که منجر به ایجاد زنجیره شود، گفت: برای توسعه زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی 2 مورد الزام‌آور وجود دارد؛ یکی تکنولوژی و دیگری سرمایه‌گذاری است.
به‌گزارش مهر، وی ادامه داد: از لحاظ تکنولوژی و گرفتن لایسنس‌های جدید، محدودیت‌هایی وجود دارد و اقداماتی در این زمینه انجام گرفته است و در مسئله کاتالیست‌ها پیشرفت‌های خوبی نیز داشته‌ایم.
مهدوی ابهری بااشاره به اینکه حاکمیت باید بستری را فراهم کند که براساس آن زنجیره برای سرمایه‌گذار توجیه اقتصادی داشته باشد، خاطرنشان کرد: هرچه زنجیره گسترده‌تر شود، ارزش‌افزوده ایجاد می‌شود و محصولاتی که نرخ بالاتری دارند هم، ارزآوری بیشتری دارند و هم امکان توسعه بازار صادراتی را افزایش می‌دهند. دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ادامه داد: برای اینکه به سمت توسعه ارزش محصولات پتروشیمی رویم و نگاهی داریم که مرتب زنجیره ارزش‌افزوده بیشتر شود.
به‌گفته این مقام صنفی، در این شرایط حاکمیت باید اقدامی انجام دهد که توجیه داشته باشد، اکنون پروپیلن را از نفتا تولید می‌کنیم و برای نخستین‌بار می‌خواهیم از پروپان تولید پروپیلن داشته باشیم و از آن پلی‌پروپیلن که این محصول خود شاخه‌های مختلفی دارد که ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: اکنون به واحدهای پی دی اچ که ۱۷واحد هستند، مجوز هم صادر شده است که یکی از آنها امسال راه‌اندازی می‌شود و سرمایه‌گذاری که برای این واحد سرمایه‌گذاری کرده است، می‌گوید؛ شروع به کار نمی‌کند، زیرا نرخ پروپان بالاست و در این شرایط حاکمیت باید پروپان را به‌صورتی قیمت‌گذاری کند که پروپیلن از پروپان مقرون به صرفه باشد.
مهدوی ابهری اضافه کرد: باید بستر آماده شود تا به این سمت برویم. به‌عنوان مثال باتوجه به ناترازی موجود بنزین در کشور باید به‌سمت تولید بنزین از متانول پیش رویم که 3واحد متانول یک واحد بنزین را تشکیل می‌دهد، در این شرایط اگر در تولید متانول تخفیف داده نشود، تولید بنزین از متانول صرف نمی‌کند.
دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی اضافه کرد: باید تعریف کنیم که مردم بدانند در کجا آمایش‌سرزمین انجام می‌دهیم. طرح‌ها را آماده کنیم و حاکمیت مشاور بگیرد و موردبررسی قرار بگیرد که توجیه اقتصادی دارد و مردم با اطمینان‌خاطر در آن پروژه مشارکت کنند.
وی ادامه داد: می‌گویند متانولی‌ها به توسعه زنجیره ارزش ورود نمی‌کنند. ابتدا باید زنجیره ارزش صرف اقتصادی داشته باشد که متانولی‌ها به آن ورود پیدا کنند. در این زنجیره ارزش و تولیدات گریدهای پتروشیمی با ارزش بالا می‌توانست شکل بگیرد که ابتدا باید زیرساخت‌های آن فراهم شود.
مهدوی ابهری اضافه کرد: براساس اصل ۴۴ دولت حق سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها را ندارد، در حالی که چنین امکانی برای مردم فراهم است، اما مردم در چه شرایطی به این پروژه‌ها ورود پیدا می‌کنند، تنها زمانی که زمینه‌های لازم فراهم باشد و امنیت اقتصادی فراهم شود، از این طریق می‌توان به توسعه زنجیره ارزش امیدوار بود.
تولید بنزین با اکتان پایین به‌دلیل جبران ناترازی
پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس توانایی تولید بنزین با اکتان بالا و بنزین سوپر را دارد که به‌دلیل ناترازی مجبور به تولید بنزین با اکتان ۸۷ و البته نرخ ارزان شدیم.
بابک افقهی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی در گفت‌وگو با مهر بااشاره به اینکه شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس بخش عمده‌ای از سوخت کشور را تامین می‌کند، گفت: بیش از ۴۲ میلیون لیتر از مصرف روزانه بنزین در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس تامین شود و پالایشگاه تک‌محصولی است.
وی بااشاره به اینکه مصوبه دولت درباره آیین خوراک آسیب بیشتری به این پالایشگاه وارد کرد، خاطرنشان کرد: این آسیب باعث شد که پیش‌بینی‌ها و هدف‌گذاری‌های انجام‌گرفته برای سال ۱۴۰۲ به‌صورت کامل دست پیدا نکنیم و همه تلاش کردیم که این دستورالعمل و آثار آن را کمتر کنیم، خوشبختانه در اواخر دولت سیزدهم تلاش‌های ما به‌ثمر نشست و دولت با مصوبه 3 بندی که داشت، دستورالعمل دی ۱۴۰۲ را عطف بماسبق نکرد، به شرکت‌هایی مانند نفت ستاره خلیج‌فارس که طراحی آن برای تولید بنزین با اکتان بالا بود که برای جبران ناترازی بنزین و افزایش تولید به ما تحمیل شد باید بنزین با اکتان ۸۷ تولید کنید. افقهی بااشاره به اینکه دولت به‌دلیل ناترازی بنزین این شرکت را وادار به تولید بنزین با اکتان پایین‌تر کرد، افزود: نفت ستاره خلیج‌فارس توانایی تولید بنزین با اکتان بالا و بنزین سوپر را دارد که به‌دلیل ناترازی مجبور به تولید بنزین با اکتان ۸۷ و البته نرخ ارزان شدیم.
وی ادامه داد: تجهیزات موجود در این پالایشگاه فناوری و تکنولوژی تولید با کیفیت بالا و حتی یورو ۵ را دارا هستند. این مسئله خسارت و زیان بسیاری را به نفت ستاره وارد کرد. بماند که پول همین بنزین ارزان هم به ما پرداخت نشده است. به‌گفته مدیرعامل تاپیکو شرکت پالایشگاه نفت ستاره خلیج‌فارس هم‌اکنون بیش از ۶۰ همت به‌دلیل فروش بنزین از دولت طلبکار هستیم که فشار سنگینی بر نفت ستاره وارد کرد.
وی بااشاره به اینکه شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس امکان افزایش ظرفیت تولید بنزین را دارد، خاطرنشان کرد: در صورتی که دولت و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی علاقه‌مند باشد، با تامین مالی مختصر می‌توانیم ظرفیت تولید بنزین را افزایش دهیم و با تامین خوراک و میعانات که دولت در یک فاز توسعه‌ای در اختیار ما قرار دهد، می‌توانیم میزان تولید را از ۴۲میلیون لیتر افزایش دهیم. به‌گفته افقهی، همچنین عدم‌النفع‌هایی در مجموعه ستاره خلیج‌فارس در حال اتفاق افتادن است، مانند فلر کردن هیدروژن، طرح آمونیاک یا طرح‌هایی که واقعا با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون دلاری به‌طورقابل‌توجهی ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند.
صرفه‌جویی ارزی ۲ میلیون دلاری با توسعه سامانه اتوماسیون پست‌های فشار قوی
یک شرکت دانش‌بنیان در قالب یک طرح کلان، بومی‌سازی سامانه اتوماسیون پست‌های فشار قوی برق را در دستور کار خود دارد که تنها در یک فاز سالانه 2میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی را در پی خواهد داشت.
به‌گزارش ایسنا، سیدمهدی مدنی، مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان با بیان اینکه این سامانه یک سیستم کامل اتوماسیون فشار قوی برق محسوب می‌شود، گفت: این نوع سیستم‌ها در کشور کاملا وابسته به خارج هستند و بعضی از برندهای بزرگ دنیا مثل زیمنس و ABB تجاری‌سازی آن را در دستور کار خود دارند و با اجرای این پروژه و بومی‌سازی این تجهیزات، عملا ایران به کشورهای دارای این دانش پیوسته است.
وی درباره اینکه چرا سامانه پست‌های قوی برق به‌عنوان طرح کلان ملی انتخاب شد، گفت: با بومی‌سازی این سامانه، هم بحث‌های امنیتی پست‌های دیجیتال و فول‌دیجیتال پوشش داده خواهد شد، هم پایداری زیرساخت برق کشور تامین می‌شود و هم هزینه‌ها به‌شدت کاهش خواهد یافت. از طرفی، بحث‌های سایبری و امنیتی، صرفه‌جویی‌های ریالی و احداث پست به‌لحاظ فیزیکی مسئله مهمی در زیرساخت‌های صنعت برق و پایداری این شبکه است و اهمیت این موضوعات، بومی‌سازی طرح سامانه پست‌های قوی برق را واجد دریافت عنوان طرح کلان کرد.
به‌نقل از معاونت علمی ریاست‌جمهوری، مدنی ادامه داد: این طرح در 4 فاز در حال اجراست. فاز اول آن که ساخت سرور است، به‌طورکامل انجام شده است، فاز دوم آن، نرم‌افزار اتوماسیون است که تا ۸۰ تا ۹۰ درصد آن تکمیل شده است و در مرحله نهایی به‌سر می‌برد، فاز سوم، ساخت واحدهای ادغام است، در این فاز هم مراحل اولیه کلید خورده و در این راستا، ما یک طرح ساخت بار اول را از سمت برق خراسان هم شروع کردیم که طرح در کارگروه ساخت بار اول در حال بررسی است و امیدواریم تا یک ماه آینده قرارداد ساخت فاز سوم هم منعقد شود و بتوانیم فاز سوم را هم نهایتا تا آخر ۱۴۰۴ تکمیل کنیم و کل پرونده را تا آخر ۱۴۰۴ به‌صورت یک پلتفرم کامل ببندیم.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان با بیان اینکه عملیاتی‌کردن هر یک از این 4 فاز به‌صورت جداگانه صرفه‌جویی ارزی را در پی دارد، گفت: برای مثال فاز سوم ما در کمترین و بدبینانه‌ترین حالت، سالانه 2 میلیون دلار صرفه‌جویی خواهد داشت و به‌طبع با کامل شدن آن، عدد صرفه‌جویی ارزی آن بیشتر خواهد شد.
