تولید قربانی کمبود برق
کمبود برق و قطعی مکرر آن در سال جاری صنایع بزرگی مانند فولاد، پتروشیمی و سیمان را متحمل زیان‌های قابل‌توجهی کرده است. طبق برآوردها تا پایان مرداد ۱۴۰۳، این صنایع به‌طورکلی رقمی بین ۴ تا ۵ میلیارد دلار عدم‌النفع داشته‌اند. چالش بزرگ ناترازی برق در ایران حالا به حدی رسیده که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند تا ۱۰ سال آینده، یک‌سوم نیاز کشور به برق تامین نخواهد شد.
کمبود برق و قطعی مکرر آن طی امسال به صنایع کشور خسارت چندهزار میلیارد تومانی وارد کرده است. براساس تحقیقات انجام‌شده از سوی معاونت پژوهشی انجمن ساتکا، صنایع گوناگون مانند فولاد، پتروشیمی و سیمان و دیگر صنایع خسارت هنگفتی بابت قطع برق متحمل شده‌اند. به گزارش تجارت‌نیوز، به‌طور متوسط، زیان هر کیلووات برق قطع‌شده بین ۱.۵ تا ۲ یورو تخمین زده شده و این خسارت برای صنایع کشور برای هر کیلووات بین ۷۰۰۰ تا ۶۳ هزار تومان متغیر است.
کم‌کاری خسارت‌بار
چندی پیش احمد مرادی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این موضوع که ناترازی برق و برنامه خاموشی‌ها سال‌هاست دغدغه دولت و صنایع است، گفت: در مهرماه ۱۴۰۰ تفاهمنامه‌ای بین وزارت نیرو و وزارت صمت مبنی بر احداث حداقل ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه خودتامین در شرکت‌های صنعتی امضا شد، اما تاکنون اقدام چندانی بدین‌منظور در این دو وزارتخانه انجام نشده است. مجلس دوازدهم پیگیر انجام تعهدات این تفاهمنامه است.
او ادامه داد: کمبود برق و خاموشی‌های مکرر باعث وارد آمدن خسارت هزار میلیارد تومانی به صنایع فولاد، آلومینیوم و برخی دیگر از صنایع بورسی شده است. برآوردهای صنایع پتروشیمی، فولاد و سیمان نشان‌دهنده خسارت و عدم‌النفعی معادل ۴ تا ۵ میلیارد دلار به‌دلیل قطعی برق در طول یک سال است.
مرادی به چالش صنایع در فصل سرما درباره گاز نیز اشاره کرد و افزود: دولت چهاردهم برای حل ناترازی انرژی نیازمند حضور بیشتر بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در این بخش است؛ چراکه در حال‌حاضر در بخش گاز نیز به خصوص در فصل سرما با ناترازی قابل‌توجهی مواجه هستیم که برای این ناترازی دولت چهاردهم باید اقدامات اساسی انجام دهد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه با تاکید بر اینکه دولت و وزارت نیرو باید برای سال آینده با ساخت و تکمیل نیروگاه‌های خورشیدی و تبدیل نیروگاه‌های حرارتی به سیکل ترکیبی از تکرار این شرایط جلوگیری کنند توضیح داد: چالش بزرگ ناترازی برق در ایران به حدی رسیده که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در ۱۰ سال آینده، بیشتر صنایع بزرگ کشور نتوانند برق موردنیاز خود را تامین کنند، این رویداد ضربه بزرگی به اقتصاد کشور خواهد زد.
پیش‌بینی نگران‌کننده از قطعی ۱۶ ساعته برق!
برآورد کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران نیز نشان می‌دهد در روزهای پیک مصرف، قطعی برق حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان خسارت به صنعت کشور وارد کرده است.
رضا ریاحی، نایب‌رئیس هیات مدیره شرکت‌های تولیدکننده برق نیز درباره این ناترازی‌ها توضیح داد، اکنون در پیک مصرف شبکه حدود ۱۵ هزار مگاوات ناترازی برق وجود دارد و اگر این روند به همین ترتیب پیش برود، در ۱۰ سال آینده حدود ۳۷ هزار مگاوات ناترازی تولید خواهیم داشت که در واقع ۳۳ درصد از نیاز مصرف خواهد بود.
ریاحی همچنین درباره اوضاع ناترازی برق و برنامه‌هایی که دولت چهاردهم برای عبور از این چالش باید در دستور کار قرار دهد، اظهار کرد: بار شبکه برق به گونه‌ای است که همه نیروگاه‌های خصوصی و دولتی با حداکثر ظرفیت در مدار تولید هستند اما به دلیل اینکه نیاز مصرف بیش از تولید است، تعداد زیادی از مصرف‌کنندگان صنعتی یعنی کارخانجات و بخش تولید به شدت محدود شده‌اند تا نیاز مصرف بخش خانگی، تجاری و کشاورزی تامین شود، البته محدودیت‌هایی نیز برای چاه‌های کشاورزی اعمال کرده‌اند.
وی افزود: عمده تمرکز وزارت نیرو روی ایجاد محدودیت مصرف در بخش کشاورزی و صنعت، برای تامین نیاز مصرف خانگی و تجاری بوده و علت آن نیز ناترازی تولید و مصرف است.
وی با بیان اینکه حل موضوع ناترازی تنها با سرمایه‌گذاری امکانپذیر است، خاطرنشان کرد: علت ناترازی و کمبود در بخش تولید؛ عدم‌سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته در بخش تولید است که منجر به این میزان کمبود تولید شده و اگر این روند ادامه داشته باشد به خاموشی‌های جدی‌تری خواهیم رسید و مجبور می‌شویم قطعی را به‌صورت گسترده به بخش خانگی و تجاری هم تسری دهیم، نتیجه اینکه معضلات اجتماعی دوچندان خواهد شد.
ریاحی بیان کرد: اکنون که خاموشی در بخش صنایع اعمال می‌شود میزان مصرف این بخش به ۱۰ درصد در پیک شبکه محدود می‌شود که روی تولید کارخانجات اثر منفی دارد، صنایع نمی‌توانند روال عادی تولید را داشته باشند و به کمبود عرضه منجر می‌شود و کمبود تولید این محصولات هم ضرر اقتصادی برای بخش صنعت و کارآفرینان دارد. نتیجه اینکه وقتی برای کارآفرینان و صنایع جدید زیرساخت لازم مثل برق، گاز و آب فراهم نباشد در سال‌های آینده، صنعتگران و کارآفرینان از توسعه صنایع و احداث کارخانجات جدید خودداری کرده و انگیزه خود را برای توسعه از دست می‌دهند.
آثار تورمی کمبود برق
وی ادامه داد: آسیب دیگر اینکه کمبود زیرساخت و برق باعث می‌شود کارخانجات نتوانند تولید مناسب داشته باشند و عرضه محصولات کم می‌شود و به این ترتیب قیمت‌های محصولات آنها در بازار بالا می‌رود و آثار تورمی این موضوع مجددا به خود جامعه و مردم برمی‌گردد؛ یعنی هزینه اینکار نهایتا بر گرده مردم خواهد بود.
نایب رئیس هیات مدیره شرکت‌های تولیدکننده برق با بیان اینکه آثارسوء عدم‌تامین برق صنایع در پیک تابستان را در آینده نه‌چندان دورخواهیم دید، یادآور شد: بنابراین قبل از اینکه موضوع تبدیل به یک بحران سراسری در کشور شود، این مسئله باید به طور جدی حل شود.
سخن پایانی
صنعت برق کشور به‌دلیل سیاست‌های نادرست و بی‌‌توجهی به اهمیت سرمایه‌گذاری در این حوزه، با ناترازی جدی مواجه شده است. قطعی برق در یک الی دو روز در هفته برای اکثر شرکت‌های بخش خصوصی به‌ویژه بخش صنعت باعث شده فعالیت بنگاه‌های اقتصادی مختل شود و ضررهای جبران‌ناپذیری به بدنه تولید صنعتی وارد آید. بدون شک ادامه این روند صنعت و تولید کشور را زمینگیر خواهد کرد.
البته باید توجه داشت چالش صنایع تنها به ناترازی برق خلاصه نمی‌شود. صنایع با نزدیک شدن به فصل سرما با معضلی به نام ناترازی گاز نیز مواجه می‌شوند که وضعیت آن به‌مراتب نگران‌کننده‌تر از برق است. به‌طورکلی این ناترازی‌ها رشد نرخ فزاینده شمش فولاد، سیمان و دیگر محصولات صنایع را در پی خواهد داشت.
