تاریخچه پیدایش اولیه سیمان

ماده اصلی سازنده سیمان آهک است. شاید نخستین‌بار، زمانی که به سنگ‌های آهکی آب‌رسیده است، حالت مایع خمیری ایجاد شده است و سنگ‌های مجاور را به هم چسبانده است. انسان‌های نخستین نیز با تقلید از طبیعت، از آن برای چسباندن خرده‌سنگ‌ها به همدیگر و ساختن ظروف اولیه استفاده کرده‌اند. در بدو شروع حیات، انسان‌ها به‌صورت ذاتی نیاز به داشتن ظروفی بودند که محکم‌تر از ظروف گلی باشد و به‌راحتی همانند ظروف گلی قابلیت شکل‌پذیری داشته باشد؛ اما با کم‌ترین ضربه‌ای شکسته نشود پس شروع به ساختن ظروفی با ملات ابتدایی کردند. بعد از مدتی نیز کاربرد این مخلوط چسباننده اولیه که ما به آن سیمان اولیه می‌گوییم را به‌عنوان ملات برای ساختن پناهگاه‌های اولیه درک کرده باشند و از آن در ساخت‌وسازهای اولیه استفاده کرده باشند. شاید قرن هجده و نوزده، را باید مبنا زمانی اصلی کشف سیمان به گونه امروزی دانست. در این دو قرن مجامع علمی به‌صورت رسمی شروع به تحقیق در مورد همه پدیده‌ها و مواد موجود در اطراف خود کردند. سیمان نیز جزو یکی از موارد موردعلاقه دانشمندان بود، زیرا روزبه‌روز جامعه شهری گسترده‌تر و نیاز به ساخت‌وساز و داشتن بناهایی با استحکام، بیشتر موردتوجه قرار می‌گرفت.

علی‌اکبر الوندیان دبیر انجمن کارفرمایی صنعت سیمان گفت: نرخ سیمان در دو بخش، یکی کف بازار و دیگری نرخ فروش واحد‌های تولیدی مطرح است، اما آنچه اکنون مطرح شده، موضوع سیمان در کف بازار است که به‌دست مردم رسیده و قیمت‌های متفاوتی در رسانه‌ها قید می‌شود.

دبیر انجمن کارفرمایی صنعت سیمان اضافه کرد: با توجه به اینکه فصل اوج مصرف سیمان در کشور تابستان می‌باشد و بازار تشنه سیمان است، افزایش نرخ سیمان دور از انتظار نبود، اما این موضوع با بازتاب گسترده رسانه‌ها همراه شد و باعث انتظار تورمی و هیجان بازار شد؛ تابستان سال گذشته فضای بسیار آرام و بدون تنشی را تجربه کردیم که حتی به میزان ۶ میلیون تن افزایش مصرف در داخل کشور داشتیم و سیمان بدون هیچ دغدغه‌ای در میان مردم توزیع شد.

وی افزود: با وجود تلاش‌ها برای کنترل بازار و جلوگیری از افزایش بی‌رویه نرخ در کف بازار، اما تقاضای بالای سیمان و محدودیت‌های تولید به دلیل اعمال محدودیت شدید برق به واحد‌های تولیدی سیمان، باعث شده قیمت‌ها در کف بازار روند صعودی داشته باشند. الوندیان با بیان اینکه ناترازی در تامین انرژی صنعت باعث ناترازی در تولید می‌شود، افزود: محدودیت انرژی که بر صنعت سیمان حاکم بوده و امسال بسیار شدیدتر شده، باعث اختلال در روند تولید و کمبود سیمان در بازار شده است. وی با اشاره به محدودیت‌های شدید انرژی نسبت به سال پیش، بیان کرد: در مقایسه با سال گذشته حدود ۵۰ درصد برق دریافت کردیم که تولید را تحت‌الشعاع قرار داد و واحد‌های تولیدی قادر نیستند تقاضای بازار را پاسخ دهند.

وزارت نیرو به توافق خود عمل نکرد

دبیر انجمن کارفرمایی صنعت سیمان تصریح کرد: هفته گذشته با وزارت نیرو در خصوص قطعی برق کارخانه‌های تولید سیمان بازار تهران و سایر مناطق کشور مذاکره و توافقاتی صورت گرفت و بنا شد کاهش محدودیت داشته باشیم؛ اما به دلیل افزایش دمای هوا و مصرف برق خانگی، وزارت نیرو نتوانست به توافقات خود عمل کند.

الوندیان با بیان اینکه قیمت‌های موجود در کف بازار تفاوت زیادی با نرخ تولیدکننده دارد، گفت: افزایش نرخ سیمان در کف بازار نفعی برای تولیدکنندگان ندارد و در این بین، مردم و تولیدکننده با هم متضرر می‌شوند؛ چرا که قیمت‌های موجود در بازار قیمت‌های ما نیست و عمده کالایی که در بورس کالا می‌فروشیم، بیشتر واحد‌های ما مخصوصا در شرق و جنوب کشور با قیمت‌های پایینی سیمان را به فروش می‌رسانند و در مناطق پرتقاضا برخی از واحد‌های تولید افزایش نرخ را تجربه کردند که البته بسیار کمتر از افزایش نرخ سیمان در کف بازار بوده است.

الوندیان ادامه داد: برای ساماندهی بازار باید مسیر اصلی که افزایش تولید است را طی کنیم که بحث سوداگری شکل نگیرد و سیمان با نرخ بالا به‌دست مصرف‌کننده نهایی نرسد، اما در امسال چنین چیزی اجرایی نشد و برق کارخانجات سیمان نیز با محدودیت گسترده همراه بود که نتیجه این محدودیت در کف بازار خود را نشان داد. امسال نسبت به سال گذشته با کاهش تولید روبه‌رو بودیم و درحال‌حاضر ۷۰ درصد کوره‌های صنعت سیمان متوقف شده است.

الوندیان افزود: معمولا در این مواقع ذخایر کلینکر سیمان داریم، اما این ذخایر پراکندگی جغرافیایی دارد و با توجه به هزینه حمل بالا، این ذخایر در یک شعاع تعیین‌شده و حداکثر تا ۲۰۰ کیلومتر می‌توانند جابه‌جا شوند که توجیه اقتصادی ندارد این ذخایر به مناطق پرمصرف منتقل شوند.

تفاوت نرخ در مناطق مختلف

وی در خصوص نرخ این محصول یادآور شد: قیمت‌ها در مناطق مختلف متفاوت است، در بیشتر مناطق کشورعرضه بیشتر از تقاضاست و دراین مناطق نرخ سیمان به ازای هر کیسه ۵۰ کیلوگرمی کمتر از ۷۰ هزار تومان بوده و در مناطق پرمصرف با تقاضای زیاد به دلیل محدودیت برق عرضه متناسب با تقاضا نبوده و نرخ این محصول تا ۸۵ هزار تومان رسیده است که این نرخ تولیدکننده در درب کارخانه است و نرخ نهایی مشتری بالاتر از این رقم می‌باشد.

الوندیان اظهارکرد: نرخ سیمان نسبت به سایر کالا‌های ساختمانی نرخ ناچیزی داشته و حدود دو درصد در ساخت‌وساز و نیم درصد در فروش مسکن نقش دارد. پایین نگه داشتن دستوری نرخ سیمان برای واحد‌های تولیدی به بهانه جلوگیری از افزایش نرخ مسکن باعث شد این صنعت آسیب جدی ببیند و مزیت اقتصادی برای سرمایه‌گذاری را از دست بدهد. کارخانجات موجود نیز قادر به نوسازی و ارتقای تکنولوژی خط تولید نیستند و این خطری برای آینده این صنعت است.

الوندیان با اشاره به اینکه سیمان تحت کنترل و نظارت سختگیرانه دولت است، افزود: دولت به صورت دستوری در نرخ سیمان دخالت می‌کند و نرخ واحد‌های تولیدی را پایین نگه می‌دارد و باعث شده متناسب با افزایش هزینه‌های تولید نرخ سیمان رشد نکند.

وی بیان کرد: در کشور‌های مبتنی بر بازار آزاد نرخ فولاد ۷ برابر نرخ سیمان است، اما به دلیل سرکوب نرخ سیمان در ایران توسط دولت این نسبت به ۳۰ برابر رسیده است؛ از طرفی واحد‌های تولیدی سیمان به دلیل کمبود انرژی و کاهش تولید، خسارات زیادی را متحمل شده‌اند.الوندیان با اشاره به ابلاغیه جدید بورس کالا برای محاسبه نرخ اضافه کرد: در شرایط فعلی که محدودیت‌های تولید وجود دارد و تولید بسیار پایین‌تر از ظرفیت واقعی کارخانه‌ها است، امکان رعایت کردن کف عرضه تکلیفی در برخی از واحد‌های تولیدی وجود ندارد و تعدیل کردن نرخ در صورت عدم رعایت کف عرضه در این شرایط دخل‌وتصرف دستوری در نرخ است؛ این موضوع باعث می‌شود کارخانجات تحت فشار و استرس دستکاری قیمت، کالایی را در بورس کالا عرضه کنند که وجود ندارد و در آینده به دلیل عدم امکان تحویل به موقع سیمان معامله شده، سیل شکایت مشتریان را به دنبال خواهد داشت.

الوندیان اضافه کرد: ضروری است برق کارخانه‌های سیمان را تامین کنیم که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان سیمان تحت فشار قرار نگیرند.

الوندیان در پایان گفت: متاسفانه در جامعه کمبود هر محصول و نگرانی از کاهش تولید منجر به تنش قیمتی شده و گا‌هی به خرید بیشتر روی می‌آورند و چون تفاوت معناداری بین نرخ واحد‌های تولیدی و کف بازار به وجود می‌آید، خریداران به بورس کالا هجوم آوردند؛ با این وضعیت، بورس نیز قواعدی را تنظیم می‌کند که آسیب بیشتری به تولیدکنندگان وارد می‌شود که امیدواریم به جهت حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده توجه بیشتری به صنعت سیمان از لحاظ تامین پایدار انرژی صورت بگیرد.