صنعت لوازم‌خانگی مدت‌ها است که در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات داخلی است و بارها در گزارش‌ها چالش‌های این حوزه را از مال‌های بزرگی که رونق را از کسبه گرفتند تا افزایش قیمت‌ها و نبود حق انتخاب بین محصول ایرانی و خارجی بررسی کردیم. البته می‌توان بدترین قسمت این مشکلات را مربوط به ممنوعیت واردات لوازم‌خانگی دانست که زمینه را برای رانت و فساد فراهم کرد، آن‌هم در شرایطی که در رابطه با تولید باکیفیت و نرخ مناسب تضمین داده شده بود. حال فعالان این حوزه خود موافق آزادسازی واردات لوازم‌خانگی هستند، اما این موضوع هر بار تنها در حد خبری باقی می‌ماند و نتیجه‌ای ندارد. از سوی دیگر، تولیدکنندگان نیز به‌دلیل افزایش هزینه تولید درخواست افزایش نرخ دارند و قیمت‌گذاری دستوری مانع این خواسته می‌شود. در مجموع اکنون صنعت لوازم‌خانگی در پیچ‌وخم مشکلات گرفتار است و تنها عزمی قوی بهبود را رقم می‌زد.

قیمت‌گذاری دستوری، سیاست صحیحی نیست

عباس هاشمی، دبیر انجمن ملی صنایع لوازم‌خانگی ایران با بیان رشد سالانه صنعت لوازم‌خانگی به صمت گفت: حجم بازار لوازم‌خانگی در دنیا حدود ۶۰۰ میلیارد دلار است و رشد ۵ درصدی برای این صنعت در دنیا پیش‌بینی می‌شود، همچنین در ایران حدود ۶.۵ میلیارد دلار گردش نقدینگی و بازار لوازم خانگی وجود دارد و رشد سالانه بسته به گروه کالایی از ۵ تا ۲۰ درصد است.

وی بااشاره به مشکلات بخش صنعت اظهار کرد: تامین مواد اولیه در کشور ما باتوجه به سازکار بورس یکی از معضلات است که به‌علت عرضه ناکافی با نرخ مناسب به‌دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. این در حالی است که تامین مواد اولیه، اصلی‌ترین قدم در بخش تولید و صادرات و توسعه واحدهای صنعتی است، همچنین باتوجه به اینکه قیمت‌گذاری دستوری یا همان اعمال سیاست‌های سرکوب قیمتی، انجمن یا سایر واحدهای تولیدی به این موضوع بسیار پرداختند و با ستاد تنظیم بازار، وزارت صمت و سازمان حمایت جلسات مختلفی برگزار کردند و دلایل منطقی ذکر کردند که سیاست قیمت‌گذاری دستوری، سیاست صحیحی نیست، باتوجه به اینکه نرخ مواد اولیه با نرخ آزاد به‌دست تولیدکننده می‌رسد، بنابراین در حال ‌حاضر خبری شنیده می‌شود که در ظاهر قیمت‌گذاری دستوری معطوف به کالاهای اساسی شده و محدودیت درباره سایر صنایع برداشته می‌شود. هاشمی با بیان اینکه بخش زیادی از مسائل و مشکلات صنعت لوازم‌خانگی داخلی است، با توصیه‌ای به دولت جدید افزود: باید در رابطه با سازکار بورس و تامین نقدینگی واحدها راهکاری پیدا کرد. باید امکان تامین مواد اولیه به‌صورت اعتباری از صنایع بالادستی برای صنایع پایین‌دستی مهیا شود و ال‌سی داخلی اتفاق بیفتد که خارج از هرگونه رانت و مسائل دیگر است.

دبیر انجمن ملی صنایع لوازم‌خانگی ایران با تاکید بر اینکه قیمت‌گذاری دستوری طبق قانون تخلف است، گفت: اعمال قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب صنعتی، دیگر چالش صنعت لوازم‌‎خانگی است که در این مدت جلسات مختلفی برگزار و اعتراض ما اعلام شده است. البته خوشبختانه براساس اخبار شنیده‌شده به‌نظر می‌رسد که قرار است قیمت‌گذاری دستوری معطوف به کالاهای اساسی شود و برای سایر صنایع برداشته شود.

صنعت لوازم‌خانگی با ۳۰۰ هزار نفر اشتغال مستقیم

حال به رسم سال‌های قبل، نمایشگاه بین‌المللی صنعت لوازم‌خانگی به‌زودی برگزار خواهد شد و باید دید این نمایشگاه چقدر به بهبود وضعیت این صنعت کمک خواهد کرد؟

فرشاد براتی، مجری برگزارکننده بیست‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت لوازم‌خانگی ایران (هامکس ۱۴۰۳) بااشاره به اشتغالزایی این صنعت به صمت گفت: صنعت لوازم‌خانگی با ۳۰۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و یک میلیون اشتغال غیرمستقیم، سهم ۸ درصدی در صادرات، با ۶۰۰ واحد فعال و ۶۵ درصد ساخت داخل و با تولید ۱۸میلیون دستگاه، دومین صنعت پیشران و بزرگ کشور است.

وی بااشاره به زمان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی صنعت لوازم‌خانگی ایران اظهار کرد: بیست‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت لوازم‌خانگی ایران از ۱۹ تا ۲۲ مرداد و از ساعت ۸ تا ۱۵ در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار خواهد شد. براتی بااشاره‌ای به برنامه‌های این نمایشگاه گفت: نمایشگاه هامکس ۱۴۰۳ با شعار «برای مردم، برای ایران» آغاز به‌کار خواهد کرد و در رویدادهای جانبی همچون رونمایی از محصولات و خدمات نوآورانه و فناورانه در خلال نمایشگاه برگزار خواهد شد.

فروش لوازم‌خانگی قاچاق در فضای مجازی

یکی از مشکلات عمده این حوزه که پس از ممنوعیت واردات لوازم‌خانگی شدت گرفت، وفور کالای قاچاق است.

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌خانگی تهران با تاکید به اینکه فروش کالای قاچاق به‌راحتی در فضای مجازی رخ می‌دهد و هیچ نظارتی نیز روی آن وجود ندارد، به صمت گفت: ۹۹ درصد لوازم‌‎خانگی تقلبی در فضای مجازی به‌فروش می‌رسند، زیرا خریدار در فضای مجازی کالا را اصلا نمی‌بیند تا بتواند اصل یا تقلبی ‌بودن آن را بررسی کند، خریدار پول را به‌حساب فروشنده واریز می‌کند و کالا به خانه او فرستاده می‌شود و در این میان، فرصتی برای بررسی وجود ندارد. وقتی قبل از خرید کالا را می‌بینیم و بررسی می‌کنیم، باز ممکن است دچار اشتباه بشویم، حالا کالای‌ندیده که دیگر جای خود دارد.

وی در رابطه با شکایت بسیاری از افراد به اتحادیه پس از خرید کالای قاچاق بیان کرد: متاسفانه مردم با علم به اینکه واردات کالای قاچاق ممنوع است، خواهان آن هستند و در پی خرید آن با مشکلات زیادی نیز مواجه می‌شوند. بیش از ۵ سال است که به مردم توصیه می‌کنیم تا از خرید کالاهای بدون کد شناسه جدا خودداری کنند و اگر قصد خرید کالایی را دارند، در سامانه جامع گارانتی، صحت کالا را تایید کنند.

رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌خانگی تهران با بیان مشکلات موجود در صنعت لوازم‌خانگی گفت: مشکل اصلی ما، نبود برنامه‌ریزی و ثبات نرخ در مولفه‌هایی است که دولت تعیین‌کننده نرخ آنها است. به‌بیان دیگر، به ریال حقوق می‌دهیم، اما فولاد و مس را هنگام فروش در بورس به دلار می‌فروشیم. مگر به کارگران به دلار حقوق داده می‌شود؟ همچنین با خرده‌فروشی فولاد ارزآوری می‌کنند، در صورتی که ارزآوری حاصل از صادرات محصول نهایی بیشتر است.

سخن پایانی

صنعت لوازم‌خانگی مدت‌هاست که درگیر چالش‌های بی‌شماری است و گوش شنوایی برای شنیدن این چالش‌ها وجود ندارد که امیدواریم با آغاز به کار دولت سیزدهم، بسیاری از این موانع حل شود. البته باتوجه به اخباری که به‌گوش می‌رسد، تولیدکنندگان امید زیادی به رفع ممنوعیت واردات لوازم‌خانگی و لغو قیمت‌گذاری دارند.