بررسی میدانی خبرنگار ایرنا از وضعیت عرضه و تقاضای برنج در شالیکوبی‌های مازندران نشان می دهد که بازار این محصول استراتژی با ورود برنج کشت دوم تا حدودی رونق گرفته است.در حال حاضر برنج طارم هاشمی کشت اول که ۸۵ درصد رقم امسال شالیکاری مازندران را تشکیل داده است در هر کیلو گرم ۳۰ هزار تا ۵۰هزار ریال افزایش یافت و بازار برنج کشت دوم همین رقم نیز با قیمت خرید و فروش ۷۸۰ هزار ریال کلید خورد. اگرچه طبق آمار اتحادیه شالیکوبی‌داران مازندران همچنان ۷۰ درصد محصول کشاورزان پس از ۷۰ روز در انبارها آماده فروش است، اما به نظر می‌رسد با رونق نسبی بازار، ‌کشاورزان از مردد بودن و تصمیم سخت در فروش محصول‌شان خارج شوند.

کارشناسان بازار برنج معتقدند؛ خروج رکود بازار برنج مازندران و سقف‌شکنی قیمت، به دلیل طرح حمایتی خرید توافقی برنج از سوی دولت است، طبق آمار شرکت غله و بازرگانی تا کنون حدود ۱۰هزار تن محصول سال گذشته کشاورزان خریداری شده است. هرچند عرضه و تقاضا یک اصل مهم در تجارت هر کالایی است و طبق این اصل به دلیل انباشته بودن و عرضه زیادی برنج در قیمت این محصول تاثیر گذاشت، اما نکته مهم براساس بررسی‌های میدانی این است که در حالی امسال حاصل دسترنج شالیکاران حدود ۳۵۰ هزار ریال کمتر نسبت به سال گذشته خریداری می‌شود که هزینه تولید به مراتب بیشتر بوده و مهم‌تر اینکه به جز برنج هیچ کالایی قیمتش کاهشی نبوده است.

اکنون شالیکاران به دلیل نیاز به نقدینگی که بعضی از آنان با متوسط قیمت ۶۲۰هزار ریال محصول طارم هاشمی را فروختند، اما آنچه مسلم است اینکه قیمت به نسبت هزینه تولید بسیار کم است، وضعیتی که بعضی از کشاورزان از این پس به دلیل نیاز، محصول‌شان را می فروشند.

استقبال شالیکاران از فروش محصول‌شان

دست‌اندرکاران بازار برنج مازندران که عمدتا صاحبان شالیکوبی‌ها هستند، می‌گویند که اکنون عمده کشاورزان درصدد عرضه و فروش بیشتر محصول‌شان هستند، طبق اظهارات مدیر یکی از شالیکوبی‌ها در بخش لاله‌آباد بابل در حالی برنج کشت دوم وارد بازار شده که هنوز ۷۰ درصد محصول کشت اول در انبارها دپو شده، آماده عرضه است.

احمد قربانی در عین حال از رونق نسبی بازار برنج در یک هفته اخیر خبر داد و گفت: از زمان برداشت و عرضه برنج در سال جاری، برنج طارم هاشمی درجه یک با قیمت ۶۲۰ هزار ریال کلید خورد و تا کنون کشاورزانی که نیاز به نقدینگی داشته‌اند بخشی از محصول‌شان را با این قیمت فروختند، اما از حدود ۱۰ روز گذشته این قیمت به ۶۷۰ هزار ریال افزایش یافت و بیشتر کشاورزان نیز حاضر به فروش محصول‌شان شدند.

وی با بیان این نکته که نمایندگان بعضی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای وارد بازار خرید و فروش برنج در شالیکوبی‌ها شدند، بیان داشت: به نظر می‌رسد شرط واردات برنج به ازای خرید برنج داخلی که از سوی دولت گذاشته شده است، جواب داد و واردکنندگان، خرید و فروش بازار برنج داخلی را شروع کردند.

این کارشناس بازار برنج مازندران با بیان اینکه ورود کشت دوم برنج نیز سبب رونق نسبی بازار شده است، گفت: در حال حاضر برنج طارم هاشمی و بهنام ۲ رقم اصلی کشت دوم در هر کیلو گرم تا ۷۸۰هزار ریال خرید و فروش می‌شود و مشتریان زیادی هم دارد.علت بالا بودن قیمت برنج دونوچ در مقایسه با دیگر ارقام، تولید آن به صورت بیولوژیکی و استفاده نکردن از سموم، برخورداری از ارزش غذایی زیاد، کیفیت بهتر و داشتن عطر و طعم مناسب‌تر است.

برنج رتون اغلب به صورت سفارشی و با مقدار کم توسط رزازان عرضه می‌شود و این موضوع نیز یکی از دلایل بالا بودن قیمت این رقم به شمار می‌رود.نکته قابل تامل در شرایط فعلی بازار برنج این است که طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران امسال حدود ۶۵هزار هکتار از زمین‌های شالیزاری دوباره نشا و ۳۵هزار هکتار نیز به روش رتون کشت شده، برداشت این محصول نیز از ۲هفته پیش شروع شده است و تا چند روز آینده شاهد پیک عرضه برنج کشت دوم در شالیکوبی‌های مازندران خواهیم بود.

بر اساس آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران میزان تولید شالی در کشت اول استان یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن بوده است و پیش‌بینی کشت دوم نیز ۳۰۰ هزا تن شلتوک است.کشت دوم برنج در مازندران به ۲ روش دوباره نشا یا دونوج (پرورش ساقه شالی) یا در اصطلاح فارسی رتون طی یک دهه گذشته بین شالیکاران مازندران تقریبا نهادینه شده است و براساس وضعیت آب و هوایی به خصوص رواناب‌های رودخانه‌ها کشت آن در مناطق مختلف استان متفاوت است.

نیاز به واردات و توزیع برنج خارجی نداریم

مدیرعامل مرکز تجارت بین‌المللی و پایانه صادرات برنج کشور مستقر در آمل از رونق نسبی بازار برنج مازندران خبر داد و گفت: پیگیری‌های دولت و استانداری نسبت به اهمیت خرید و فروش برنج کهنه پارساله و اجرای ممنوعیت واردات شرط واردات به ازای خردی برنج داخلی سبب شد تا اکنون شاهد رونق نسبی بازار برنج در استان باشیم.

سید اسماعیل یزدان‌پناه ، با اظهار اینکه رونق نسبی بازار برنج سبب از بین رفتن دغدغه کشاورزان در فروش و کمبود نقدینگی شده است، ادامه داد: بازار برنج نیز همانند دیگر بازار محصولات کشاورزی و غیرکشاورزی به سرمایه در گردش نیاز دارد، یعنی اگر دولت نسبت به تامین سرمایه در گردش خریداران عمده از جمله فروشگاه‌های زنجیره‌ای اقدام عملی کند، جای نگرانی در رونق بازار برنج داخلی نخواهیم داشت.

وی با تاکید بر این نکته که تنظیم بازار برنج همواره باید مورد اهتمام دولت باشد، در عین حال توضیح داد: به نظر می‌رسد با توجه به باقیمانده برنج سال قبل و تولید قابل توجه امسال به خصوص توسعه کشت دوم، امسال نیازی به واردات برنج خارجی نیست و قیمت برنج کیفی داخلی نیز به نسبت قدرت خرید مردم برای مصرف‌کننده مناسب است.

مدیرعامل مرکز تجارت بین‌المللی و پایانه صادرات برنج کشور ابراز امیدواری کرد که امسال همه برنج‌های کشاورزان خرید و فروش شود و محصول بدون مشتری در دست شالیکاران نماند.

از سر گیری معامله برنج در بورس

مدیرعامل مرکز بین‌المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران مستقر در آمل از شروع خرید و فروش برنج در بازار بورس طی هفته آینده خبر داد و گفت که با شناخت بازار از قیمت و رونق نسبی دادوستد برنج، امیدواریم خرید و فروش این محصول در بازار بورس نیز مورد توجه قرار بگیرد.

یزدان‌پناه با اظهار اینکه مرکز بین‌المللی تجارت و پایانه صادرات برنج ایران کیفیت برنج مازندران را هنگام عرضه در بورس تضمین می‌کند و ضمانت‌کننده تحویل محصول به خریدار با کیفیت خریداری شده، افزود: البته علاوه بر کشاورزان برنجکار، هر شهروند ایرانی می‌تواند به خرید و فروش برنج به‌عنوان یک کالای بورسی ورود کند و سود مورد نظر خود را ببرد.

یزدان‌پناه یکی از مزیت‌های عرضه محصولات کشاورزی در بازار بورس را شفاف‌سازی قیمت و کوتاه کردن دست دلالان دانست و گفت: در واقع بورسی شدن محصولات استراتژیک کشاورزی به نوعی جایگزین قانون خرید تضمینی است که با هدف حمایت از تولید محصولات راهبردی کشاورزی در دست اجرا قرار گرفته است.

وی افزود: وقتی کشاورزی که قصد عرضه محصولش در بازار بورس را دارد و برنجش را به مرکز تجارت تحویل می‌دهد، این مرکز گواهی سپرده کالایی برایش صادر می‌کند که که نوعی اوراق بهادار معتبر محسوب می‌شود و کشاورز هم می‌تواند با ارائه این گواهی به مرکز، محصولش را دوباره تحویل بگیرد و هم می‌تواند از گواهی سپرده کالایی برای دریافت تسهیلات بانکی استفاده یا آن را به دیگران واگذار کند. مرکز بین‌المللی تجارت برنج ایران مستقر در آمل ۱۷۰ هزار مترمربع مساحت دارد که ۵۰ هزار مترمربع آن انبار برنج و ۶ هزار مترمربع نیز واحدهای تجاری و خدماتی، سالن معاملات است. این مرکز دارای پنجره واحد برای صادرات است و ظرفیت نگهداری، سورتینگ، بسته‌بندی، خرید، فروش و صادرات ۷۰۰ هزار تن برنج را دارد.

سخن پایانی

برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود. استان مازندران تولید کننده ۷۲ نوع محصول زراعی و باغی است که در تولید ۱۵ محصول رتبه اول تا سوم را دارد. این استان با برخورداری از تنها 5‌.‌2درصد زمین کشاورزی کشور، سالانه 7درصد از تولیدات کشاورزی و ۱۱ درصد از ارزش اقتصادی محصولات کشاورزی کشور را در اختیار دارد.