رهبران چین فرصتی تازه‌ای به دست آورده‌اند. سیاست تجاری بی‌ثبات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، کسری‌های فاحش بودجه و تهدیدها به استقلال بانک مرکزی آمریکا ممکن است به شدت به دلار آسیب بزند. ارزش دلار از ژانویه تاکنون 7 درصد کاهش یافته و بدترین شرایط را از سال 1973 تجربه کرده است. در مقابل، یوان چین که به شدت کنترل شده، به بالاترین سطح خود از زمان انتخاب دوباره آقای ترامپ در نوامبر رسیده است. سرمایه‌گذاران خارجی در حال هجوم به بازار هستند. بسیاری از دولت‌ها نیز به دنبال جایگزین‌هایی برای دلار می‌گردند.

پشت پرده سیاست تجاری چین

تمایل چین برای بین‌المللی کردن یوان نیز خبر جدیدی نیست. اولین تلاش این کشور در این راستا در سال 2009 آغاز شد و به این بازیگر اجازه داد تا بخشی از سیاست‌های کنترل‌ بر سرمایه را کاهش دهد. این روند با دردسرهایی در سال 2015 به پایان رسید، زمانی که افت شدید بازار سهام و کاهش ارزش ارز باعث شد پول‌ها از کشور خارج شوند. پس از آن محدودیت‌های سرمایه‌ای اعمال و روند رشد اولیه یوان متوقف شد. این بار، مقامات چین در تلاش هستند تا اطمینان حاصل کنند که پیشرفت حاصل‌شده دائمی است و همچنان کنترل بیشتری بر جریان‌های سرمایه دارند.

رهبران چین معتقدند یوان اگر در سطح جهانی پذیرفته شود، می‌تواند از صادرکنندگان در برابر تغییرات ارزش دلار محافظت کرده و تهدیدهای حاصل از  تحریم‌های مالی آمریکا را کاهش دهد. برخی مقامات امیدوارند که شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی، کنترل‌های سخت دولت را نادیده بگیرند و شاید حتی آن را به‌عنوان یک دارایی ببینند. در سال‌های اخیر، آنها دستاوردهای چشمگیری داشته‌اند. سهم یوان در فاکتورهای تجاری و وام‌دهی بین‌المللی افزایش یافته و زیرساخت‌های مالی غیر دلاری به‌طور قابل توجهی توسعه یافته‌اند. اما به نظر می‌رسد مقامات اکنون می‌دانند که برای تشویق استفاده از یوان و سرمایه‌گذاری با واحد پول چین، باید انگیزه‌های بیشتری برای خارجی‌ها ایجاد کنند.

دستاوردهای پکن

فعلا یوان فاقد جذابیت جهانی است. با اینکه چین مسئول تقریبا یک پنجم فعالیت اقتصادی جهانی است، ارز این کشور تنها 4 درصد از پرداخت‌های بین‌المللی از نظر ارزش را به خود اختصاص داده است (این در حالی است که این درصد برای دلار آمریکا 50 درصد ارزیابی شده است). دارایی‌های یوان تنها 2 درصد از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهانی را تشکیل می‌دهند (در مقایسه دارایی‌ها به دلار 58 درصد را به خود اختصاص داده است). بخش زیادی از این تفاوت را می‌توان به سیاست‌های کنترلی چین بر جریان‌های پولی در داخل و خارج کشور نسبت داد. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که بین‌المللی کردن یوان در حالی که این کنترل‌ها پابرجا هستند، غیرممکن است.

اما حتی پس از آنکه آمریکا به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل شد، باز هم دهه‌ها طول کشید تا دلار برتری پیدا کند. بر اساس این زمان‌بندی، چین پیشرفت نسبتا سریعی داشته است. سهم کوچک یوان در پرداخت‌های بین‌المللی از سال 2022 دو برابر شده است. این موفقیت عمدتا به دلیل تغییرات داخلی است. افزایش سهم یوان در تجارت چین گام مهمی بود. بیش از 30 درصد از تجارت چین در حوزه کالاها و خدمات اکنون به ارز خود این کشور انجام می‌شود (در سال 209 این رقم 19 درصد بود). چین بیش از 50 درصد از دریافت‌های مرزی خود (شامل جریان‌های مالی) را به یوان تسویه می‌کند که حدود 1 درصد در قیاس با سال 2010 بیشتر شده است.

اهرم‌های چین

به باور مک‌میکان فعال در شرکت مشاوره Trivium China در پکن آنچه در نهایت سیاست‌گذاران می‌خواهند، ایجاد یک جریان پایدار از یوان به داخل و خارج کشور است. این کار باید استفاده از یوان در خارج از کشور را افزایش دهد و دسترسی خارجی‌ها به ارز را تسهیل کند. در ماه مه، مقامات به بانک‌های بزرگ گفته‌اند که حداقل 40 درصد از اعتبارهای مربوط به تسهیل تجارت باید به یوان باشد. برای افزایش گردش یوان، مقامات می‌خواهند شرکای تجاری را تشویق کنند که ارز چین را به‌عنوان ارز پرداختی بپذیرند. براساس داده‌های حاصل از مطالعات انجام شده در ماه مه توسط اقتصاددانان فدرال رزرو منتشر شد، پس از تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه در سال 2022، بانک‌های چینی تقریبا تمام وام‌های جدید خود را از دلار به یوان منتقل کردند (پیش از آن تنها 15 درصد از وام‌ها به یوان پرداخت می‌شد)، به این ترتیب موجودی بدهی‌ها به یوان سه برابر شده است.

در شرایط کنونی که دولت چین به‌دنبال خودکفایی در زمینه‌های حیاتی است، باید دسترسی خارجی‌ها به بازارهای مالی خود را گسترش دهد. تعداد قراردادهای مالی با بازیگران خارجی‌ها برای تجارت در بازارهای داخلی چین افزایش یافته و در سال جاری دو برابر شده است؛ همزمان سهمیه‌های سرمایه‌گذاری خارجی نیز افزایش یافته‌اند. از همین رو ماه‌های آینده ممکن است حیاتی باشند. کاهش اعتماد به دلار و محیط کلان اقتصادی مساعد می‌تواند تلاش‌های چین را تقویت کند. افزایش شاخص‌های بورس، انگیزه مالی برای خارجی‌ها به‌منظور نگهداری دارایی‌های یوان ایجاد کرده است. کاهش نرخ بهره و رکود قیمت‌ها باعث شده که هزینه‌های استقراض در بازارهای خارج از کشور به کمتر از 2 درصد کاهش یابد که کمترین سطح از سال 2013 است.

حرکت بعدی چین، باز کردن بازارهای سرمایه داخلی به روی شرکای خارجی است. در ماه ژوئیه، مجارستان حدود 5 میلیارد یوان «اوراق قرضه پاندا» صادر کرد که اقدامی تاریخی قلمداد شد. در همین راستا 8 سپتامبر، روزنامه فایننشال تایمز گزارش داد که شرکت‌های انرژی روسیه مجوز انتشار اوراق قرضه به یوان را دریافت کرده‌اند. همچنین ممکن است کنیا به زودی بدهی‌های دلاری خود به چین را به یوان تبدیل کند.