از آنجایی که تهران گسل‌های فراوانی دارد که بزرگ‌ترین آنها در شمال و جنوب فعال است، هر لحظه احتمال دارد با وقوع زلزله با ریشتر بالا این شهر روی هوا برود یا بخشی از ساختمان‌ها ویران شود، بنابراین تعداد ساختمان‌های ناایمن بسیار بیشتر از آماری است که اعلام شده، چراکه برخی ساختمان‌ها روی گسل هستند. در این شرایط حرکت در مسیر ساخت‌وسازهای استاندارد ضروری است و باید بناهای فرسوده، نوسازی یا مقاوم‌سازی شوند، در غیر این صورت باید هرچند وقت یک‌بار، شاهد انفجار یکی از این بمب‌های ساعتی باشیم.

باتوجه به اینکه اقتصاد ساختمان و معماری کشور وضعیت خوبی ندارد، در زمینه پوست‌اندازی بناهای ناایمن پیشرفتی نداشته‌ایم.

ساختمان‌ها یک عمر مفید و یک عمر مطلوب دارند؛ زمانی که یک ساختمان دیگر ایمن نیست و احتمال دارد هر لحظه دچار ریزش شود، عمر مفیدش به‌پایان رسیده است. در مقابل زمانی که ساختمان از لحاظ ساختاری مشکلی ندارد، اما از دیدگاه صنعت ساختمان باید تخریب شود، عمر مطلوبش سررسیده است، چون امکان استفاده از تکنولوژی‌های جدید در این ساختمان وجود ندارد و یک فشار مضاعف در زمینه‌های مختلف مصرف آب، گاز و برق به اقتصاد وارد می‌کند. از طرف دیگر، هر لحظه ممکن است با وقوع بلایای طبیعی حتی در کوچک‌ترین سطح، ساختمان آسیب ببیند و جان ساکنان به‌خطر بیفتد.

ساختمان‌های ناایمن باید از طریق سیستم قضایی و شهرداری کشور موردبررسی گیرند و اگر نیاز است، تخریب یا بازسازی شوند تا این چهاردیواری‌ها، بلای جان انسان‌ها نشوند.

بیمه ساختمان هنوز جا نیفتاده است

بیمه ساختمان در ایران خوب جا نیفتاده است، در حالی که در کشورهای دیگر به‌صورت وسیع در صنعت ساختمان استفاده می‌شود. در واقع بیمه ساختمان یک مکانیسم تشویقی برای بهتر ساختن است که به‌جای سازکارهای کنترلی نظیر تدوین قوانین مختلف و ناظرهای متفاوت در کشورهای دیگر به‌کار می‌رود.

باتوجه به اینکه دنیا به سیستم تشویق به‌جای تدوین انواع و اقسام قانون روی آورده است، باید چنین سیاستی در ایران پیاده شود تا از سازنده گرفته تا مالک به‌دنبال ایمنی ساختمان‌ها باشند. بنابراین تا زمانی که مسئولان برای ایمن‌سازی ساختمان‌ها، تعداد ناظران را افزایش دهند یا قوانینی به‌تصویب برسانند، در این زمینه پیشرفت نخواهیم کرد، چراکه سازنده که همان افراد غیرمتخصص و بسازبندازها هستند، نسبت به دور زدن قانون آگاهند و برای ارزان تمام شدن نرخ نهایی ساختمان، هر اقدامی انجام می‌دهند. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته تا زمانی که یک ساختمان قواعد بیمه را رعایت نکند، قابل‌سکونت نخواهد بود.

در کشورهای دیگر اگر قوانین ایمنی رعایت نشود، نه‌تنها جریمه سنگینی خواهند شد، بلکه نمی‌توانند از کوچک‌ترین امتیازات بیمه نیز بهره ببرند. در واقع ساختمان بدون بیمه، قابل‌عرضه نیست و زمانی که واحد مسکونی یا تجاری خریداری می‌شود، کل تعمیرات آن برعهده بیمه است و این شرکت با تعمیرکاران از گچ‌کار گرفته تا لوله‌کش و تاسیسات قرارداد می‌بندد.

صنعت بیمه یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی اقتصاد است، اما از آنجایی که در ایران هنوز به جایگاه اصلی خود نرسیده، هنوز این صنعت موفق نشده است، در زمینه بیمه ساختمان‌ها ورود کند. به‌طوری‌که از صدور بیمه‌های ساختمان کمترین اطلاعات را دارند، حتی در این زمینه مشاور بیمه‌ای تخصصی ندارند که در مواقع خاص از مشورت آنها استفاده کنند.

دولت سیاست تشویقی در پیش بگیرد

در زمینه نگاهداشت ساختمان، خلأ قانونی نداریم، اما در بخش اجرا دچار مشکل هستیم، چراکه سازنده‌ها برای اینکه هزینه ساخت‌وساز پایین بیاید، مهندس ناظر را تطمیع می‌کنند تا قوانین را دور بزنند. این در حالی است که باید دولت سیاستی در پیش بگیرد که سازنده شخصا تمایل داشته باشد تا آیین‌نامه‌ها و قوانین را رعایت کند.

همچنین تا زمانی که یک ساختمانی که براساس اصول و قواعد ساخته شده، با ساختمانی که آیین‌نامه‌ها را رعایت نکرده است، فرقی از نظر سوددهی نداشته باشند، سازنده هم انگیزه‌ای نخواهد داشت که از مسیر قانونی دست به ساخت‌وساز بزند و نکات ایمنی نظیر مصالح ساختمانی باکیفیت، طراحی مناسب بنا و... را رعایت کند.