التهاب بازار مسکن در سایه نبود اطلاعات
ناصر ذاکری- تحلیلگر و کارشناس مسائل اقتصادی
![]()
باتوجه به اینکه بازار مسکن پیشران اقتصاد کشور است و فعالیت بسیاری از صنایع به آن وابسته است، تولیدکننده باید به آمار و اطلاعات دسترسی داشته باشد تا بتواند برای سرمایهگذاری خود بهترین تصمیم را بگیرد و نیاز بازار را برآورده کند. اگر تولیدکننده به اطلاعات درست دسترسی نداشته باشد، مجبور است به شیوههای سنتی به دادهها و اطلاعات دست یابد. بههمیندلیل سود فعالان اقتصادی در بازار مسکن از طریق مدیریت تولید و بکارگیری روشهای نوین حاصل نمیشود، بلکه سود حاصل از طریق نگهداری دارایی بهدست میآید. بنابراین جای تعجب ندارد که بازار املاک و مستغلات پس از گذشت سالها، همچنان یک بازار سنتی باشد و تولیدکننده تمایلی به استفاده از روشهای نوین نداشته باشد و فقط بهدنبال پیادهسازی فرمول چگونه ارزان بخرد و در مقابل، چگونه گران بفروشد، باشد.
در بازاری که به شیوه سنتی پیش میرود، تولیدکننده فقط بهدنبال کسب سود است، بدون اینکه دارایی ارزش مفیدی داشته باشد.
بازار ملتهبتر خواهد شد
هر زمانی که اطلاعات و دادهها از وضعیت اقتصادی کشور مخدوش باشد یا در دسترس نباشد، امکان فعالیت برای فعالان اقتصادی و مردم وجود نخواهد داشت. شاهد آن هستیم که آمار یا به بهانه محرمانگی منتشر نمیشود یا بعضی مواقع برای کاهش التهاب یک بازار در اختیار همه قرار نمیگیرد، البته بکارگیری چنین سیاستی در کوتاهمدت قابلتوجیه است، اما برای بلندمدت قابلقبول نیست، چون امکان دارد وضعیت یک بازار را ملتهبتر کند.
مسئولان باید در نظر بگیرند، آرامش بازاری نظیر مسکن با عدمانتشار آمار بهتر نخواهد شد و مردم حق دارند از اتفاقاتی که در بازار مسکن میافتد، اطلاع داشته باشند.
ایجاد رانت اطلاعاتی
برای دورهای کوتاه عدمانتشار آمار، قابلتوجیه است، اما نباید مبنای شیوه حکومتداری باشد و مردم از اتفاقاتی که در حوزه مسکن میافتد، اطلاعی نداشته باشند. زمانی که دادهها در اختیار فعالان اقتصادی قرار نگیرند، رانت اطلاعاتی ایجاد خواهد شد؛ به این ترتیب گروههایی از افراد به اطلاعات محرمانه دسترسی دارند و تصمیمات درستی خواهند گرفت، در مقابل مردم با عدمدسترسی به اطلاعات، دچار ضرر و زیان خواهند شد.
زمانی که مجموعه یا ارگانی اطلاعات را منتشر نمیکنند، این گونه نیست که اطلاعات دراختیار هیچکس نباشد، بلکه افراد محدودی به اطلاعات دسترسی دارند و با خرید و فروش بهموقع سودهای کلان به جیب میزنند. در این میان، فعالان اقتصادی زیرک سعی میکنند، به اطلاعات انحصاری دست پیدا کنند تا بتوانند بهترین تصمیم را بگیرند.
توزیع ناعادلانه ثروت
عدمارائه آمار در سطح کلان تبعات نخواهد داشت، بلکه بیشتر روی توزیع ناعادلانه درآمد تاثیرگذار است. در واقع عدهای ناعادلانه درآمد بیشتری کسب میکنند، بدون اینکه شایستگی کامل داشته باشند. چنین رویکرد غلطی در نهایت موجب بیثباتی بازار خواهد شد. به این ترتیب فعالان اقتصادی به این نتیجه خواهند رسید که راه کسب سود، نبوغ اقتصادی نیست، بلکه دستیابی به اطلاعات نهانی است.
زمان ارائه اطلاعات برای هر بازاری متفاوت است؛ یک بازار باید اطلاعاتش در بازه زمانی یک هفته منتشر شود، برای بازار دیگر باید بهصورت ماهانه، فصلی یا سالانه باشد، البته در این میان شاهد هستیم بسیاری از آمار در کشور بهعلت اینکه در نظام آماری تعریف نشده است، منتشر نمیشود. برای مثال در محاسبات آماری از جدول داده و ستانده استفاده میشود. در این جدول، اقتصاد کشور به مجموعهای از بخشهای مختلف تقسیم میشود. هرچقدر فعالان اقتصادی به اطلاعات ریز اشراف داشته باشند، پیشبینیها و برنامهریزیهای بهتری برای یک بازار ارائه خواهند داد. بنابراین ضروری است این نیاز آماری در کشور شکل بگیرد و یکسری اطلاعات تعریف شود تا در اختیار تحلیلگران قرار گیرد.
متاسفانه در کشور سیاست معکوس برای انتشار آمار در پیش گرفته میشود، به این معنی که یکسری اطلاعات محرمانه منتشر میشود، در مقابل یکسری از اطلاعات که باید در دسترس مردم قرار گیرد، از دید همه پنهان میشود.