وسعت کشور ایران ۱۶۵میلیون هکتار است که ۹۰میلیون هکتار آن فاقد خاک است. از سوی دیگر، ۷۶میلیون هکتار از وسعت کشور ما دارای خاک است که از این میزان در ۱۸.۵میلیون هکتار، کشاورزی انجام می‌شود. بنابراین باوجود وسعت زیاد کشور، با محدودیت منابع خاک برای تامین امنیت غذایی مواجهیم. بنابراین مراقبت از خاک و جلوگیری از آلودگی آن باید در اولویت تمام نهادهای مسئول این حوزه قرار گیرد.

توسعه بخش کشاورزی، بیش از هر زمانی اهمیت خاک را نمایان ساخته و در همین شرایط، آلودگی خاک یکی از مشکلات زیست‌محیطی است که علاوه بر اثرات زیان‌آور بر جوامع جانوری خاک و آلودگی آب‌های زیرزمینی، موجب کاهش عملکرد و کیفیت محصولات گیاهی و در نهایت به‌خطر افتادن سلامتی افراد جامعه و دیگر موجودات زنده می‌شود.

در همین حال، منبع اصلی آلودگی خاک‌های کشاورزی، استفاده نامتعادل و نامناسب از کودهای شیمیایی، سموم دفع آفات، علف‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها هستند. همین‌طور استفاده از کودهای آلی از جمله کودهای دامی، لجن‌ِ فاضلاب و آبیاری با پساب فاضلاب، راه‌های ورود دیگری برای آلاینده‌ها به خاک هستند.

از دیگر منابع آلوده‌کننده خاک کشاورزی، استفاده از مواد پلاستیکی از جمله مالچ‌های پلاستیکی، لوله‌های آبیاری و پوشش پلاستیکی گلخانه‌هاست.

در کنار موارد یادشده که مربوط به فعالیت‌های انسانی می‌شوند، فعالیت‌های صنعتی، حوادثی مانند نشت ترکیبات آلاینده و عوامل طبیعی از جمله آتش‌سوزی‌ها می‌توانند منابعی برای ورود آلاینده‌ها به خاک باشند.

استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی اگرچه در کوتاه‌مدت مواد مغذی موردنیاز اراضی کشاورزی را تامین و بهره‌برداری بیش از اندازه را ممکن می‌کند، اما در بلندمدت باعث از بین رفتن کیفیت خاک، افت حاصلخیزی و در نتیجه فرسایش خاک می‌شود. کودهای شیمیایی خواص خاک را تغییر می‌دهند، یعنی نفوذپذیری خاک را نسبت به هوا و آب کم کرده و در اصطلاح خاک‌ها را سخت می‌کنند.

این موضوع می‌تواند تاثیر منفی بر رژیم غذایی انسان‌ها و در نتیجه سلامت عمومی داشته باشد. برای مثال، آلاینده‌ها می‌توانند باعث کاهش میزان ویتامین‌ها و مواد معدنی در گیاهان شوند که این امر می‌تواند به مشکلات تغذیه‌ای و کاهش ایمنی بدن منجر شود.

نکته قابل‌تامل آنکه؛ عدم‌آگاهی و اهمیت به مصرف محصولات کشاورزی آلوده در جامعه ایرانی از مهم‌ترین چالش‌های این حوزه است. در حقیقت نبود سیستم‌های پایش و رصد دقیق آلاینده‌ها در مناطق کشاورزی و همچنین کمبود برنامه‌های آموزشی در کنار عدم‌تمایل کشاورزان در مدیریت آلودگی‌ها در تولید محصولات، موجب کاهش کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی شده که مصرف‌کننده نهایی، قربانی اصلی آن است.

کشورهای مختلف دنیا برای کاهش تاثیرات آلودگی بر کشاورزی اقدامات متنوعی انجام داده‌اند. در اروپا، برنامه‌هایی نظیر ICP Vegetation تحت‌نظارت UNECE به ارزیابی تاثیر آلاینده‌ها بر کشاورزی پرداخته‌اند.

 برخی کشورها نیز از روش‌های اصلاح ژنتیکی برای تولید گیاهانی با مقاومت بیشتر در برابر آلاینده‌ها استفاده کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، در کشورهای آسیای‌شرقی مانند چین و هند، استفاده از فناوری‌های پایش آلودگی در مزارع تقویت و در امریکا و کشورهای اروپایی، قوانین و مقررات سختگیرانه‌ای برای کاهش انتشار آلاینده‌های صنعتی و خودروها وضع شده است تا تاثیرات منفی آنها بر محیط‌زیست و کشاورزی کاهش یابد. این‌گونه اقدامات از لحاظ کشاورزی پایدار و علوم محیط‌زیستی مقبولیت بیشتری دارد. این قوانین به‌عنوان یک اقدام جامع کمک می‌کنند تا سطح آلاینده‌ها در هوا کاهش یابد و در نتیجه، از سلامت محصولات کشاورزی و به‌تبع آن، سلامت انسان‌ها محافظت شود.