زنان خط ربط بشریت
منوچهر محمد شمیرانی کارشناس ارتباطات
گفته میشود زنان، نیمی از جامعه را تشکیل میدهند و در حقیقت، پرورش و تربیت نیمی دیگر از جامعه -مردان- را هم برعهده دارند، بنابراین میتوان پذیرفت نقش و ارزش زنان در قوام و شکلگیری و پیشرفت جوامع، انکارناشدنی است و زنان، خط اول و اصلی ربط و ارتباط بین آحاد بشریت به شمار میروند.
بزرگداشت زنان در ایران
در ایران ما، پیشینه بزرگداشت زنان قدمتی طولانی و به اندازه عمر تاریخ کشورمان دارد. در ایران باستان، روزی به نام «اسفندگان» را برای گرامی داشتن مقام زن و دختر و زمین اختصاص داده بودند و این روز را «عید زنان» میدانستند. قدمت بزرگداشت زنان در ایران، درحالی است که در جهان، تازه چندین دهه است که روز ۱۷ اسفند ماه (هشتم مارس) به عنوان «روز جهانی زنان» در بسیاری از کشورها، مراسمی برگزار میشود.
در سال ۱۹۴۵، منشور سازمان ملل متحد در یک موافقتنامه بینالمللی، اصل برابری بین زنان و مردان را تایید کرد و اولین روز رسمی خود به مناسبت روز جهانی زن را در ۸ مارس ۱۹۷۵ جشن گرفت.
زنان و حرکتهای اجتماعی
باتوجه به حرفهای بالا، جا دارد نگاهی هرچند کوتاه، به میزان و تاثیرگذاری نقش زنان در عرصه کنشهای اجتماعی و ارتباطی ایران بیندازیم. تاملی در تجربههای تاریخی، گویای آن است که زنان ایرانی با وجود محدودیتهای تاریخی بسیار، نقش بارز و قابل توجهی در کنشهای اجتماعی مختلف داشتهاند و تاثیر حضور و فعالیت آنان، حتی در بسامان رسیدن بسیاری از حرکتهای اجتماعی، تعیینکننده بوده است. انقلاب مشروطیت، نمونه بارزی است که زنان ایران، از ابتدا به عنوان بخشی از جنبش بزرگ ملی ایران، فعالانه شرکت داشتند و با تشکیل انجمنها و سازمانهای متعدد، حتی اسلحه هم در دست گرفتند و در نبرد رویاروی، جان خود را از دست دادند. در جریان انقلاب اسلامی و در طول هشت سال جنگ ایران و عراق نیز، زنان نقش موثر و پررنگی داشتند و تاکنون نیز، در تمامی کنشهای اجتماعی، زنان همیشه پرچمدار و پیشرو بودهاند.
افزایش مداوم نقش زنان
گفتنی است نقش زنان و تاثیر آنان در زمینههای گوناگون، در دهههای اخیر بهشدت آمار صعودی داشته است. تا جایی که به عنوان نمونه، در برخی سالها تعداد پذیرفتهشدگان زن در رشتههای مختلف کنکور دانشگاهها تا ۷۰ درصد هم رسیده و همین امر موجب شده حضور آنان را در عرصههای مختلف کاری، مدیریتی و اجرایی در سطوح مختلف پررنگتر و چهره جدیدی از زن ایرانی را در دنیا مطرح کند. البته زنان، هنوز مزه واقعی برابری و فرصتهای یکسان داشتن را بهطور کامل احساس نمیکنند و در بسیاری از موارد میبینند با وجود شرایط یکسان، جایگاه مناسب آنان در اختیارشان قرار نمیگیرد. امیدواری زنان به روزی است که در تمامی زمینهها - به ویژه فرصتهای شغلی عرصههای ارتباطی- شاهد روزی باشند که جایگاه مدیران روابط عمومیها و رسانههای گروهی، بر اساس شایستگیهای فردی -و نه جنسیتی- واگذار شود.
سهم زنان ایرانی در اینستاگرام
گسترش اینترنت در سالهای اخیر و فراگیر شدن شبکههای اجتماعی در جهان و ایران، از جمله مواردی است که یکبار دیگر حضور گسترده زنان در این شبکهها را به عنوان «کاربر فعال» یادآوری میکند. اینستاگرام، یکی از این شبکههای اجتماعی است که در سطح جهان و به ویژه در ایران، با اقبال زیادی روبهرو شده است. در ایران، طی سالهای گذشته و پس از فراگیر شدن پاندومی کرونا، کسبوکارهای اینترنتی شاهد رونق فراوانی بوده است و سهم اصلی در این رونق را میتوان از آن زنان دانست. آمارهای موجود گویای آن است اکنون در حالی که بیش از ۴۷ میلیون نفر کاربر فارسی زبان در اینستاگرام حضور دارند بیش از یک میلیون صفحه فارسی، از طریق اینستاگرام کسب درآمد دارند که شامل ۲۰۰ هزار کسبوکار کوچک و متوسط و حدود ۵۰۰ هزار کسبوکار استانی و بومی میشود که زنان، سهم قابل توجهی از این کسبوکارها را به خود اختصاص دادهاند. به هر روی، جا دارد با توجه لازم و تقویت بیشتر جایگاه زنان در تمامی عرصههای اجتماعی، به شکلی واقعی و نه صوری و تشریفاتی، بستر مناسب برای ارتقای جایگاه زنان و تشکیل جامعهای مدنی، با بکارگیری نیروهای قابل، براساس تواناییها و صلاحیتهای انسانی و فردی -و نه جنسیتی- فراهم شود.