بحران انرژی، نفسهای تولید را بهشماره انداخته است
حبیباله کوچکنیا فعال صنعتی
ریختهگری بهعنوان یک صنعت مادر و پرکاربرد محسوب میشود که از سالهای دور در کانون توجه بشر قرار گرفته و قدمت آن به چندین هزار سال قبل برمیگردد. در گذر زمان، تولید قطعات فلزی برای استفاده در صنایع مختلف همچون فولاد، نفت، گاز و پتروشیمی، خودروسازی، لوازمخانگی و…، به یکی از مهمترین ارکان سرعتبخشی به توسعه و پیشرفت این صنایع تبدیل شده است که همین مسئله، نشان از اهمیت صنعت ریختهگری در ایران و جهان دارد. براساس مهمترین برنامههای اقتصادی کشور و برمبنای سیاستگذاریهای دولتی، رشد تقاضای پایه برای قطعات ریختگی طی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۴، بهطورمتوسط سالانه ۱.۷ درصد پیشبینی شده و این در حالی است که این رشد در مقایسه با 2 دهه گذشته، ضریب آهنگ کندتری را نشان میدهد. دلیل این امر را باید در موانعی جستوجو کرد که امروزه همچون سدی محکم، مسیر ارتقا و توسعه کارخانههای ریختهگری را سد کرده است. ناترازی انرژی و عدماعطای تسهیلات و بستههای حمایتی را میتوان از جمله این چالشها دانست که شرایط ادامه فعالیت واحدهای صنعتی را بیش از پیش دشوار کرده است.
ناترازی انرژی، امروزه به یکی از مهمترین چالشهای بخش تولید و صنعت کشور تبدیل شده است و اگر قرار باید شرایط به همین روال ادامه پیدا کند، این معضل در سالهای آتی بیشتر نیز خواهد شد. در فصل تابستان امسال، ما تقریبا ماهانه 8 روز کامل کاری را بهدلیل قطعی برق از دست دادیم و بهناچار تولید خود را متوقف کردیم؛ اگرچه اقدامات لازم مانند خرید دیزل ژنراتور را با هدف رفع این مشکل انجام دادهایم، اما آیا هزینه تمامشده برق تولیدی در کارخانه آلومینیوم کاران البرز (با استفاده از دیزل ژنراتور و سوخت گازوئیل) با هزینه برق خریداریشده از وزارت نیرو برابر است؟ بدون شک پاسخ منفی خواهد بود. از طرفی، سهمیه گازوئیل درنظرگرفته شده برای شرکتهای ریختهگری ناچیز است و جوابگوی نیاز واحدهای تولیدی نیست. در حالی که انتظار میرفت پس از تابستان سخت و طاقتفرسای امسال، شرایط تولید در نیمه دوم سال کمی بهبود پیدا کند و تولیدکنندگان با دغدغهخاطر کمتری به فعالیت خود ادامه دهند، متاسفانه چالش محدودیت گاز نسبت به سالهای قبل تشدید شد و همین مسئله تامین سوخت (گازوئیل) نهتنها کارخانههای تولیدی و صنعتی، بلکه نیروگاههای برق کشور را نیز با مشکل مواجه کرد. نکته قابلتوجه اینکه ما تا پایان روز بیست و پنجم هر ماه میتوانیم درخواست خود برای تامین سوخت را در سامانه ثبت کنیم و بر همین اساس، در روز ۲۴ آذر اقدام به ثبت درخواست کردیم که آن روز با تعطیلی بسیاری از استانها، سازمانها و ادارات بهدلیل برودت هوا مصادف شد.
بهدنبال این مسئله، نتوانستیم سهمیه سوخت خود در ماه دی را دریافت کنیم و زمانی که در روز اول دی بهصورت حضوری مراجعه کردیم، متوجه شدیم که مسئول مربوطه در سفر غیرکاری بهسر میبرد! باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که متاسفانه بسیاری از مسئولان، دلسوز تولید نیستند و گویا نمیخواهند گرهی از مشکلات انبوه تولیدکنندگان باز شود. مسئولان ذیربط دلیل قطعیهای مکرر برق طی هفتههای جاری را خالی بودن بیش از ۵۰ درصد ظرفیت مخازن سوخت نیروگاههای برق کشور اعلام کردهاند.
یکی از مهمترین راهکارهایی که میتواند در خروج کشور از بحران کنونی حاکم موثر واقع شود، فاصله گرفتن از قیمتگذاری دستوری و دخیل کردن فعالان بخش خصوصی در سیاستگذاریها و وضع بخشنامهها و دستورالعملها است. با نگاهی به تاریخچه صنعت این مرز و بوم درمییابیم که صنایع دولتی به توفیق چندانی در گذر زمان دست نیافتهاند و از آنجایی که خصوصیسازی نیز بهدرستی در کشور ما انجام نشده است، صنایع بخش خصوصی نیز در نیل به اهداف خود ناکام ماندهاند.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که توسعه و پیشرفت کشور در تمامی بخشها اعم از تولید، صنعت، اقتصاد و… در گرو مشارکت و همکاری دوسویه و متقابل دولت و بخش خصوصی است.
برای مثال در ارتباط با چالش ناترازی انرژی، دولت میتواند با فراهم کردن زیرساختهای لازم، بستر سرمایهگذاری بخش خصوصی برای احداث نیروگاههای جدید را فراهم کند تا علاوه بر مشارکت شکل گرفته، معضل قطعی برق در کشور رفع شود. از طرفی، باتوجه به اینکه امروز بخش عمدهای از ماشینآلات موجود در بسیاری از کارخانههای صنعتی کشور فرسوده و مستهلک شدهاند و بیش از ۷۰ تا ۸۰ سال از عمر این ماشینآلات میگذرد، دولت و بخشهای مرتبط باید زمینه واردات و تامین ماشینآلات جدید را فراهم کنند تا ضمن ورود سرمایهگذاران بخش خصوصی به این حوزه، شاهد بهسازی خطوط تولید و استفاده از تجهیزات و ماشینآلات روز در واحدهای صنعتی و نهایتا رشد و توسعه صنعت و اقتصاد کشور باشیم.