شهرسازی کاملا تخصصی است
سعید ساداتنیا کارشناس معماری و شهرسازی
شهرهای ما از لحاظ مسائل متعدد، نیاز به تغییر و تحول سازنده دارند. باید بهوضوح بگویم، شایستهسالاری در هر نهاد یا سازمانی یکی از ارکان اساسی برای دستیابی به سعادت و توسعه است و در این زمینه هیچ شکی وجود ندارد. بههمیندلیل، عدمرعایت این اصل مهم میتواند تمام برنامهریزیهای یک مجموعه را مختل کرده و به اعتبار آن سازمان بهشدت آسیب بزند.
من به مدت ۳۰ سال در سازمان زیباسازی شهری فعالیت کردهام و متاسفانه در این مدت، تعداد مدیران کارآمد و متخصصی که بتوانند در مسیر مثبت حرکت کنند، به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسد. این موضوع جای تامل دارد که چرا مدیران بخشهای مختلف، هیچ تخصص مرتبطی با مسئولیتهایی که به آنها واگذار شده، ندارند!
متاسفانه، بخش مسکن و شهرسازی ما سالهاست که تحتتاثیر برخی مدیران رانتی قرار گرفته که هیچگونه دانشی در زمینه معماری و شهرسازی ندارند. این رویکردها در نهایت به فروش زمینهای شهری و اتلاف وقت در پیشبرد پروژهها منجر شده و جز اتلاف منابع مالی برای کشور نتیجهای نداشته است.
این وضعیت باعث شده تهران به یک پارکینگ بزرگ برای خودروها تبدیل شود و مناطقی که در گذشته بهخاطر بکر بودن و هوای مطبوعشان شناخته میشدند، بهواسطه تراکم بالای ساختوساز بهسمت نابودی پیش بروند. اکنون، سوءمدیریت در حوزه شهرسازی، جای مناطق شمالی تهران را که زمانی محل کوهنوردی و تفریح شهروندان بود، با برجهای لوکس عوض کرده و تراکم جمعیت در این نواحی بهحدی رسیده که برای طی کردن مسافتهای کوتاه با وسیله نقلیه، ممکن است ساعتها در ترافیک بمانیم.
مسئله شهرسازی یک موضوع کاملا تخصصی است و نباید هنر معماری و مهندسی به یک معنا تعبیر شوند. در گذشته، باتوجه به وجود تنها یک دانشگاه تخصصی به نام جندیشاپور، این موضوع بهخوبی تفکیک میشد و از آن زمان بناهای تاریخی ارزشمندی به یادگار مانده است، زیرا برای ساخت این بناها از متخصصترین افراد آن زمان استفاده میشد.
شایستهسالاری در عرصه ساختوساز در گذشته، منجر به ظهور قوانین طلایی زیباشناسی در سازههای عظیم کهن ایران شده است. این موضوع باعث شگفتی معماران و مهندسان غربی شده و آنها بارها سوالاتی را مطرح کردهاند که چگونه در زمانی که تمدن غرب هنوز شکل نگرفته بود و بیشتر کشورهای دنیا در حال غارت و چپاول یکدیگر بودند، ایرانیها به اینهمه دانش متنوع از جمله معماری بینقص دست یافتهاند؟
برای درمان درد باید به پزشک مراجعه کرد و اگر بپذیریم که یکی از چالشهای اصلی شهرداریها، تامین منابع مالی مناسب و کارآمد برای مدیریت شهر است، باید قبول کنیم که کارشناسان اقتصادی، بهویژه در حوزه اقتصاد شهری، میتوانند در این زمینه راهحلهایی ارائه دهند. امروزه پیشرفتهای جهانی بهدست متخصصان صورت میگیرد و این پیشرفتها نتیجه تصادف و شانس نیست، بلکه حاصل کار کارشناسی و دقیق است.