براساس قانونی نانوشته و مصطلح در تمام کشورهای جهان، تولید، پشتوانه صادرات است و در مقابل، پشتوانه تولید نیز کیفیت است. برای موفقیت در این مسیر عرصه تولید کشور باید کاملا به‌روز و رقابتی باشد تا قابلیت ورود به بازارهای داخلی و خارجی برایش فراهم شود.

بنابراین، کالاهای صادراتی ایران باید دارای دو ویژگی مهم کیفیت مطلوب و نرخ قابل‌رقابت باشند، ضمن اینکه کیفیت مقوله‌ای کاملا جهانی است که سرمنشأ آن در حقیقت با تحقیق، توسعه و برندسازی شکل می‌گیرد. برای نظارت و ارتقای کیفیت تولیدات صادرات‌محور، سازمان‌های جهانی نیز وارد میدان می‌شوند و با وضع قوانین مشخصی، در راستای ارتقای تولیدات صادرات‌محور گام برمی‌دارند. به‌عنوان‌نمونه، امروزه برای بررسی کیفیت محصولات تولیدی در صنایع غذایی، سازمان سلامت جهانی (WHO) و نیز سازمان خواربار جهانی (فائو)، مجموعه‌ای به نام کدکس را ایجاد کرده‌اند که مقر آن در کشور سوئیس واقع است و سالانه دستورالعمل‌های کالاهای غذایی و صنعت غذا را تدوین می‌کند و بر اجرای این استانداردها و شاخص‌ها تاکید دارند.

امروزه به‌منظور ایجاد تولید صادرات‌محور با کیفیت بالا، رعایت دستورالعمل‌های سازمان کدکس ضروری است؛ زیرا بدون رعایت آنها، امکان صدور هیچ‌کدام از کالاهای صنعتی وجود نخواهد داشت.

 بنابراین، برای کسب سهم بیشتر در بازارهای جهانی و افزایش تولید صادرات‌محور راهی جز ارتقای کیفیت نداریم.

با نگاهی به این تعاریف می‌توان گفت که کیفیت یک امر نسبی است و کیفیت قابل‌قبول ثابت نبوده و با انتظارات مشتریان مدام در حال تغییر است. از این‌رو برای حضور در فضای رقابتی بازار، توجه شرکت‌ها و واحدهای تولیدی و خدماتی به مقوله کیفیت نه‌تنها امری لازم، بلکه ضروری است، چراکه بقای آنها در گرو توجه به نیازهای مشتریان است. از همین‌رو، در عصر جدید که عصر انقلاب صنعتی چهارم است، با بهره‌گیری از فناوری‌های برتر، شرکت‌ها سعی در پاسخگویی به نیازهای مشتریان خود با رعایت استانداردها خاص محصولی و فراتر از آنها رعایت استانداردهای مدیریت کیفیت فراگیر و حرکت به‌سوی استانداردسازی تمامی فرآیندهای مرتبط باکیفیت محصول خود را دارند.

سازمان‌های سرآمد و پیشرو از مدت‌ها قبل برای بقای خود به‌سمت مدیریت کیفیت فراگیر گام برداشته‌اند و اکنون این موضوع به موضوعی اساسی برای تمامی شرکت‌ها و واحدهای تولیدی تبدیل‌ شده، چراکه لازمه بقای آنها و حضورشان در فضای رقابتی، توجه به مدیریت کیفیت فراگیر است.

 توجه به این مهم در نهایت منتج به جهش و رونق تولید ملی کشور و در نتیجه رقابت‌پذیری اقتصاد کشور در سطح ملی و بین‌المللی خواهد شد که از این‌رو سازمان‌ها و واحدهای تولیدی و خدماتی برای بقای خود ناچار به ورود به عرصه کیفیت‌بخشی براساس مدل‌های مبتنی بر تجارب زیسته هستند.

نظام ارزیابی ملی کیفیت ایران براساس مدل بومی و ملی جایزه ملی کیفیت ایران INQA با تصویب شورای‌عالی استاندارد در سال ۱۳۸۲ بنا نهاد شد تا زمینه‌ساز ورود فعال و منسجم سازمان‌ها، واحدهای تولیدی و خدماتی به عرصه رقابت‌پذیری باشد. خوشبختانه مجلس شورای اسلامی نیز با تصویب قانون تقویت و توسعه استاندارد در سال ۱۳۹۶ و تعیین این جایزه به‌عنوان تنها جایزه رسمی حوزه کیفیت کشور، عزم جدی خود برای کمک به ارتقای کیفیت محصولات و زمینه‌سازی برای ورود محصولات ایرانی به بازارهای جهانی را نشان داده است.

به‌نظر می‌رسد، تولید کیفیت‌محور مهم‌ترین عامل توسعه صادرات است و برای ارتقای صادرات کالا باید به‌سمت افزایش کیفی تولیدات برویم. از سوی دیگر، به‌منظور تحقق رشد تولید و توسعه فروش، باید الزامات تولید کالای باکیفیت را رعایت کنیم تا با تولید کیفیت‌محور شاهد توسعه بازار و رونق فروش کالاهای داخلی باشیم. از سوی دیگر، کیفیت‌مداری مقدمه مشتری‌مداری است. تولید کالاهای مرغوب نیز پس از تصاحب بازارهای داخلی، راهی بازارهای خارجی شده و رفته‌رفته از سهم بازار محصولات مشابه وارداتی کاسته خواهد شد.