رانندگی ایمن در چارچوب استاندارد
حسین رحیمینژاد کارشناس صنعت خودرو
بحث رعایت ایمنی، خودرو باکیفیت، جادههای استاندارد و تصادفات رانندگی از موضوعات بهشدت وابسته به هم هستند. بر این اساس، رانندگی ایمن یعنی استفاده از خودرو باکیفیت در جادههای با استاندارد بالا و فرهنگ رانندگی ارتقایافته. در بحث ایمنی علاوه بر کیفیت خودرو، عامل انسانی و جاده نیز دخیل هستند. در بحث تصادفات مسئله کیفیت خودرو یکی از عوامل است، اما تنها عامل نیست و البته مهمترین عامل هم نیست. واقعیت این است که عوامل دیگری وجود دارد. در این میان بحث باکیفیت و استاندارد بودن جادهها خیلی مسئله مهمی است و حتی به نظر من در بحث تصادفات از مسئله کیفیت خودرو مهمتر است. در کنار کیفیت خودرو و استاندارد جادهها موضوع مهمتر، فرهنگ رانندگی ما ایرانیهاست. به اعتقاد من، اولین عامل و دلیل اصلی بروز تصادفات به مشکلات جادهای ما برمیگردد و در رده دوم میتوان گفت کیفیت خودروها قرار دارد.
در بحث ایمنی تولیدات خودرویی ما با چارچوبی بهنام استانداردهای خودرویی مواجه هستیم. این استانداردها که بعضا استانداردهای پذیرفتهشده جهانی هستند و در کشور ما بهعنوان استانداردهای ۸۵ گانه شناخته میشوند بهنوعی نگاه و تمرکز اصلی بر ایمنی و تولید باکیفیت خودرو دارند و خودروسازان ملزم به رعایت آنها هستند. در صنعت خودرو ما در سالهای گذشته توجه کمتری به استانداردهای تولید باکیفیت و ایمن میشد و خوشبختانه بهتازگی و در سالهای اخیر توجه به رعایت کردن این الزامات بیشتر شده است. در این میان برخی از محصولات داخلی هم به خوبی توانستهاند استانداردهای لازم را پاس کنند.
در کنار رعایت استانداردهای ۸۵ گانه توان طراحی خودرو ایمنی و باکیفیت و همچنین استفاده از قطعات باکیفیت نیز در این فرآیند تاثیرگذار است. در واقع ایمنی تولیدات نتیجه رعایت ضوابط دقیق در بخشهای گوناگون و حلقههای مختلف تولید از مواد اولیه تا تولید نهایی است و هر کدام از این بخشها سهمی از ایمنی خودرو دارند. به عبارتی تولید باکیفیت باید در تمام حلقهها مدنظر باشد تا در نهایت ایمنی محقق شود و بهنوعی میتوان گفت کیفیت بالاتر ایمنی بیشتر برای مصرفکننده به همراه دارد.
بسیاری از مردم بهدلیل مشکلات اقتصادی و معیشتی قادر به تعویض خودروهای خود نیستند. این خودروها که معمولا عمر بالایی دارند و بهدرستی تعمیر و نگهداری نمیشوند، بهمرور زمان مستهلک و آسیبپذیر میشوند. این وضعیت به نوبه خود میتواند به افزایش تصادفات و حوادث منجر شود، زیرا از یکسو خودرو قدیمی است و بهدلیل فرسودگی و عدمتعویض قطعات، عملکرد و ایمنی مناسبی ندارد. و از سوی دیگر صاحبان این خودروها ناچار به استفاده از آنها هستند، چراکه توان خرید خودرو نو ندارند.
نسبت دادن بیش از نیمی از مرگومیرها به ناایمن بودن خودروهای تولید داخل را قضاوت غیرمنصفانه است.
واقعیت این است که بین عواملی که منجر به تصادفات میشود نمیتوان اولویت قطعی بر یکی از آنها گذاشت و باید در بروز یک تصادف سهم عوامل گوناگون سنجیده شود و به دنبال آن اظهارنظر کنیم. تصادفات جادهای عوامل متعددی دارند و نمیتوان تنها خودرو را مقصر دانست. در کنار طراحی ضعیف خودروها، عمر بالای آنها و عدمتعویض قطعات نیز از عوامل مؤثر در بروز حوادث است. نمیتوان تولیدکننده را به خاطر مشکلات خودروهای قدیمی و فرسوده بهسادگی متهم کرد، زیرا شرایط اقتصادی و عدمامکان تعمیر و نگهداری نیز نقش مهمی در این موضوع دارند. بهتر است کمی منصفانه قضاوت کنیم.
در نهایت اینکه باید این موضوع را چندجانبه ببینیم و در راستای حل مشکلات این بخش اقدام کنیم. آموزش و ترویج فرهنگ رانندگی ایمن و مسئولانه و بهبود کیفیت جادهها در کنار افزایش کیفیت و ایمنی خودروها میتواند نقش مهمی در کاهش تصادفات داشته باشد. ایمنی خودرو یک مفهوم چندوجهی است که علاوه بر کیفیت خودرو، عوامل انسانی و جادهای نیز در آن نقش دارند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مشکلات جادهای و فرهنگ رانندگی ناکافی از مهمترین دلایل بروز تصادفات هستند. بنابراین، بهبود کیفیت جادهها و ترویج فرهنگ رانندگی ایمن و مسئولانه از مهمترین اقدامات برای کاهش تصادفات است. ضمن اینکه خودروسازان نیز باید استانداردهای ایمنی را بهطور کامل رعایت کنند تا خودروهای تولیدی ایمن باشند. این استانداردها شامل سیستمهای ترمز، سیستمهای رانندگی خودکار، سیستمهای کمکی نگهدارنده خط و تشخیص علائم ترافیکی و... هستند. با توجه به این نکات، میتوان گفت که ایمنی خودرو تنها با رعایت استانداردهای ایمنی و استفاده از قطعات باکیفیت محقق نمیشود، بلکه نیازمند یک رویکرد جامع و چندوجهی است که شامل بهبود کیفیت جادهها، ترویج فرهنگ رانندگی ایمن و حمایت از تولید خودروهای جدیدتر و ایمنتر نیز میشود.