هفته اول و سومین روز از ماه اردیبهشت، مصادف است با زادروز معمار و دانشمند نامدار ایرانی، بهاءالدین محمد بن حسین عاملی، ملقب به شیخ بهایی. آثار فاخر و دستاوردهای این دانشمند بزرگ در زمینه‌های مهندسی، هنر و معماری از افتخارات این سرزمین و جزو شگفتی‌ها و میراث جهانی به‌شمار می‌رود. آثار گرانبهایی از این معمار بزرگ به‌جا مانده که علاوه بر بعد مادی، دارای ارزش‌های معنوی هستند.

گرامیداشت این روز فرخنده به همه معماران و میراث‌داران این هنر، بهانه‌ای است تا نگاهی ژرف‌تر به معماری هزاران‌ساله نیاکان خود بیندازیم و با بهره‌گیری از روح نهفته در آنها،برای شکوفایی هرچه بیشتر خلاقیت، به‌معنای عمیق فضا دست یابیم. از آنجایی که معماری، بازتاب گسترده فرهنگ جامعه و وضعیت معنوی انسان‌ها در زمان خود است، بنابراین شایسته است تا به بهترین شکل ممکن و با هدف الگوسازی برای نسل‌های بعد از خود به آن پرداخته شود.

مهم‌ترین نقش‌آفرینی معماری در جوامع امروزی در زمینه‌های پایداری و حفظ محیط‌زیست و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، بهبود کیفیت زندگی در شهرها و ایجاد محیط‌های کارآمد، تعامل با فناوری‌های نوین و سیستم‌های هوشمند، حفظ و ارتقای کیفیت میراث تاریخی و فرهنگی و تقویت تعامل و ارتباطات اجتماعی تعریف می‌شود.

آنچه مسلم است، حفظ کرامت انسانی از اصول اولیه و اساسی حقوق بشر و از نخستین کراماتی است که خداوند در قرآن کریم برای هر انسانی قائل شده است. بدیهی است یکی از مهم‌ترین جلوه‌های تحقق کرامت انسانی، تهیه سرپناه مناسب است،اما در سال‌های اخیر به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه و تورم افسارگسیخته، تهیه مسکن مناسب یا حتی اجاره آن، بالاتر از توان بیش از ۵ دهک جامعه شده است.

بنابراین به‌منظور کاهش هزینه ساخت مسکن با حفظ کیفیت مطلوب، لازم است وزارت راه و شهرسازی، رویکرد نوینی در نحوه اجرای ساختمان اتخاذ کند و این امر با الزام بهره‌گیری از فناوری‌های روز دنیا و نیروی کار متخصص و آموزش‌دیده که منجر به افزایش سرعت ساخت‌وساز و کاهش هزینه تمام شده می‌شود، امکان‌پذیر است.

همچنین در زمینه ساماندهی اجاره‌بهای مسکن و در راستای حذف دخالت در قیمت‌گذاری کاذب واسطه‌گران و بنگاه‌های املاک، ضرورت دخالت و تصویب قوانین حمایتی همانند سایر کشورهای دنیا می‌تواند راهگشا باشد.

یکی دیگر از مسائل و چالش‌های مهم، تاب‌آوری سکونتگاه‌ها در برابر مخاطرات طبیعی و نیز اثرات تغییر اقلیم است که علاوه بر ایران، بیشتر کشورهای جهان را در سال‌های پیش‌رو با چالش مواجه خواهد کرد؛ بنابراین لزوم سیاست‌گذاری و تدوین ضوابط مرتبط با این موضوع را در طراحی محیط ضروری می‌سازد.

عملیاتی کردن اهداف یادشده، با هدف گام‌ برداشتن به‌سوی خودکفایی و کارآمدی کشور، در اولویت انجام پژوهش‌های کاربردی و تدوین ضوابط و آیین‌نامه‌های طراحی و اجرایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی قرار دارد.