کاربرد فناوری در صنعت نشر مانند یک شمشیر دولبه است که تاثیرات دوسویه دارد. از یک‌سو با ورود تجهیزات مدرن متنوع به صنعت چاپ و نشر ناشران و چاپخانه‌داران از محدودیت‌های گذشته آسوده‌تر شدند. همچنین، فناوری باعث زایش پدیده‌ای به نام خودناشری شده است که همین امر به توسعه دیجیتال‌مارکتینگ انجامیده و روند دسترسی به اطلاعات را برای مردم راحت‌تر کرده و تمامی این موارد، باعث رونق صنعت نشر شده است. این رونق به‌حدی بوده که در بسیاری از کشورها، ورود فناوری در صنعت چاپ منجر به توسعه اقتصادی چندبرابری به نسبت دیگر صنایع شده است. برای مثال، ارزش اقتصادی صنعت چاپ در کشور آلمان، کمابیش با صنعت خودروسازی برابری می‌کند. بنابراین، می‌توان بیش از گذشته به این گزاره پی برد که فناوری در صنعت چاپ و نشر منجر به پولسازی در بسیاری از کشورها شده است. امروزه به لطف فناوری، کمتر کتاب چاپی در انبار می‌ماند و صرفه‌جویی حداکثری در کاغذ و منابع‌طبیعی، آورده دیگر کاربرد فناوری در صنعت نشر است.

اما از آنجایی که فناوری موحب دسترسی آزاد به انواع محتوا شده است و از طرفی هم، قانون کپی‌رایت در ایران چندان رعایت نمی‌شود، فناوری در برخی موارد، منجر به آسیب به ناشر یا نویسنده شده‌است.یکی از نمودهای کاربرد فناوری در صنعت نشر تعاملاتی است که فعالان این عرصه با هوش‌مصنوعی دارند. بی‌شک هوش‌مصنوعی تاثیرات شگرفی در صنعت نشر داشته که موجب تغییر رویکرد مخاطبان در استفاده از محتواها شده است. امروز در دوران ‌گذار صنعت نشر هستیم. به‌همین‌دلیل، نمی‌توانیم دید شفاف‌تری از وضعیت ناشران ارائه دهیم، اما ناشران در برخورد با فناوری ۲ دسته شدند؛ بخشی از آنها حرکت رو به جلویی داشتند و تلاش کردند تا همسو با آن به تولید و انتشار محصولات‌شان بپردازند و به‌سرعت خود را با تغییرات علم و فناوری سازگار کنند و امروز باتوجه به تغییرات مدرن، کار خود را پیش می‌برند. بسیاری از ناشران هم که پیشرو نبوده‌اند، هنوز نسبت به کاربرد فناوری در نشر و توسعه نشرالکترونیک در کتاب موضع دارند و گارد می‌گیرند. اما باید بدانیم که با ورود فناوری به صنعت نشر، صرفه‌های اقتصادی زیادی جریان یافت و به‌عبارتی، درهای نوینی به روی فعالان باز شد، چراکه امروزه اغلب دوستداران کتاب از کتابخوان‌ها، پادکست یا پلتفرم‌های ویژه کتاب بیش از پیش استفاده می‌کنند و این ابزار رونق بالایی پیدا کرده و سرعت انتشار مطالب را بالا برده‌اند. اگر تا چند سال گذشته، مطالب دست اول در مجلات و روزنامه‌ها چاپ می‌شد و رواج می‌یافت، امروزه بر بستر این نرم‌افزارها و در قالب فضای وب به‌دست مخاطب می‌رسد، بنابراین لزوم تغییر نگرش ناشران در برخورد با فناوری به‌شدت احساس می‌شود؛ مجلاتی نظیر گل‌آقا که تا ۲ دهه پیش بالای ۱۰۰ هزار تیراژ داشتند. اگر امروز به‌فرض اینکه چاپ هم شوند، تیراژشان بسیار پایین است. بی‌شک فناوری توانسته است، رفتار اطلاعاتی کاربران صنعت نشر را تغییر دهد. به‌همین‌دلیل، ناشران باید در بازار نشر با کیفیت و کمیت تقاضا خود را همسو کنند. در واقع، وقتی تقاضا و عرضه یک‌سو نباشد، تعادل اقتصادی به‌هم‌ریخته می‌شود. یکی دیگر از تاثیرات فناوری بر صنعت نشر به‌ویژه نشر الکترونیک، بر سرانه و کیفیت مطالعه است که منجر به کاهش عمیق‌خوانی و منسجم‌خوانی در عموم مردم شده است. اگر مطالعه را به‌معنای واقعی و علمی آن را در نظر بگیریم، باید بگوییم نشر الکترونیک تاثیر جدی بر این امر نداشته، چراکه کپشن‌خوانی‌ها زیاد شده است و عموم مردم ترجیح می‌دهند که سراغ محتواهای کوتاه سطحی بروند. بنابراین، میزان مطالعه عمیق با ورود نشر الکترونیک و توسعه آن کمتر هم شده است. در واقع، کتاب‌های الکترونیک نقش جدی در مطالعه عمیق و منسجم نداشتند، اما آن چیزی که اتفاق افتاد، استفاده همه‌جانبه از محتوای منتشرشده بود که منجر به آلودگی اطلاعاتی نیز شد. در واقع، دسترسی بیشتر به اطلاعات، عمیق‌خوانی و منسجم‌خوانی را کمتر و کمتر کرده است. به‌اعتقاد من، افزایش سرانه مطالعه به‌معنای علمی و درست آن، تحت‌تاثیر کتاب‌های کاغذی و چاپی است و نشر سنتی در این زمینه تاثیرگذار است، نه نشر الکترونیک؛ چراکه خواندن کتاب‌های الکترونیک متکی به ابزارهای جانبی و سخت‌افزاری است، اما کتاب‌های فیزیکی و چاپی چنین محدودیتی ندارند؛ بنابراین آمارهای عددی در بحث افزایش سرانه مطالعه در نشر الکترونیک واقعی نیستند، چراکه فرآیند عمیق‌خوانی اتفاق نمی‌افتد و معمولا این نوع مطالعه‌ها هم، تاثیری در سبک زندگی و رفتار کلی جامعه ندارند. اما باز هم نمی‌توان از تاثیرات مثبت فناوری در صنعت نشر چشم‌پوشی کرد و باتوجه به اینکه بشر امروز در ابعاد گوناگون زندگی متاثر از فناوری است و نسل به نسل رنگ و بوی فناورانه بیشتری می‌گیرد، فعالان صنعت نشر هم از رفتن به‌سمت فناوری‌های نوین، ناگزیر خواهند بود. شاید روزی احساس نیاز به کتاب‌های کاغذی و چاپی، دیگر وجود نداشته باشد و شاید دیگر کسی نیازی نبیند که باید مطالعه عمیق روی موضوعی داشته باشد. بی‌شک، نشر دیجیتال و الکترونیک در آینده تبدیل به یک زمینه جدی در صنعت نشر می‌شود و شاید به کتاب‌های کاغذی امروز، در قالب ابزارهای خاطره‌انگیز نگاه شود.

باوجود اینکه می‌دانیم در آینده کتاب‌های چاپی و کاغذی رونق زیادی نخواهند داشت، اما براساس داده‌های علمی، هنوز کتاب‌های الکترونیک و دیجیتال به نسبت کتاب‌های کاغذی مورداستقبال واقع نشده‌اند و بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند تا کتاب کاغذی بخوانند، چراکه بشر تاکنون نتوانسته است رسانه جامع و بالغی را که بتواند جایگزین کتاب شود، اختراع کند، زیرا برخی اختراعات بشر از ابتدا به‌قدری خوب و کامل بوده که دیگر جایگزینی برای آن نمی‌توان پیدا کرد؛ کتاب هم جزو همین اختراعات است. دسترسی سریع به محتوای کتاب بدون الزامات برق، سخت‌افزار، اینترنت و اپلیکیشن‌های ویژه، هنوز این شیء کاغذی را برای بشر جذاب کرده است. بنابراین، تا زمانی که بشر جایگزین مناسبی برای کتاب نداشته باشد، همچنان کتاب‌های کاغذی را مورداستفاده قرار می‌دهد؛ اما در آینده بی‌شک فناوری، راهی برای مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کتاب‌های الکترونیک پیدا خواهد کرد.