فرسایش خاک عموما با فرسایش آبی و بادی مرتبط است. فرسایش خاک تحت‌تاثیر باران‌های سیل‌آسا و بادهای شدید اتفاق می‌افتد و ذرات خاک به‌صورت فیزیکی جابه‌جا می‌شوند؛ اما شاید نکته مهم‌تر، بحث کیفیت خاک باشد که از فرسایش بیشتر جلوگیری کند؛ زیرا در واقع صورت‌هایی از فرسایش به‌صورت درجا و ساکن اتفاق می‌افتد که به‌اصطلاح تخریب نام دارد و در این شکل از تخریب خاک شل و آلوده می‌شود.باید تغییر کاربری خاک‌های کشاورزی به ساخت‌وسازها و سایر استفاده‌های غیرکشاورزی متوقف شود. تغییر کاربری، باعث کاهش قابل‌توجهی از خاک‌های کشاورزی می‌شود که این موضوع نیاز به بازنگری قوانین مربوطه و اعمال مقررات سختگیرانه برای تغییر کاربری دارد. به‌طورمتوسط، هر سال حدود ۱۰هزار هکتار از اراضی کشاورزی تحت تغییر کاربری قرار می‌گیرند. در ایران، مناطق خارج از کشت به‌میزان قابل‌توجهی وجود دارند که می‌توانند برای توسعه شهری و مسکن مردم بهره‌برداری شوند.اما در رابطه با کاربری اراضی، واقعیت این است که کشور ما مجموعا ۱۸.۵ میلیون هکتار اراضی قابل‌کشت دارد و این مساحت حدود ۱۴ تا ۱۶ میلیون هکتار زیرکشت می‌رود. باتوجه به رشد جمعیت و تغییراتی که در رژیم غذایی مردم دنیا و ایران اتفاق افتاده، فشار بر منابع پایه کشاورزی نظیر آب‌وخاک افزایش یافته و بیش از پیش، بر منابع اراضی حاصلخیز فشار وارد شده است.باتوجه به اینکه سرانه خاک کشاورزی در دنیا حدود 0.2 هکتار به‌ازای هر نفر است. این عدد در کشور ما 0.18درصد است که این عدد از متوسط جهانی مقداری پایین‌تر است. زمانی که جمعیت بیشتر شود، این عدد مدام کاهش پیدا می‌کند. ما در حال ‌حاضر شرایط توسعه را نداریم و باتوجه به‌ وفور مناطق بیابانی، شور و همچنین محدودیت منابع، این شرایط در حال وخیم شدن است؛ بنابراین به‌شکل منطقی مراقبت از این مقدار اراضی قابل‌کشت محدود، وظیفه برنامه‌ریزان، مدیران و همه آحاد جامعه است.

مسلما تغییر کاربری اراضی کشاورزی نادرست است. همه می‌دانیم که کشور ما باتوجه به وسعت مناسبی که دارد، برای توسعه و استقرار کارخانه‌های صنعتی فضای کافی دارد و اراضی غیر‌قابل‌کشت در کشور به‌وفور پیدا می‌شوند. بنابراین دلیلی ندارد تا برای ساخت‌وساز، شهرک‌سازی، جاده‌سازی و... به‌سراغ زمین‌های کشاورزی با خاک مناسب و حاصلخیز برویم. مسلما این موضوع نیازمند آمایش سرزمین اصولی و مبنی بر ظرفیت‌های اکولوژیک است تا فرسایش و نابودی خاک کاهش پیدا کند.در چند سال اخیر، بسیاری از افرادی که در مناطق گرمسیری و خشک زندگی می‌کنند، تمایل زیادی برای خرید ملک و زندگی در شهرهای شمالی پیدا کرده‌اند. مسلما افزایش مهاجرت مردم به مناطق خوش آب و هوا و اقدام برای ویلاسازی و ساخت‌وساز بی‌رویه، نتیجه‌ای جز کاهش پوشش گیاهی، نابودی خاک و آسیب‌های جدی زیست‌محیطی ندارد و جنگل‌ها را که منبع اصلی ذخیره آب هستند، نابود می‌کند. تشکیل هر سانتیمتر خاک در جهان، بین ۳۰۰ تا هزار سال طول می‌کشد و از سوی دیگر، بارندگی در تسریع فرآیند خاک‌سازی بسیار موثر است، بنابراین باتوجه به بارندگی کم در کشور و پایین بودن سرعت تشکیل خاک، ما به‌لحاظ کمیت با محدودیت جدی خاک روبه‌رو هستیم، به‌طوری‌که نزدیک به ۱۰درصد خاک اراضی کشور قابل‌کشت است. باتوجه به شرایط اقلیمی، نوع و پراکنش بارندگی و پستی و بلندی اراضی کشور، با سیل و خشکسالی روبه‌رو هستیم که فرسایش آبی و بادی خاک را تشدید می‌کند و برای مقابله با آن ضروری است عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در سطح بیشتری اجرا شود. تسریع در پیگیری مسئله شناسایی خاک، پایش و مقابله با تخریب و آلودگی خاک اولویتی است که باید هرچه زودتر پیگیری شود.