سیاستگذاریهای تولید خودروهای برقی در چین
رضا آریاراد-پژوهشگر حوزه خودرو
دولت چین اواخر دهه ۲۰۰۰ با اعمال سیاستهای تشویقی برای ورود به عرصه تولید خودروهای برقی، شروع به اعطای مشوقهایی به میزان ۶۰۰۰۰ یوان (۸۴۰۰ دلار) برای هر خودرو برقی کرده و در راستای حمایت از تولید و عرضه خودروهای برقی، میزان تردد خودروهای بنزینی را در چندین شهر بزرگ خود محدود کرد. چین همچنین در اواسط دهه ۲۰۱۰، سیاستگذاری خود را برای تمرکز هرچه بیشتر بر افزایش تیراژ تولید خودروهای برقی با سیستم اعتباری افزایش داد و از این طریق به خودروسازان خودروهای برقی پاداش میداد و تولیدکنندگان خودروهای پرمصرف سوختهای فسیلی را با اعمال اهرمهای پیشگیرانه کنترل میکرد.بهواقع، دولت چین در دهههای گذشته، با سیاستگذاری و ارائه یارانه به خودروسازان، آنها را به ساخت و تولید خودروهای برقی ترغیب کرد، بهگونهای که امروزه این کشور به غول خودروسازی برقی جهان تبدیل شده است. برابر آمارهای منتشرشده در سال ۲۰۲۲ بیش از یکسوم از تولیدات خودرو در این کشور شامل تنوعی خودروهای برقی بوده است.
دولت چین با برنامهریزی در افزایش تیراژ تولید خودروهای برقی جایگزین خودروهای با سوختهای فسیلی بنا دارد تا سال ۲۰۲۶ تمامی تولیدات خود را به نسل جدید خودروهای برقی اختصاص دهد و برای این منظور زیرساختهای تامین انرژیهای تجدیدپذیر را با ایجاد مزرعههای خورشیدی و ایستگاههای شارژی در کشور مهیا کرده است. به هر ترتیب، این رویای بلندپروازانه از جایگزینی قوای محرکه تجدیدپذیر با سوختهای فسیلی که یقینا به کاهش هزینههای زیست محیطی و نیاز به واردات و هزینههای فرآوری میعانات نفتی خواهد انجامید، اما هزینههایی مانند دپو شدن و انبار تکنولوژیهای قدیمی بهکار رفته در این خودروها را در پی دارد، بهگونهای که تعداد زیادی از خودروهای برقی تولید شده در سراسر این کشور بنا به دلایل مستهلک شدن، کاهش عمر باتریها و همچنین تکنولوژی قدیمی و منسوخشده، به حال خود رها شدهاند.
دستکم، در دوازده شهر این کشور، مکانهایی وجود دارد که گورستانی از انواع مختلف خودروهای برقی را بهوجود آوردهاند.دیدن این صحنهها، بیننده را بهیاد پیامدهای دهها میلیون دوچرخهای میاندازد که تا سال ۲۰۱۸ در خیابانهای شهرهای کوچک و بزرگ این کشور تردد میکردند که بهیکباره و با ظهوراستارتآپهای پذیرش سفارشات خدمات آنلاین و متعاقب آن، کاهش نیاز به ترددهای درونشهری، در رودخانهها، گودالها و پارکینگها به صورت بلااستفاده و بیارزش، رهاشده بودند. اینبار نیز نوبت به خودروهای منسوخشده نسل قدیمی برقی رسیده که بهدلیل تولید خودروهای برقی جدید با تکنولوژی بالا و با بعد مسافت طولانیتر، از رده خارجشده و بلااستفاده در پارکینگها نگهداری میشوند. بهواقع، آنها نمایشی قابلتوجه از داراییهای مازاد و ضایعاتی را به تصویر میکشند که از سرمایهگذاریهای کلان در این صنعت، بهوجود آمدهاند و بهنوعی میتوان گفت یادبودی از پیشرفت سریع در حملونقل الکتریکی در چند سال گذشته این کشور هستند.حدود یک دهه پیش، با سیاستگذاریها و مشوقهای دولتی، صدها خودروساز در سراسر چین، وارد حوزه تولید خودروهای الکتریکی شدند. آنها تعداد زیادی خودروهای برقی تولید کردند، خودروهایی که در بیشتر موارد فقط میتوانست حدود ۱۰۰ کیلومتر (۶۲ مایل) با یکبار شارژ بپیمایند.این وسایل نقلیه بیشتر توسط شرکتهای حملونقل سواری خریداری و به رانندگان اجاره داده میشد؛ چراکه تعداد کمی از مشتریان حاضربه خرید آنها بودند.
چین با تولید حدود ۶ میلیون دستگاه خودرو برقی و هیبریدی پلاگین در سال گذشته، با تقریبا یک خودرو از هر ۳ خودرو جدید فروخته شده در داخل، در حالحاضر رهبر جهان در خودروهای با انرژی پاک است، ۶۰ درصد ناوگان برق فعلی جهان را به خود اختصاص داده و دارای گستردهترین زیرساخت شارژ EV روی کره زمین است که با حمایت جدی دولت ساخته شدهاند. اما طبیعتا این پیشرفت سریع تلفات زیادی را نیز بهدنبال داشته و از ۵۰۰ شرکت فعال تولیدکننده در سال ۲۰۱۹ به حدود ۱۰۰ شرکت رسیده است.البته امروزه انبوه خودروهای برقی دپوشده دردسر جدید زیست محیطی را برای چین رقم زده و این کشور را با چالشهای جدی مواجه کرده، بهگونهای که این نوع آلایندگی، ممکن است تنها باگذشت چند سال، مزیت و دستاوردهایی را که نسبت به خودروهای احتراقی بهدستآمده را تحتالشعاع قرار داده و این کشور را با هزینههای سرسامآور زیست محیطی مواجه کند؛ بنابراین چین در تلاش است با طرحهای متنوع بازیافتی و بکارگیری مجدد در تولید، زمینههای بازیافت و برگشتپذیر بودن به چرخه تولید را با کمترین آلایندگی از این حیث امکانپذیر کند که طبیعتا یک راهبرد با برنامههای جامع بلندمدتی را پیشروی این کشور قرار داده است.